Η εξασθένιση ή ακόμη και η απώλεια της όρασης θεωρούνται αναπόφευκτα σημάδια του χρόνου. Όμως, μια ομάδα ερευνητών στην Καλιφόρνια φαίνεται να αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού. Μελετώντας τον τρόπο που τα λιπαρά οξέα επηρεάζουν τα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς, οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, Ίρβαϊν (UC Irvine) ανακάλυψαν ότι ένα απλό πολυακόρεστο λιπαρό οξύ μπορεί να αποκαταστήσει την όραση και να αντιστρέψει τα σημάδια κυτταρικής γήρανσης.
Η θολή όραση, η δυσκολία ανάγνωσης σε χαμηλό φωτισμό και η ανάγκη για όλο και πιο ισχυρούς φακούς αποτελούν κοινές εμπειρίες μετά τα 60. Ωστόσο, οι ερευνητές του UC Irvine αναρωτήθηκαν: Μπορεί η φθορά της όρασης να μην είναι τελικά μονόδρομος;
Η απάντηση, όπως φαίνεται από τη μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στο Science Translational Medicine, είναι ενθαρρυντική. Η ομάδα, με επικεφαλής τη Δρ. Dorota Skowronska-Krawczyk, αναπληρώτρια καθηγήτρια Οφθαλμολογίας και Βιοφυσικής, έδειξε ότι η στοχευμένη αποκατάσταση των λιπαρών οξέων στον αμφιβληστροειδή μπορεί να επαναφέρει τη χαμένη οπτική λειτουργία.
Το γονίδιο γήρανσης στο μικροσκόπιο
Η ανακάλυψη βασίστηκε στο γονίδιο ELOVL2 (Elongation of Very Long Chain Fatty Acids Protein 2), έναν γνωστό βιοδείκτη γήρανσης που επηρεάζει τον μεταβολισμό των λιπαρών οξέων. Όταν το ένζυμο που παράγεται από το ELOVL2 αδρανοποιείται, μειώνονται τα επίπεδα των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων μακράς αλύσου (VLC-PUFAs), ουσιών που είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της υγείας των κυττάρων του αμφιβληστροειδούς.
Σε προηγούμενες έρευνες, η ενεργοποίηση του ενζύμου είχε αυξήσει τα επίπεδα του ωμέγα-3 λιπαρού οξέους DHA και είχε βελτιώσει την όραση. Η νέα μελέτη, όμως, έδειξε κάτι ακόμη πιο ενδιαφέρον: άλλες μορφές πολυακόρεστων λιπαρών οξέων μπορούν να προσφέρουν ακόμη μεγαλύτερη αποκατάσταση, χωρίς να βασίζονται αποκλειστικά στο DHA.
Η θεραπεία-πρότυπο σε ποντίκια
Όταν οι ερευνητές ενέχυσαν ένα συγκεκριμένο πολυακόρεστο λιπαρό οξύ σε ηλικιωμένα ποντίκια, η όρασή τους βελτιώθηκε θεαματικά. «Πρόκειται για απόδειξη αρχής: η στοχευμένη χορήγηση λιπιδίων μπορεί να μετατραπεί σε πραγματική θεραπεία», δήλωσε η Δρ. Skowronska-Krawczyk. «Το αξιοσημείωτο είναι ότι το DHA δεν είχε την ίδια επίδραση, κάτι που δείχνει πως ένα διαφορετικό λιπαρό οξύ είναι ο καθοριστικός παράγοντας».
Τα αποτελέσματα δεν περιορίστηκαν στη βελτίωση της όρασης: σε μοριακό επίπεδο, οι επιστήμονες εντόπισαν σημάδια αντιστροφής των χαρακτηριστικών της γήρανσης στα κύτταρα του ματιού.
Από τη θεραπεία στην πρόληψη
Η μελέτη κατέληξε, επίσης, στο συμπέρασμα ότι ορισμένες γενετικές παραλλαγές του ELOVL2 σχετίζονται με ταχύτερη εξέλιξη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, μιας από τις κύριες αιτίες τύφλωσης στους ηλικιωμένους. Η ανακάλυψη αυτή προσφέρει τη δυνατότητα προληπτικής ταυτοποίησης ασθενών υψηλού κινδύνου, ανοίγοντας τον δρόμο για εξατομικευμένες θεραπείες.
«Είμαι πεπεισμένη ότι το ELOVL2 είναι ένα από τα σημαντικότερα “γονίδια γήρανσης” στα οποία πρέπει να εστιάσουμε. Αν καταφέρουμε να το ρυθμίσουμε, ίσως αλλάξουμε τον τρόπο που κατανοούμε τη γήρανση συνολικά» τόνισε η Δρ. Skowronska-Krawczyk.
Επιπλέον προοπτικές
Η ομάδα συνεργάζεται πλέον με το UC San Diego για να μελετήσει τον ρόλο του ELOVL2 και των λιπαρών οξέων στη γήρανση του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα πρώτα δεδομένα δείχνουν ότι η έλλειψη του ενζύμου προκαλεί πρόωρη γήρανση των ανοσοκυττάρων, ενώ η συμπληρωματική χορήγηση λιπαρών οξέων ενδέχεται να αναστρέψει αυτή τη διαδικασία. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η υπόδειξη ότι οι μεταβολές στα λιπίδια μπορεί να συνδέονται με την ανάπτυξη αιματολογικών καρκίνων, προσθέτοντας μια ακόμη διάσταση στις πιθανές εφαρμογές της ανακάλυψης.
«Ξεκινήσαμε προσπαθώντας να θεραπεύσουμε την απώλεια όρασης αλλά τώρα βλέπουμε ότι η ίδια προσέγγιση θα μπορούσε να ενισχύσει και την άμυνα του οργανισμού, ανοίγοντας τον δρόμο για μια νέα γενιά θεραπειών κατά της γήρανσης» κατέληξε η Δρ. Skowronska-Krawczyk.
Διαβάστε επίσης
Όραση: Ο απρόσμενος παράγοντας που αυξάνει τη μυωπία – Δεν είναι οι οθόνες
Γυαλιά πρεσβυωπίας τέλος – Οι σταγόνες που υπόσχονται καθαρό βλέμμα
Ξηροφθαλμία: Περισσότεροι από 1 στους 2 υποφέρουν, αλλά ελάχιστοι ζητούν βοήθεια
