Ένας καλός φίλος μπορεί πάντα να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής μας, λειτουργώντας ως ένα μέσο για να αποβάλουμε το άγχος ή να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες. Είναι, όμως, πάντα έτσι;
Όπως και στις ερωτικές σχέσεις, έτσι και στις φιλικές, τα συναισθήματα δεν είναι πάντα αμφίδρομα. Γι’ αυτό, για τη δική μας ψυχική ηρεμία, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε όλα εκείνα τα σημάδια που αποκαλύπτουν ότι μια φιλία δεν είναι πραγματική, αλλά στηρίζεται μόνο σε αυτά που έχουμε να προσφέρουμε, ξεπερνώντας τα όρια μας και αφήνοντάς μας τελικά εξαντλημένους. Ο Δρ. Mark Travers, Ph.D., ψυχολόγος, με άρθρο του στο Psychology Today μας βοηθά να τα αναγνωρίσουμε.
3 συμπεριφορές που δείχνουν ότι κάποιος δεν είναι πραγματικός φίλος
1. Σας θυμούνται μόνο όταν θέλουν κάτι από εσάς
Όταν ένας φίλος σας θυμάται μόνο για να σας ζητήσει μια χάρη ή συναισθηματική υποστήριξη, τότε θα πρέπει να αναθεωρήσετε τη δυναμική της σχέσης σας, συμβουλεύει ο Δρ. Travers. «Με την πάροδο του χρόνου, αυτό το μοτίβο μπορεί να σας κάνει να νιώθετε περισσότερο σαν “σωσίβιο” παρά σαν φίλος. Μπορεί να αρχίσετε να αναρωτιέστε αν σας εκτιμούν πραγματικά» εξηγεί.
Μια μελέτη του 2019 που δημοσιεύθηκε στο Journal of Research on Adolescence διερεύνησε πώς συνδέονται η παροχή βοήθειας και η φιλία. Οι ερευνητές μελέτησαν πάνω από 950 εφήβους σε 41 τάξεις και παρακολούθησαν τόσο τα δίκτυα φιλίας, όσο και τα δίκτυα βοήθειας με την πάροδο του χρόνου, για να δουν πόσο συχνά οι μαθητές βοηθούσαν ο ένας τον άλλον, αν αυτή η βοήθεια ήταν αμοιβαία ή μονόπλευρη, και πώς αυτά τα μοτίβα επηρέαζαν την έναρξη και τη διατήρηση των φιλικών σχέσεων.
Αυτό που παρατήρησαν είναι ότι η αμοιβαία βοήθεια, όπου και τα δύο μέρη δίνουν και λαμβάνουν υποστήριξη, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση μακροχρόνιων φιλικών σχέσεων. Από την άλλη πλευρά, όταν η βοήθεια ήταν μονόπλευρη, ήταν λιγότερο σταθερή και περισσότερο δοσοληπτική. Τα ευρήματα αποκάλυψαν επίσης ότι η βοήθεια συχνά παρέχεται εκτός του πλαισίου της φιλίας, υποδηλώνοντας ότι το γεγονός ότι κάποιος ζητά τη βοήθειά σας δεν σημαίνει απαραίτητα ότι σας εκτιμά ως στενό φίλο.
«Οι υγιείς φιλίες δεν βασίζονται σε συνεχή μονομερή χάρη. Σκοπός τους είναι να προσφέρουν παρουσία και φροντίδα που ρέει αμφίδρομα» σχολιάζει ο ψυχολόγος.
2. Σας «φορτώνουν» με τα συναισθήματά τους, χωρίς ποτέ να ρωτούν για τα δικά σας
Όταν πιάνετε τον εαυτό σας να παίζετε το ρόλο του ψυχολόγου, ακούγοντας κάθε πρόβλημα και κρίση, χωρίς το ίδιο να συμβαίνει από την αντίθετη πλευρά, τότε η φιλία είναι μονόπλευρη. Στην αρχή, αυτό μπορεί να μοιάζει με οικειότητα. Αλλά με την πάροδο του χρόνου, όλο αυτό το «βάρος» μπορεί να σας εξαντλήσει, σύμφωνα με τον ειδικό. «Προσέξτε αν αυτές οι έντονες συζητήσεις γίνονται με τους δικούς τους όρους, χωρίς τη συγκατάθεσή σας, και αν σας αφήνουν να νιώθετε εξαντλημένοι και συναισθηματικά υπερφορτωμένοι» τονίζει.
