Τι θα γινόταν αν τα φώτα ενός θαλάμου νοσοκομείου μπορούσαν να τροποποιηθούν για να προστατέψουν τους ασθενείς από δυνητικά θανατηφόρους θρόμβους αίματος; Μια ομάδα ερευνητών ανακάλυψε ότι μια απλή αλλαγή στο μήκος κύματος του φωτός θα μπορούσε να μειώσει αυτόν τον κίνδυνο και οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να φέρουν επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την πρόληψη της θρόμβωσης.
Οι θρόμβοι αίματος πλήττουν εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο και αναπτύσσονται συχνότερα κατά τη διάρκεια μακρών περιόδων ακινησίας, όπως σε μια νοσηλεία σε νοσοκομείο. Η φλεβική θρομβοεμβολή, οι θρόμβοι που συνήθως σχηματίζονται στις βαθιές φλέβες των ποδιών, πλήττει έως και 10 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως και παραμένει η κύρια αιτία θανάτου που μπορεί να προληφθεί σε νοσοκομεία παγκοσμίως. Αντίστοιχα, η αρτηριακή θρόμβωση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιακές προσβολές, επηρέασε πάνω από 12 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως μόνο το 2019.
Οι τρέχουσες θεραπείες βασίζονται κυρίως σε αντιπηκτικά, τα οποία, αν και αποτελεσματικά, ενέχουν τους δικούς τους κινδύνους και δεν μπορούν πάντα να χρησιμοποιηθούν λόγω ανησυχιών για αιμορραγία. Αυτός ο περιορισμός ωθεί τους επιστήμονες να αναζητούν εναλλακτικές προσεγγίσεις και η νέα έρευνα δείχνει ότι κάτι τόσο απλό όσο η τροποποίηση της έκθεσης στο περιβαλλοντικό φως θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελέσει ένα πρόσθετο εργαλείο για την πρόληψη των επικίνδυνων θρόμβων.
Οι επιστήμονες εδώ και χρόνια μελετούν τη σχέση μεταξύ έκθεσης στο φως και επιδράσεων στην υγεία. Η ανατολή και η δύση του ήλιου φαίνεται να επηρεάζουν σημαντικές λειτουργίες του σώματος, όπως ο μεταβολισμός, η παραγωγή ορμονών και η κυκλοφορία του αίματος. Μάλιστα, έρευνες έχουν καταδείξει ότι οι καρδιακές προσβολές και τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι πιο συχνά το πρωί σε σύγκριση με τη νύχτα. Αυτή η σύνδεση ανάμεσα στο φως και στα καρδιαγγειακά περιστατικά ώθησε την Δρα Elizabeth Andraska από το Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ και την ομάδα της να εξετάσουν αν ορισμένα είδη φωτός μπορούν να επηρεάσουν τον σχηματισμό θρόμβων στο αίμα.
Τα πειράματα στα ποντίκια
Η ερευνητική ομάδα δοκίμασε στο εργαστήριο την έκθεση των ποντικιών σε τρεις διαφορετικές συνθήκες φωτισμού: λευκό φως περιβάλλοντος (παρόμοιο με τον τυπικό φωτισμό από λάμες φθορίου), μπλε φως (μήκος κύματος 442 nm) ή κόκκινο φως (μήκος κύματος 617 nm). Μετά από 72 ώρες έκθεσης, εξέτασαν πώς οι διαφορετικοί τύποι φωτός επηρέασαν τα αιμοπετάλια, μετρώντας παράλληλα διάφορους δείκτες σχηματισμού θρόμβων αίματος.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, τα ποντίκια που εκτέθηκαν σε κόκκινο φως ανέπτυξαν σημαντικά μικρότερους θρόμβους αίματος σε σύγκριση με εκείνα που εκτέθηκαν σε λευκό ή μπλε φως. Επιπλέον, όταν οι ερευνητές προκάλεσαν τους θρόμβους αίματος στις φλέβες των ποντικιών, οι θρόμβοι που σχηματίστηκαν στα ποντίκια που εκτέθηκαν σε κόκκινο φως ζύγιζαν περίπου 4,21 mg σε σύγκριση με 18,54 mg στα ποντίκια που εκτέθηκαν σε λευκό φως – μια μείωση άνω του 75%. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η δραστηριότητα, ο ύπνος, το φαγητό, το βάρος και η θερμοκρασία του σώματος δεν άλλαξαν μεταξύ όλων των ομάδων.
Ειδικότερα, η έκθεση σε κόκκινο φως συσχετίστηκε με λιγότερη φλεγμονή και ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ παράλληλα τα πειραματόζωα που εκτέθηκαν στο κόκκινο φως παρουσίασαν αυξημένη παραγωγή λιπαρών οξέων, η οποία μειώνει φυσικά την ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων και τον επακόλουθο σχηματισμό θρόμβων.
Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι οι επιδράσεις αυτές βασίστηκαν στην όραση: Όταν οι ερευνητές επανέλαβαν τα πειράματά τους χρησιμοποιώντας τυφλά ποντίκια, οι προστατευτικές επιδράσεις του κόκκινου φωτός εξαφανίστηκαν, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα οφέλη προέρχονται από τον τρόπο με τον οποίο το σώμα επεξεργάζεται το φως μέσω του οπτικού συστήματος και όχι από τις άμεσες επιδράσεις του φωτός στο αίμα.
Ενθαρρυντικά τα αποτελέσματα και από τους ανθρώπους
Οι ερευνητές ανέλυσαν επίσης υπάρχοντα δεδομένα για περισσότερους από 10.000 ασθενείς που είχαν υποβληθεί χειρουργική επέμβαση καταρράκτη και έλαβαν είτε συμβατικούς φακούς, είτε φιλτραρίσματος, οι οποίοι μεταδίδουν περίπου 50% λιγότερο μπλε φως.
Διαπίστωσαν ότι οι καρκινοπαθείς που λάμβαναν φακούς φιλτραρίσματος μπλε φωτός παρουσίασαν χαμηλότερο κίνδυνο θρόμβων αίματος σε σύγκριση με τους ομολόγους τους με συμβατικούς φακούς. Αυτό είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο επειδή οι καρκινοπαθείς έχουν εννέα φορές μεγαλύτερο κίνδυνο θρόμβων αίματος από τους μη καρκινοπαθείς.
«Τα ευρήματα αποκαλύπτουν ένα συναρπαστικό μυστήριο σχετικά με το πώς το φως στο οποίο εκτιθέμεθα σε καθημερινή βάση επηρεάζει την ανταπόκριση του σώματός μας στον τραυματισμό», δήλωσε ο Δρ. Matthew Neal, MD, καθηγητής χειρουργικής και συν-διευθυντής του Ιατρικού Κέντρου Ερευνών μεταγγίσεων αίματος στο Πίτσμπουργκ και χειρουργός τραύματος στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ.
Θεραπεία μειώνει τον κίνδυνο φλεβικής θρομβοεμβολής σε ασθενείς με καρκίνο
Κορωνοϊός: Το φάρμακο που γλυτώνει από τις θρομβώσεις μετά τη νοσηλεία
