Νέα διεθνής μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Cell διερεύνησε ένα απλό αλλά σημαντικό ερώτημα: «Έχει σημασία σε ποιο χέρι γίνεται η αναμνηστική δόση ενός εμβολίου;» Η απάντηση είναι θετική -και μάλιστα, η επιλογή του ίδιου χεριού με την αρχική δόση φαίνεται να προσφέρει πλεονεκτήματα στην πρώιμη ανοσολογική απόκριση, ιδιαίτερα κατά την κρίσιμη πρώτη εβδομάδα μετά την ενίσχυση.
Η έρευνα βασίστηκε σε μελέτες τόσο σε ποντίκια όσο και σε ανθρώπους. Στην ανθρώπινη μελέτη, συμμετείχαν 30 υγιείς ενήλικες χωρίς προηγούμενη λοίμωξη από τον ιό SARS-CoV-2. Οι 20 έλαβαν και τις δύο δόσεις του εμβολίου στο ίδιο χέρι, ενώ οι 10 στο αντίθετο. Οι ερευνητές συνέλεξαν δείγματα αίματος σε διάφορες χρονικές στιγμές και, σε ορισμένους συμμετέχοντες, πραγματοποιήθηκαν και βιοψίες λεμφαδένων για την ανάλυση της κυτταρικής απόκρισης.
Ο ρόλος των υποστηρικτικών (ανοσο)κυττάρων
Όταν η αναμνηστική δόση χορηγείται στην ίδια πλευρά με την αρχική, ενεργοποιούνται πιο έντονα οι λεμφαδένες της περιοχής, οι οποίοι φιλοξενούν Β κύτταρα μνήμης από την πρώτη δόση. Αντίθετα, η ενίσχυση στην άλλη πλευρά φαίνεται να ενεργοποιεί πιο επιφανειακά και λιγότερο εξειδικευμένα μονοπάτια του ανοσοποιητικού, οδηγώντας σε λιγότερο «εκπαιδευμένα» αντισώματα.
Η διαφορά αυτή σχετίζεται με τη δυνατότητα των κυττάρων μνήμης να επανεισέλθουν στα λεγόμενα βλαστικά κέντρα, όπου τα αντισώματα βελτιώνονται και αποκτούν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Όσοι έλαβαν και τις δύο δόσεις στο ίδιο χέρι εμφάνισαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα εξουδετερωτικών αντισωμάτων κατά την κρίσιμη πρώιμη περίοδο (5-7 ημέρες μετά τη δεύτερη δόση), καθώς και ισχυρότερες αποκρίσεις έναντι πολλών παραλλαγών του ιού, όπως οι Delta και Omicron.
Επίσης, η μελέτη ανέδειξε και τη σημασία εξειδικευμένων ανοσοκυττάρων, όπως τα υποκαψικά ιγνυακά μακροφάγα, τα οποία βοηθούν στη ρύθμιση της αντίδρασης των Β κυττάρων μνήμης. Όταν η αναμνηστική γίνεται στο ίδιο σημείο, αυτά τα κύτταρα συνεργάζονται πιο αποτελεσματικά με το τοπικό ανοσολογικό περιβάλλον για την ταχεία παραγωγή υψηλής ποιότητας αντισωμάτων.
Η απάντησή σας έχει σημασία
Τα ευρήματα της μελέτης, αν και βασισμένα στο εμβόλιο κατά του SARS-CoV-2, ενδέχεται να έχουν εφαρμογή και σε άλλους εμβολιασμούς που απαιτούν πολλαπλές δόσεις. Η ενίσχυση στο ίδιο σημείο μπορεί να ενδυναμώσει την άμυνα του οργανισμού τις πρώτες κρίσιμες ημέρες μετά τον εμβολιασμό. Αν και η διαφορά στην ανοσολογική απόκριση φαίνεται να μειώνεται μετά από περίπου 4-6 μήνες, το πρώιμο πλεονέκτημα ενδέχεται να είναι ζωτικής σημασίας για την ταχεία δημιουργία άμυνας, γεγονός που θα μπορούσε να αποβεί καθοριστικό κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας.
Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί ότι στους περιορισμούς της μελέτης συγκαταλέγεται ο μικρός αριθμός συμμετεχόντων (30 άτομα), ενώ η ομάδα εστίασε αποκλειστικά στο συγκεκριμένο εμβόλιο, το οποίο έχει τη δική του ιδιαιτερότητα όσον αφορά τη διάρκεια και τη συμπεριφορά της ανοσολογικής απόκρισης. Επιπλέον, τα περισσότερα δεδομένα αφορούν την πρώιμη φάση μετά την αναμνηστική δόση, ενώ οι διαφορές στην ανοσία μεταξύ των 2 πλευρών φαίνεται να εξισώνονται με την πάροδο του χρόνου.
Παρόλα αυτά, την επόμενη φορά που θα σας ρωτήσουν «σε ποιο χέρι θέλετε την αναμνηστική δόση;», η απάντησή σας ίσως επηρεάσει την ταχύτητα και την ποιότητα της ανοσολογικής σας προστασίας. Μια απλή επιλογή, με ενδεχομένως σημαντικά οφέλη.
Διαβάστε επίσης
Εμβολιασμός: Η απλή κίνηση που αυξάνει την αποτελεσματικότητα των εμβολίων
Εμβόλια: Διστακτικότητα και κόπωση επαναφέρουν ξεχασμένες ασθένειες
Πόσο εμπιστεύονται τα εμβόλια οι Έλληνες – Οι ειδικοί απαντούν
