Η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (Ε.Ε.Μ.Α.Α) διοργανώνει και φέτος το ετήσιο συνέδριο της, από 28-30/11/25, με στόχο τόσο την ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας για τις σύγχρονες εξελίξεις πάνω σε θέματα πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης και αντιμετώπισης της HIV λοίμωξης, όσο και την ανταλλαγή απόψεων σε όλα τα τρέχοντα θέματα που απασχολούν αυτή τη στιγμή την επιστήμη, την κοινωνία και τους ασθενείς μας.
Οι πρόοδοι στο πεδίο της HIV λοίμωξης/AIDS είναι συνεχείς και εντυπωσιακές, με την βελτιστοποίηση της αντιρετροϊκής αγωγής, την εφαρμογή της προφύλαξης πριν από την έκθεση (PreP), την ενσωμάτωση του U=U (μη ανιχνεύσιμο ισούται με μη μεταδοτικό), κλπ. Παράλληλα τα προβλήματα παραμένουν σε σχέση με την ένταξη των ευάλωτων ασθενών στη φροντίδα υγείας, την εξάλειψη του στίγματος, την εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης και την επίτευξη των στόχων του UNAIDS σχετικά με την εξάλειψη της νόσου.
Στο δρόμο προς τον στόχο της εξάλειψης του AIDS έως το 2030 έχουν γίνει σημαντικά βήματα, μένουν όμως αρκετά ακόμα να γίνουν. Υπολογίζεται ότι το 2024 40.8 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με HIV παγκοσμίως, 630.000 άνθρωποι απεβίωσαν με HIV-συνδεόμενα νοσήματα και είχαμε 1.3 εκατομμύρια νέες μολύνσεις, αρκετά μακριά από τον στόχο των 370.000 ή λιγότερων νέων λοιμώξεων.
Στη χώρα μας, μετά από μια μικρή αλλά ανησυχητική αύξηση των κρουσμάτων, εμφανίζεται πλέον σταθεροποίηση του αριθμού των νέων διαγνώσεων, εξακολουθεί όμως να αποτελεί πρόβλημα η καθυστερημένη διάγνωση καθώς και ο σημαντικός αριθμός νέων ασθενών μη ελληνικής ιθαγένειας. Ειδικότερα, στην Ελλάδα, σύμφωνα με την καταγραφή του ΕΟΔΥ, έως και τις 31 Οκτωβρίου 2025, έχουν διαγνωστεί και καταγραφεί 21.815 περιστατικά HIV λοίμωξης, εκ των οποίων τα 4.795 έχουν εκδηλώσει AIDS και τα 3.721 έχουν αποβιώσει. Εντός του 2025, έλαβαν αντιρετροϊκή αγωγή 11.549 άτομα με HIV λοίμωξη.
Οι νέες διαγνώσεις HIV κυμαίνονται σε παρόμοια επίπεδα με την προηγούμενη χρονιά (526 που αντιστοιχούν σε 5,1 ανά 100.000 πληθυσμού). Μεταξύ των νέων διαγνώσεων το 2025, συχνότερος τρόπος μόλυνσης είναι η σεξουαλική επαφή, κυρίως μεταξύ ανδρών (37,3%), ενώ για μεγάλο ποσοστό των νέων διαγνώσεων (35,7% ) ο τρόπος μετάδοσης είναι ακαθόριστος, κάτι που δυσχεραίνει την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων αναφορικά με τον τρόπο μετάδοσης. Το 52% των περιστατικών που καταγράφηκαν το πρώτο δεκάμηνο του 2025, διαγνώστηκε καθυστερημένα, με τα υψηλότερα ποσοστά καθυστερημένης διάγνωσης να καταγράφονται στις γυναίκες, στα ετεροφυλόφιλα άτομα, στα άτομα ηλικίας 50+ ετών και στα άτομα αλλοδαπής εθνικότητας.
Όσον αφορά στους στόχους 95-95-95 που έχει θέσει το UNAIDS, σύμφωνα με την πρόσφατη αναφορά του καταρράκτη των σταδίων φροντίδας των ατόμων που ζούσαν με HIV λοίμωξη στην Ελλάδα το 2024, βρισκόμαστε κοντά στον πρώτο στόχο της διάγνωσης, καθώς έχει διαγνωστεί το 91% των ατόμων που εκτιμάται ότι ζουν με HIV στη χώρα μας. Ωστόσο, όσον αφορά στον δεύτερο στόχο της λήψης αντιρετροϊκής θεραπείας, η χώρα μας απέχει περισσότερο από 10% (73% των διαγνωσμένων που ζούσαν με HIV στην Ελλάδα λάμβανε θεραπεία το 2024). Τέλος, ο τρίτος στόχος, που αφορά στην επίτευξη ιϊκής καταστολής στα άτομα που λαμβάνουν αντιρετροϊκή αγωγή, έχει προσεγγιστεί σε σημαντικό βαθμό (94% των ατόμων που λάμβαναν αντιρετροϊκή αγωγή το 2024 είχε επιτύχει ιϊκή καταστολή).