Μια έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Communication Quarterly διερεύνησε πώς οι συναισθηματικά δύσκολες αποκαλύψεις επηρεάζουν όχι μόνο τον ομιλητή, αλλά και τον ακροατή. Οι ερευνητές εξέτασαν 82 πραγματικές συνομιλίες μεταξύ στενών συντρόφων -φίλων, οικογένειας ή ρομαντικών συντρόφων- για να μελετήσουν την επίδραση της αφήγησης αυτών των επώδυνων εμπειριών. Διαπίστωσαν ότι όσο μεγαλύτερη ευθύνη ένιωθαν οι ακροατές και όσο περισσότερο χρόνο αφιέρωναν στην ακρόαση, τόσο μεγαλύτερη συναισθηματική δυσφορία βίωναν.
Επιπλέον, οι ακροατές που ανταποκρίνονταν επικυρώνοντας τα συναισθήματα του άλλου ανθρώπου αντί να προσφέρουν συμβουλές ανέφεραν ακόμη υψηλότερα επίπεδα δυσφορίας. Αυτό το εύρημα υποδηλώνει ότι, ενώ η συναισθηματική υποστήριξη είναι σημαντική, η επαναλαμβανόμενη έκθεση χωρίς αμοιβαιότητα μπορεί να είναι συναισθηματικά εξαντλητική.
«Η φιλία δεν είναι μόνο το να είσαι εκεί για τον άλλον. Είναι εξίσου το να νιώθεις ότι σε βλέπουν, σε ακούν και σε νοιάζονται εξίσου» σημειώνει.
3. Όλα γύρω τους… γυρίζουν
«Άσε να δεις τι έπαθα». «Καλά, που να ακούσεις τι συνέβη σε εμένα». Αν κάθε φορά που μοιράζεστε κάτι, νιώθετε ότι ο φίλος σας ανταγωνίζεται στις… δυσκολίες, μπορεί να έχετε παγιδευτεί σε ένα μοτίβο συνομιλίας, όπου οι δικές του δυσκολίες βρίσκονται συνεχώς στο επίκεντρο. Αυτό υποτιμά τα δικά σας συναισθήματα και τις δικές σας ανάγκες.
Μια μελέτη του 2022 που δημοσιεύθηκε στο Anxiety, Stress, and Coping διερεύνησε τον αντίκτυπο της συναισθηματικής ακύρωσης και εξέτασε πώς η αντίληψη του κοινωνικού περιβάλλοντος ως συναισθηματικά απορριπτικού ή μη υποστηρικτικού επηρέαζε τις συναισθηματικές καταστάσεις των ανθρώπων από στιγμή σε στιγμή και τα επίπεδα του καθημερινού στρες. Διαπιστώθηκε ότι όσοι δεν έβρισκαν μια παρηγοριά στα συναισθήματά τους, είχαν την τάση να βιώνουν υψηλότερα επίπεδα αρνητικών συναισθημάτων, ειδικά σε κοινωνικές καταστάσεις με άτομα με τα οποία δεν ήταν πολύ στενά συνδεδεμένοι. Αναφέρανε επίσης πιο συχνά και έντονα στρεσογόνα γεγονότα κατά τη διάρκεια της ημέρας.
«Όταν ένας φίλος ανακατευθύνει συνεχώς την προσοχή στις δικές του δυσκολίες, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια συναισθηματική κόπωση και αποξένωση, ακόμη και όταν δεν υπάρχουν εμφανή σημάδια σύγκρουσης» προτείνει ο Δρ. Travers.
«Τα συναισθήματά σας αξίζουν τον ίδιο χώρο με τα δικά τους. Η ιδέα δεν είναι να επιδιώκετε πάντα την τέλεια ισορροπία, αλλά να είστε εκεί ο ένας για τον άλλον με τρόπους που σας κάνουν να νιώθετε συναισθηματικά ασφαλείς και να ανταποδίδετε την αγάπη σε όλη τη διάρκεια της φιλίας σας» καταλήγει.
Συμπέρασμα
Οι υγιείς φιλίες βασίζονται στην αμοιβαιότητα: η υποστήριξη και η φροντίδα πρέπει να ρέουν και προς τις δύο πλευρές, ώστε τα συναισθήματά μας να γίνονται σεβαστά και η σχέση να παραμένει συναισθηματικά ασφαλής.
Διαβάστε επίσης
Το βασικό συστατικό της ευτυχίας – Δείτε αν υπάρχει στη ζωή σας
Από τι εξαρτάται η ικανοποίησή μας από τη ζωή;
Αναζητάτε την ευτυχία; Τότε σταματήστε να περιμένετε αυτά τα 5 πράγματα από τους άλλους
