Πολλοί από εμάς υποθέτουμε ότι η διανοητική μας οξύτητα εξασθενεί με την πάροδο των χρόνων, καθώς μεγαλώνουμε. Νέα έρευνα, ωστόσο, υποδηλώνει ότι οι καλύτερες γνωστικές μας μέρες μπορεί στην πραγματικότητα να βρίσκονται μπροστά. Μια ομάδα ψυχολόγων από το Western Australia University διαπίστωσε ότι η συνολική διανοητική λειτουργία δεν φτάνει στο αποκορύφωμά της στη νεότητα, αλλά μεταξύ 55 και 60 ετών.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνητή, δρ. Gilles Gignac, αυτό το στάδιο της ζωής μπορεί να αποτελεί το «ιδανικό σημείο» για την επίλυση σύνθετων προβλημάτων, την ηγεσία και τη λήψη αποφάσεων – δεξιότητες που συχνά είναι απαραίτητες για την επιτυχία σε ανώτερες επαγγελματικές θέσεις.
«Καθώς η νεότητα εξασθενεί, είναι πιθανό να φοβάστε το γήρας», δήλωσε ο καθηγητής Gignac. «Ωστόσο, η έρευνά μας δείχνει ότι υπάρχουν καλοί λόγοι για να είμαστε ενθουσιασμένοι.Ίσως είναι καιρός να σταματήσουμε να αντιμετωπίζουμε τη μέση ηλικία ως αντίστροφη μέτρηση και να αρχίσουμε να την αναγνωρίζουμε ως κορύφωση».
Η επιστήμη πίσω από το εύρημα
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η σωματική απόδοση φτάνει στο αποκορύφωμά της στα μέσα της δεκαετίας των 20 έως τις αρχές της δεκαετίας των 30, κάτι που εξηγεί γιατί οι περισσότεροι ελίτ αθλητές αποσύρονται νέοι. Ωστόσο, το χρονοδιάγραμμα για τις γνωστικές ικανότητες ήταν λιγότερο σαφές.
Ο δρ. Gignac και η ομάδα του πραγματοποίησαν μια ολοκληρωμένη ανασκόπηση προηγούμενων μελετών, εντοπίζοντας 16 βασικά γνωστικά και προσωπικά χαρακτηριστικά που παρουσιάζουν σαφή ηλικιακά πρότυπα:
- Διάρκεια μνήμης
- Ταχύτητα επεξεργασίας
- Ηθική συλλογιστική
- Γνώση
- Συναισθηματική νοημοσύνη
- Τα «πέντε μεγάλα» χαρακτηριστικά της προσωπικότητας: Εξωστρέφεια, συναισθηματική σταθερότητα, ευσυνειδησία, δεκτικότητα και ευγένεια.
Photo: Shutterstock
Τυποποιώντας αυτά τα μέτρα σε όλες τις μελέτες, οι ερευνητές μπόρεσαν να χαρτογραφήσουν την εξέλιξη κάθε χαρακτηριστικού κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής. Προέκυψε ένα εντυπωσιακό μοτίβο: Η συνολική νοητική λειτουργία κορυφώνεται στα τέλη της δεκαετίας των 50, παραμένει σταθερή στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας των 60 και, στη συνέχεια, μειώνεται σταδιακά από την ηλικία των 65 ετών περίπου, με την επιτάχυνση να γίνεται πιο έντονη μετά τα 75.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι ότι πολλά χαρακτηριστικά συνεχίζουν να βελτιώνονται και στην τρίτη ηλικία. Η ευσυνειδησία, για παράδειγμα, τείνει να κορυφώνεται γύρω στα 65, ενώ η συναισθηματική σταθερότητα φτάνει στο υψηλότερο σημείο της κοντά στα 75. Ακόμη και η ηθική συλλογιστική -η ικανότητα να αντιμετωπίζουμε ηθικά διλήμματα- μπορεί να μην κορυφώνεται πριν τα 70 ή και αργότερα. Επιπλέον, η ικανότητα να αντιστεκόμαστε στις γνωστικές προκαταλήψεις -τις νοητικές συντομεύσεις που μπορούν να θολώσουν την κρίση μας- φαίνεται ότι συνεχίζει να βελτιώνεται στα 70 και στα 80.
Η πραγματική γνωστική κορυφή
Τα ευρήματα που δημοσιεύονται στο Intelligence βοηθούν να εξηγηθεί γιατί «τα άτομα που ταιριάζουν καλύτερα σε ηγετικές θέσεις ή θέσεις κρίσης με υψηλά διακυβεύματα είναι πιθανότατα μεταξύ 55 και 60 ετών. Σπάνια είναι κάτω των 40 ετών και συνήθως δεν είναι πάνω από 65», λέει ο δρ. Gignac.
Οι ψυχολόγοι διακρίνουν 2 τύπους νοημοσύνης που περιγράφηκαν για πρώτη φορά από τον Raymond Cattell το 1943:
→ Ρευστή νοημοσύνη — η ικανότητα να σκέφτεται κανείς γρήγορα και να επιλύει νέα προβλήματα (ακατέργαστη υπολογιστική ισχύς).
→ Κρυσταλλωμένη νοημοσύνη — η συσσώρευση γνώσεων κι εμπειριών που αποκτώνται με την πάροδο του χρόνου.
Ενώ η ρευστή νοημοσύνη τείνει να κορυφώνεται στα 20, η κρυσταλλωμένη νοημοσύνη αυξάνεται σταθερά με την ηλικία. Όταν και οι δύο τύποι εξετάζονται μαζί -παράλληλα με την συναισθηματική και κοινωνική ωριμότητα- η εικόνα αλλάζει δραματικά υπέρ της μέσης ηλικίας ως της πραγματικής πνευματικής ακμής. «Οι αξιολογήσεις και οι εκτιμήσεις πρέπει να επικεντρώνονται στις πραγματικές ικανότητες και την εμπειρία των ανθρώπων — όχι μόνο στην ηλικία τους», σχολιάζει ο δρ. Gignac.
Το συμπέρασμα
Ίσως, λοιπόν, είναι καιρός να πάψουμε να βλέπουμε τη μέση ηλικία ως την αρχή της παρακμής και να αρχίσουμε να την αντιμετωπίζουμε ως μια περίοδο πνευματικής υπεροχής. Με δεκαετίες μάθησης, στοχασμού και συναισθηματικής ανάπτυξης πίσω μας, τα 50 και τα 60 μας χρόνια μπορεί να μην αντιπροσωπεύουν το τέλος της ακμής μας, αλλά την κορύφωσή της.
Διαβάστε επίσης
Ο παράγοντας που επιταχύνει την γήρανση του μυαλού – Μπορούμε να τον διορθώσουμε
Γλυκαντικά: Όχι και τόσο «γλυκό» το αποτύπωμά τους στον εγκέφαλο – Τι δείχνει νέα μελέτη
Η Νο1 δίαιτα που θωρακίζει το μυαλό από την άνοια – Ποια τρόφιμα περιλαμβάνει