Η σημαντικότερη εξέλιξη για τον HIV στη χώρα μας τη φετινή χρονιά ήταν η διάθεση της PrEP, η οποία ξεκίνησε στις 19 Μαΐου 2025, μετά από μακρά περίοδο αναμονής. Η εισαγωγή της αποτελεί ένα ουσιαστικό βήμα στην ενίσχυση των στρατηγικών πρόληψης. Η ταχεία και ευρύτερη πρόσβαση στην προληπτική αγωγή πριν από την έκθεση στον HIV (PrEP) θα μπορούσε να μειώσει δραστικά τον αριθμό των νέων λοιμώξεων από HIV. Ο συνολικός αριθμός των ατόμων που χρησιμοποιούν PrEP παγκοσμίως αυξήθηκε από λίγο πάνω από 200.000 το 2017 σε περίπου 3,5 εκατομμύρια το 2023.
Στο πρώτο εξάμηνο εφαρμογής της, υπολογίζεται ότι περίπου 800 άτομα έλαβαν τουλάχιστον μία συνταγή PrEP, κυρίως ΑΣΑ (άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες) στην Αθήνα, γεγονός που καταδεικνύει την υφιστάμενη ανάγκη για πρόσβαση σε αποτελεσματική προφύλαξη. Στη χώρα μας η PreP είναι διαθέσιμη για συνταγογράφηση από πολλούς επαγγελματίες υγείας και χορηγείται σε 24 νοσοκομειακά φαρμακεία. Η σημαντική πρόοδος στη θεραπεία της HIV λοίμωξης την έχει μετατρέψει σε μια χρόνια, ελεγχόμενη νόσο, με τους ανθρώπους που ζουν με HIV να μπορούν να έχουν μια φυσιολογική ζωή εφ’ όσον συμμορφώνονται με την θεραπεία τους και αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που προκαλούν οι συν-νοσηρότητες.
Η θεραπεία σχετίζεται με τη μείωση της θνητότητας και την βελτίωση της ζωής με προσδόκιμο περίπου παρόμοιο με του γενικού πληθυσμού, ενώ οι συν-νοσηρότητες, με προεξάρχουσα την καρδιαγγειακή νόσο, έχουν ενοχοποιηθεί ως αιτίες αυξημένης νοσηρότητας και θνητότητας στους ανθρώπους με τον ιό HIV. Παρά τις προόδους στη θεραπεία, δυστυχώς το στίγμα και οι διακρίσεις κατά των ατόμων που ζουν με τον HIV εξακολουθούν να επηρεάζουν δυσμενώς την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής τους. Η έλλειψη γνώσεων και τα υπάρχοντα στερεότυπα, οι ανισότητες και οι διακρίσεις στον κοινωνικό περίγυρο επιβαρύνουν ιδιαίτερα τις ευάλωτες ομάδες. Παρά την εντυπωσιακή πρόοδο στη θεραπεία του HIV, χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες για εξάλειψη των εμποδίων που κρατούν ειδικά τα πιο περιθωριοποιημένα άτομα μακριά από τις υπηρεσίες πρόληψης και θεραπείας.
Πιο συγκεκριμένα, προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν στη χώρα μας αποτελούν η έγκαιρη διάγνωση, η διασύνδεση στο σύστημα υγείας και θεραπεία των μετακινούμενων πληθυσμών, μεταναστών και προσφύγων, η ευρεία και ανεμπόδιστη χορήγηση PreP σε δύσκολους στην πρόσβαση πληθυσμούς, η αποφυγή καθυστερημένης διάγνωσης μέσω σωστής ενημέρωσης των επαγγελματιών υγείας και η καταπολέμηση του στίγματος. Το 38,4% από τις 650 νέες διαγνώσεις το 2024 αφορούσε ασθενείς μη-Ελληνικής υπηκοότητος, κυρίως από την Υποσαχάρια Αφρική και την Ανατολική Ευρώπη, των οποίων η πρόσβαση στο σύστημα υγείας παρουσιάζει προβλήματα.
Όσον αφορά στη χρήση της PreP, η πρόσβαση εξακολουθεί να παρουσιάζει σημαντικές δυσκολίες: η τρέχουσα διάθεση αποκλειστικά μέσω 24 νοσοκομειακών φαρμακείων περιορίζει τη δυνατότητα πρόσβασης στην περιφέρεια και στα νησιά.
