Στον σημερινό ψηφιακό κόσμο, σχεδόν τα πάντα έρχονται σε μικρές δόσεις – από συνταγές και συμβουλές για την περιποίηση του δέρματος, έως ειδήσεις από την καθημερινότητα. Δεν είναι, λοιπόν, περίεργο που πολλοί από εμάς καταλήγουμε να αφιερώνουμε σημαντικό χρόνο μέσα στην ημέρα κάνοντας doomscrolling, χαζεύοντας δηλαδή το ατελείωτο ψηφιακό περιεχόμενο. Το γρήγορο, ευκίνητο περιεχόμενο έχει σχεδιαστεί για να είναι ακαταμάχητο. Το ενδιαφέρον, όμως, είναι ότι, σύμφωνα με τους επιστήμονες, αλλάζει τον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου μας.
Οι ειδικοί προειδοποιούν τώρα ότι αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως «απλή παρακολούθηση βίντεο» αλλάζει την προσοχή, τη μνήμη και τη λήψη αποφάσεων. Μια έρευνα που δημοσιεύθηκε στο NeuroImage συνδυάζει ανάλυση συμπεριφοράς, απεικόνιση εγκεφάλου και υπολογιστική μοντελοποίηση, για να αποκαλύψει τις νευρολογικές επιπτώσεις της θέασης σύντομων βίντεο.
Τα συμπεράσματα της μελέτης αποκαλύπτουν δύο τρόπους με τους οποίους επηρεάζεται ο εγκέφαλος:
1. Μειωμένη ευαισθησία στις συνέπειες
Τα σύντομα βίντεο μπορούν να επηρεάσουν τη φυσική ικανότητα του εγκεφάλου σας να αξιολογεί τον κίνδυνο. Κανονικά, η τάση να νιώθουμε τον πόνο της απώλειας πιο έντονα από την ικανοποίηση του κέρδους μας βοηθά να λαμβάνουμε προσεκτικές αποφάσεις. Ωστόσο, η υπερβολική κατανάλωση σύντομων βίντεο μπορεί να αμβλύνει αυτό το ένστικτο.
Στη μελέτη, η λήψη αποφάσεων των συμμετεχόντων γινόταν πιο παρορμητική και βασιζόταν περισσότερο στην ανταμοιβή, ακόμη κι όταν οι πιθανοί κίνδυνοι ήταν σημαντικοί. Οι εγκεφαλικές τομογραφίες αποκάλυψαν μειωμένη δραστηριότητα στον προκούνιο, μια περιοχή που εμπλέκεται στη σκέψη και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Με αυτό το τμήμα του εγκεφάλου να είναι υπολειτουργικό, τα άτομα ενδέχεται να μην επεξεργάζονται πλήρως τα διακυβεύματα, ειδικά όταν προσδοκούν ανταμοιβές.
Με άλλα λόγια, η αναζήτηση συνεχών ψηφιακών ανταμοιβών μπορεί να εκπαιδεύσει τον εγκέφαλό σας να δίνει προτεραιότητα στην άμεση ικανοποίηση, έναντι της προσεκτικής κρίσης.
2. Πιο αργή επεξεργασία πληροφοριών
Μια άλλη, συχνή συνέπεια είναι η διανοητική «θολούρα» – η αίσθηση, δηλαδή, ότι ακόμη και οι απλές αποφάσεις απαιτούν επιπλέον προσπάθεια. Η μελέτη μέτρησε το «ρυθμό απόκλισης» των συμμετεχόντων, δηλαδή την ταχύτητα με την οποία ο εγκέφαλος συλλέγει και επεξεργάζεται πληροφορίες πριν λάβει αποφάσεις. Οι υψηλότεροι ρυθμοί απόκλισης οδηγούν σε ταχύτερες και πιο σίγουρες αποφάσεις, ενώ οι χαμηλότεροι ρυθμοί επιβραδύνουν τη σκέψη και κάνουν ακόμη και τις μικρές εργασίες διανοητικά απαιτητικές.
Τα άτομα που χάζευαν περισσότερα βίντεο μικρού μήκους παρουσίαζαν σημαντικά χαμηλότερους ρυθμούς απόκλισης. Για άλλη μια φορά, ο προκούνιος εμπλέκεται, καθώς η μειωμένη δραστηριότητά του επιβραδύνει την πνευματική συγκέντρωση, τον προβληματισμό και την αξιολόγηση. Αυτό σημαίνει ότι η συνεχής έκθεση σε γρήγορο, σύντομο περιεχόμενο μπορεί να εκπαιδεύσει τον εγκέφαλό σας να σκέφτεται σε σύντομες «εκρήξεις», καθιστώντας δυσκολότερη τη διαρκή συγκέντρωση και τη βαθύτερη σκέψη.
Εάν έχετε παρατηρήσει πνευματική κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης ή δυσκολία στη λήψη αποφάσεων, είναι πιθανό ο εγκέφαλός σας να προσαρμόζεται στην ταχύτητα του περιεχομένου που καταναλώνετε.
Ανακτώντας την αξία του να μην κάνετε τίποτα
Η συνεχής ενασχόληση μπορεί να κάνει την ηρεμία να μοιάζει άβολη, αλλά οι στιγμές αδράνειας είναι ζωτικής σημασίας για τη γνωστική υγεία. Όταν ο νους είναι αδρανής, μπορεί να περιπλανηθεί, να εξερευνήσει ιδέες και να επεξεργαστεί πληροφορίες με τρόπους που η συνεχής διέγερση εμποδίζει. Αυτός ο χρόνος αδράνειας υποστηρίζει τη δημιουργικότητα, την επίλυση προβλημάτων και τη βαθύτερη σκέψη.
Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να εγκαταλείψετε εντελώς το ψηφιακό περιεχόμενο. Αντ’ αυτού, ασχοληθείτε με αυτό σκόπιμα: Ρωτήστε τον εαυτό σας, «Γιατί ανοίγω αυτήν την εφαρμογή; Αναζητώ ψυχαγωγία, έμπνευση, σύνδεση ή απλά αποφεύγω την ηρεμία;». Οι σκόπιμες διακοπές από τις οθόνες -ένας περίπατος, το να κοιτάζετε έξω από το παράθυρο ή απλά να κάθεστε στη σιωπή- επιτρέπουν στο μυαλό να επαναρυθμιστεί και να ανακτήσει τον φυσικό του ρυθμό. Αυτές οι «κενές» στιγμές δεν είναι χάσιμο χρόνου – είναι απαραίτητες για έναν υγιή, ανθεκτικό εγκέφαλο.
Διαβάστε επίσης
Η συνήθεια που γεμίζει άγχος τους εφήβους – Μέσα σε δύο ώρες
Βλέπετε το ένα βίντεο μετά το άλλο; Πώς αυτή η τακτική ενισχύει παρά διώχνει την πλήξη
Γονείς: Αφήνετε το κινητό να κάνει babysitting στο παιδί; Δείτε που οδηγεί αυτή η τακτική
