Η συζήτηση γύρω από τα φάρμακα απώλειας βάρους έχει «φουντώσει» τα τελευταία χρόνια, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι με διαβήτη τύπου 2 ή παχυσαρκία στρέφονται σε ενέσιμες θεραπείες που ρυθμίζουν το σάκχαρο και μειώνουν την όρεξη. Τα σκευάσματα που βασίζονται στους GLP-1 αγωνιστές έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικά στο αδυνάτισμα, όμως συνοδεύονται συχνά από ανεπιθύμητες ενέργειες: καταστολή της όρεξης, απώλεια μυϊκής μάζας, γαστρεντερικές ενοχλήσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, μια ομάδα ερευνητών από τη Σουηδία παρουσιάζει στο Cell έναν εντελώς διαφορετικό δρόμο: ένα πρωτοποριακό χάπι που δεν «χτυπά» την όρεξη αλλά έχει στόχο να βελτιώσει τον μεταβολισμό, να ρυθμίσει το σάκχαρο και να ενισχύσει την καύση λίπους, χωρίς να θυσιάζεται η μυϊκή μάζα.
Συγκεκριμένα, ερευνητές από το Karolinska Institutet και το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης περιγράφουν το πειραματικό από του στόματος φάρμακο για άτομα με διαβήτη τύπου 2 και παχυσαρκία. Σε αντίθεση με τα γνωστά GLP-1 φάρμακα, τα οποία χορηγούνται με ενέσεις και δρουν κυρίως μέσω σημάτων μεταξύ εντέρου-εγκεφάλου για να μειώσουν την πείνα, η νέα ουσία στοχεύει άμεσα τον σκελετικό μυ. Ενεργοποιεί τον μυϊκό μεταβολισμό, αυξάνει την πρόσληψη γλυκόζης από τα μυϊκά κύτταρα και ενισχύει την καύση λίπους.
Σε προκλινικές μελέτες σε ζώα, το φάρμακο βελτίωσε σημαντικά τον γλυκαιμικό έλεγχο και τη σύσταση σώματος: μεγαλύτερη μείωση λίπους, με παράλληλη διατήρηση της άλιπης μάζας. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι διαπιστώθηκαν λιγότερες καρδιαγγειακές παρενέργειες, σε σχέση με κλασικά φάρμακα της ίδιας κατηγορίας και ορισμένες υπάρχουσες θεραπείες για διαβήτη και παχυσαρκία.
Τα πρώτα δεδομένα από ανθρώπινες μελέτες είναι ενθαρρυντικά. Μια κλινική δοκιμή φάσης Ι, σε 48 υγιείς εθελοντές και 25 άτομα με διαβήτη τύπου 2, έδειξε ότι το χάπι ήταν καλά ανεκτό και ότι το «προφίλ» του ταιριάζει με χορήγηση μία φορά την ημέρα.
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ένα μέλλον όπου μπορούμε να βελτιώνουμε τη μεταβολική υγεία χωρίς να χάνουμε μυϊκή μάζα», σημειώνει ο Tore Bengtsson, καθηγητής στο Τμήμα Μοριακής Βιοεπιστήμης και ένας εκ των ερευνητών. «Οι μύες παίζουν καθοριστικό ρόλο τόσο στον διαβήτη τύπου 2 όσο και στην παχυσαρκία, ενώ η ποσότητα μυϊκής μάζας συνδέεται άρρηκτα με το προσδόκιμο ζωής».
Ένας νέος «παίκτης» με πιο ασφαλές καρδιακό προφίλ
Η δραστική ουσία ανήκει στην κατηγορία των β2 αγωνιστών – φαρμάκων που, παραδοσιακά, μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητη διέγερση της καρδιάς. Στην προκειμένη περίπτωση, όμως, οι επιστήμονες σχεδίασαν στο εργαστήριο ένα μόριο που κατευθύνει τα σήματα μέσα στα κύτταρα με πιο επιλεκτικό τρόπο.
Στόχος είναι να ενισχύεται η πρόσληψη γλυκόζης και ο μεταβολισμός στους μυς, χωρίς να υπερδιεγείρεται το καρδιαγγειακό σύστημα -ένα από τα βασικά μειονεκτήματα των κλασικών β2 αγωνιστών.
«Πρόκειται για έναν εντελώς νέο τύπο θεραπείας, με τη δυνατότητα να αποδειχθεί ιδιαίτερα σημαντικός για άτομα με διαβήτη τύπου 2 και παχυσαρκία», τονίζει ο Shane C. Wright, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Φυσιολογίας και Φαρμακολογίας του Karolinska Institutet. «Η ουσία μας φαίνεται να προάγει μια πιο “υγιή” απώλεια βάρους, ενώ οι ασθενείς δεν χρειάζεται να κάνουν ενέσεις».
Συνδυαστική χρήση με GLP-1
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της έρευνας είναι ότι το νέο χάπι δεν έρχεται απαραίτητα για να «αντικαταστήσει» τα φάρμακα GLP-1, αλλά μπορεί να λειτουργήσει (και) συμπληρωματικά. «Ακριβώς επειδή βασίζεται σε διαφορετικό μηχανισμό δράσης, το φάρμακο αυτό έχει αξία τόσο ως αυτόνομη θεραπεία όσο και σε συνδυασμό με GLP-1», εξηγεί ο Δρ. Wright.
Το επόμενο βήμα είναι μια μεγαλύτερη κλινική δοκιμή φάσης ΙΙ, ώστε να διαπιστωθεί εάν τα θετικά αποτελέσματα που παρατηρήθηκαν στα προκλινικά μοντέλα και στις πρώτες ανθρώπινες μελέτες, θα επιβεβαιωθούν σε μεγαλύτερο αριθμό ασθενών με διαβήτη τύπου 2 ή παχυσαρκία.
Συμπέρασμα
Το αν το νέο αυτό χάπι θα γίνει πράγματι «συμπρωταγωνιστής» ή ακόμη και εναλλακτική στις σημερινές ενέσιμες θεραπείες μένει να φανεί. Προς το παρόν, η ιδέα μιας αγωγής που καίει λίπος, διατηρεί τους μύες και λαμβάνεται από το στόμα μια φορά την ημέρα, ανοίγει ένα πολλά υποσχόμενο κεφάλαιο στη μάχη κατά του διαβήτη και της παχυσαρκίας.
Διαβάστε επίσης
ΠΟΥ: Νέες οδηγίες για τα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας – Οι αντιδράσεις
Διαβήτης: Μια συνολική προσέγγιση στη ρύθμιση του σακχάρου – Ο ρόλος των φαρμάκων GLP-1
Τα πασίγνωστα φάρμακα που σώζουν ζωές σε ασθενείς με υπνική άπνοια