Επιπλέον, η προϋπόθεση κατοχής ΑΜΚΑ αποκλείει από τη συνταγογράφηση μετανάστες, πρόσφυγες και πολίτες της Ε.Ε. με αλλοδαπή ασφάλιση. Η περιορισμένη εξοικείωση μη ειδικών επαγγελματιών υγείας με την PrEP μειώνει τη διάχυση της πληροφόρησης, ενώ η απουσία στοχευμένης ενημέρωσης συμβάλλει στη χαμηλή υιοθέτηση από κοινότητες όπως οι σεξεργάτες/τριες και τα άτομα που κάνουν ενέσιμη χρήση ουσιών.
Η περαιτέρω επέκταση της διάθεσης στα φαρμακεία της κοινότητας σε όλη τη χώρα και η ενσωμάτωσή της στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας αποτελούν κρίσιμες προϋποθέσεις για τη βελτίωση της πρόσβασης το επόμενο διάστημα. Σε σχέση με τη έγκαιρη διάγνωση, όπως κατέδειξε η μελέτη ΜΟΡΦΕΑΣ, ένα σημαντικό (γύρω στο 50%) ποσοστό ασθενών θα μπορούσε να διαγνωστεί μέσω προηγηθείσας επαφής με το σύστημα υγείας, πράγμα που καταδεικνύει την ανάγκη ευαισθητοποίησης των επαγγελματιών υγείας στην έγκαιρη διάγνωση. Τέλος, σε πρόσφατη καταγραφή που ανακοινώθηκε στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο του AIDS πρόσφατα, ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού στη χώρα μας εξακολουθεί να έχει άγνοια για πολλά θέματα της HIV λοίμωξης, πράγμα που οδηγεί στη διαιώνιση του στίγματος και των διακρίσεων.
Το φετινό πανελλήνιο συνέδριο της ΕΕΜΑΑ αποτελεί την κορυφαία δραστηριότητα της Εταιρείας και σημείο συνάντησης όλου του επιστημονικού δυναμικού που εμπλέκεται στη διαχείριση της HIV λοίμωξης στη χώρα μας. Η Οργανωτική και η Επιστημονική Επιτροπή κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για την κατάρτιση ενός ενδιαφέροντος προγράμματος, προσαρμοσμένου στις σύγχρονες εξελίξεις σχετικά με την HIV λοίμωξη και παράλληλα για την ανάδειξη του κλινικού και ερευνητικού έργου των επιστημόνων στη χώρα μας.
Παράλληλα υπάρχουν στο πρόγραμμα εκπαιδευτικές ενότητες για φοιτητές, νοσηλευτικό προσωπικό, εκπαιδευτικούς, ενώ υπάρχει και κλινικό φροντιστήριο για την εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας στη χρήση της PreP. Πρέπει ιδιαιτέρως να τονιστεί η διοργάνωση στρογγυλού τραπεζιού με συμμετοχή σημαντικών επιστημόνων από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, με στόχο την συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων πάνω σε θέματα που σχετίζονται με την αντιμετώπιση της επιδημίας στις χώρες αυτές και που σχετίζονται εν πολλοίς με τα αντίστοιχα στη χώρα μας. Τιμητική, τέλος, είναι η συμμετοχή του γνωστού δημοσιογράφου και παρουσιαστή Φώτη Σεργουλόπουλου στην τελετή έναρξης.
Παράλληλα με τη διοργάνωση του συνεδρίου η Ε.Ε.Μ.Α.Α., σε συνεργασία με τον ΕΟΔΥ, τους φοιτητές Ιατρικής και σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας με τους Δήμους, πραγματοποίησε δράσεις ενημέρωσης, με κινητές μονάδες εξέτασης για HIV και ΣΜΝ, ενώ συνεχίζει την ενημέρωση μαθητών για θέματα πρόληψης της HIV λοίμωξης. Επίσης, σε συνεργασία με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, πραγματοποίησε δράσεις ενημέρωσης και ελέγχου προκειμένου να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους φοιτητές.
Καλούμε όλους τους επαγγελματίες υγείας, φορείς και οργανώσεις που ασχολούνται με την HIV λοίμωξη και την υποστήριξη ευάλωτων πληθυσμών, φοιτητές επιστημών υγείας, πολίτες με ευαισθησία και ενδιαφέρον για την HIV λοίμωξη και τις κοινωνικές προεκτάσεις της να συμμετάσχουν ενεργά στο συνέδριό μας και να μοιραστούν μαζί μας τις γνώσεις, την εμπειρία και την ευαισθησία τους στην αντιμετώπιση της νόσου και των κοινωνικών της προεκτάσεων.
Το 37ο συνέδριο της ΕΕΜΑΑ με κεντρικό μήνυμα: «ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ HIV – ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΜΟΝΟΣ» είναι ανοιχτό για όλες και όλους.
Δείτε εδώ το πρόγραμμα.
Διαβάστε επίσης
Λοίμωξη HIV: Ποιες είναι οι επιπτώσεις του HIV στίγματος για τα άτομα που το βιώνουν
Το χάπι – θαύμα που υπόσχεται την εξάλειψη της λοίμωξης HIV/AIDS
