Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί τον σημαντικότερο τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις —την κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως. Μία νέα μελέτη φέρνει στο φως στοιχεία που υποδεικνύουν ότι ο κίνδυνος αυτός μπορεί να ξεκινά ήδη από την εφηβική ηλικία.
Τα ευρήματα προκαλούν προβληματισμό στη διεθνή ιατρική κοινότητα, καθώς δείχνουν ότι ακόμη και αρτηριακές πιέσεις που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν «φυσιολογικές» ενδέχεται να συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο αθηροσκλήρωσης αργότερα στη ζωή.
Η μελέτη και τα βασικά της ευρήματα
Αρτηριακή πίεση ακόμη και τόσο χαμηλή όσο 120/80 mm Hg στην εφηβεία μπορεί να συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης αθηροσκλήρωσης στη μέση ηλικία, σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Linköping της Σουηδίας. Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στο JAMA Cardiology, υποδηλώνουν ότι η υψηλή αρτηριακή πίεση νωρίς στη ζωή παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου.
«Η υψηλή αρτηριακή πίεση αποτελεί τον σημαντικότερο τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο, η οποία είναι και η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως», αναφέρει ο Pontus Henriksson, αναπληρωτής καθηγητής φυσιολογίας της διατροφής, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης μαζί με την Karin Rådholm, αναπληρώτρια καθηγήτρια Γενικής Ιατρικής στο ίδιο πανεπιστήμιο.
Οι τρέχουσες προσπάθειες πρόληψης και θεραπείας της υπέρτασης εστιάζονται κυρίως στους ενήλικες. Ωστόσο, η νέα σουηδική μελέτη ενισχύει την άποψη ότι η αρτηριακή πίεση αρχίζει να επηρεάζει την υγεία ήδη από τα πρώτα χρόνια της ζωής.
Πώς συνδέθηκαν τα επίπεδα πίεσης των νέων με καρδιοπάθειες δεκαετίες αργότερα
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν εξελιγμένες αξονικές τομογραφίες (CT coronary artery scans) για να εξετάσουν τις στεφανιαίες αρτηρίες περίπου 15.000 ανδρών, ηλικίας 50 έως 64 ετών, οι οποίοι συμμετείχαν στη μεγάλη εθνική μελέτη SCAPIS. Η μέθοδος παρείχε υψηλής ανάλυσης εικόνες για το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά των αθηρωματικών πλακών.
Από αυτούς τους άνδρες, περισσότεροι από 10.200 είχαν υποβληθεί στις υποχρεωτικές δοκιμασίες στρατιωτικής θητείας στην ηλικία των 18 ετών —γεγονός που καθιστά τα δεδομένα ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικά του νεανικού πληθυσμού της εποχής.
Οι ερευνητές εξέτασαν αν υπήρχε συσχέτιση ανάμεσα στην αρτηριακή πίεση στην ηλικία των 18 και στην κατάσταση των στεφανιαίων αγγείων σχεδόν 40 χρόνια αργότερα.
Η αρτηριακή πίεση αποτελεί τη δύναμη με την οποία το αίμα πιέζει τα τοιχώματα των αγγείων. Όταν η καρδιά συστέλλεται, η πίεση αυξάνεται και αυτή η τιμή ονομάζεται συστολική. Όταν η καρδιά χαλαρώνει, η πίεση μειώνεται και αυτό είναι το διαστολικό επίπεδο. Τυπικά, πίεση κάτω από 140/90 mm Hg θεωρείται φυσιολογική σύμφωνα με τις σουηδικές οδηγίες.
Τι προτείνουν τα νέα δεδομένα
«Το σημαντικότερο εύρημα είναι ότι όσοι είχαν συστολική πίεση 140 mm Hg ή διαστολική 90 mm Hg ή υψηλότερη είχαν σαφώς αυξημένο κίνδυνο αθηροσκλήρωσης αργότερα στη ζωή. Ωστόσο, ο κίνδυνος φάνηκε να αυξάνεται ήδη από τα επίπεδα των 120/80 mm Hg», τονίζει η Rådholm, η οποία εργάζεται επίσης ως Γενική Ιατρός.
Σε διεθνές επίπεδο, ορισμένες οδηγίες έχουν ήδη μειώσει το όριο για την «υψηλή» πίεση στα 120/80 mm Hg, αυξάνοντας έτσι τον αριθμό των ατόμων που θεωρούνται σε κίνδυνο.
Στη μελέτη διαπιστώθηκε ότι όσο υψηλότερη ήταν η πίεση στην ηλικία των 18 ετών, τόσο μεγαλύτερος ήταν ο κίνδυνος αθηροσκλήρωσης στη μέση ηλικία—και αυτό ανεξάρτητα από άλλους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου.
«Η μελέτη δείχνει ότι η ανάπτυξη της αθηροσκλήρωσης ξεκινά νωρίς. Το σύστημα υγείας πρέπει να αντιμετωπίζει πιο ενεργά την υψηλή αρτηριακή πίεση στους νέους. Το πρόβλημα είναι ότι η υπέρταση σπάνια προκαλεί συμπτώματα—αν δεν μετρήσεις την πίεσή σου, μπορεί να έχεις υπέρταση χωρίς να το γνωρίζεις», επισημαίνει η Rådholm.
Γιατί οι νέοι σήμερα κινδυνεύουν περισσότερο
Παράγοντες όπως το υπερβολικό βάρος και η μειωμένη φυσική κατάσταση είναι πλέον συχνότεροι στους νέους συγκριτικά με πριν από 40 χρόνια.
«Μέσα σε μόλις μία ή δύο γενιές, το ποσοστό των νέων με παχυσαρκία αυξήθηκε σημαντικά, ενώ η φυσική τους κατάσταση μειώθηκε. Επομένως, τα ευρήματα της μελέτης είναι ιδιαίτερα επίκαιρα για τη σημερινή νεολαία», αναφέρει ο Henriksson.
Δεδομένου ότι η μελέτη αφορούσε μόνο άνδρες, δεν μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα για τον κίνδυνο των γυναικών.
Τα ευρήματα της σουηδικής μελέτης επιβεβαιώνουν ότι η καρδιαγγειακή υγεία διαμορφώνεται ήδη από την εφηβεία. Η αρτηριακή πίεση, ακόμη και σε επίπεδα που θεωρούνταν φυσιολογικά, φαίνεται να έχει καθοριστική επίδραση στον μελλοντικό κίνδυνο αθηροσκλήρωσης. Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη για συστηματικό έλεγχο και έγκαιρη παρέμβαση στους νέους, προκειμένου να προληφθούν σοβαρές καρδιαγγειακές επιπλοκές αργότερα στη ζωή.
Διαβάστε επίσης
Η «άγνωστη» βιταμίνη που χαρίζει μακροζωία – 10 τροφές που την περιέχουν
Ο καρπός-ήρωας της καρδιάς: Ρυθμίζει χοληστερόλη και τριγλυκερίδια
