Η αυτοκτονία παραμένει μία από τις πιο κρίσιμες προκλήσεις δημόσιας υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με στοιχεία από το CDC (Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων), σχεδόν 13 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο σκέφτονται να βάλουν τέλος στη ζωή τους, ενώ 1,5 εκατομμύριο επιχειρεί να το κάνει.
Στις ΗΠΑ, αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου για νέους ηλικίας 10 έως 34 ετών. Μέσα σε αυτό το ανησυχητικό πλαίσιο, η επιστημονική κοινότητα στρέφει το βλέμμα της σε μια παλιά ουσία με νέα χρήση: Την κεταμίνη.
Πρόσφατα, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) έδωσε σε εταιρεία το «πράσινο φως» με την ένδειξη ταχείας διαδικασίας (fast track) για ένα νέο φάρμακο: Μια μορφή ενδοφλέβιας κεταμίνης. Ο στόχος; Η έγκριση της χρήσης του για ασθενείς με κατάθλιψη και διπολική διαταραχή, που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο.
Από αναισθητικό σε «σωσίβιο»
Η κεταμίνη δεν είναι άγνωστο φάρμακο. Χρησιμοποιείται από τη δεκαετία του 1970 ως αναισθητικό και είναι ιδιαίτερα πολύτιμο, επειδή προσφέρει αναλγησία χωρίς να καταστέλλει την αναπνοή (σε αντίθεση με τα οπιοειδή). Με το πέρασμα του χρόνου, η επιστημονική έρευνα έχει αναδείξει κι άλλες ιδιότητές της: Αντικαταθλιπτικές, αγχολυτικές, ακόμη και ανακουφιστικές σε χρόνιο πόνο (όπως η ινομυαλγία).
Σήμερα, αυτή η «παλιά» ουσία βρίσκεται στο επίκεντρο μιας νέας αποστολής: Να σώσει ζωές από τον κίνδυνο της αυτοκτονίας.
Η απόφαση για το φάρμακο δεν ήταν τυχαία, εξηγεί ο Mark S. Gold στο Psychology Today. Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ελπιδοφόρα αποτελέσματα: Στο Πανεπιστήμιο Columbia, περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς (55%) με αυτοκτονικό ιδεασμό εμφάνισαν σαφή βελτίωση μετά από έγχυση κεταμίνης. Αντίστοιχα, σε έρευνα που χρηματοδοτήθηκε από τη γαλλική κυβέρνηση, το 63% των συμμετεχόντων πέτυχε πλήρη ύφεση των αυτοκτονικών σκέψεων μέσα σε 3 ημέρες.
Γιατί έχει σημασία
Μέχρι σήμερα, οι διαθέσιμες επιλογές για την άμεση αντιμετώπιση αυτοκτονικών σκέψεων είναι περιορισμένες. Η ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT) προτείνεται συχνά από τους ιατρούς για την αντιμετώπιση σοβαρής κατάθλιψης, αλλά θεωρείται επώδυνη ή/και στιγματιστική. Η κλοζαπίνη χρησιμοποιείται μόνο σε σχιζοφρενικές διαταραχές, ενώ η ρινική εσκεταμίνη, αν και έχει εγκριθεί για την κατάθλιψη, δεν υπάρχουν ισχυρά δεδομένα ότι μειώνει τον κίνδυνο αυτοκτονίας.
Από την άλλη πλευρά, η ενδοφλέβια κεταμίνη φαίνεται να δρα ταχύτατα. Σε πολλούς ασθενείς, η μείωση των αυτοκτονικών σκέψεων καταγράφεται μέσα σε 24 ώρες, κάτι που την καθιστά μοναδικό εργαλείο σε καταστάσεις κρίσης. Αν το εν εξελίξει φάρμακο πάρει τελική έγκριση, θα είναι το πρώτο του είδους του με επίσημη ένδειξη από τον FDA για τον αυτοκτονικό ιδεασμό.
Επιφυλάξεις
Παρά την αισιοδοξία, η κεταμίνη δεν είναι πανάκεια. Είναι γνωστό ότι συχνά γίνεται κατάχρησή της, αφού μπορεί να προκαλέσει εξάρτηση, ενώ τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματά της δεν έχουν μελετηθεί πλήρως. Για τον λόγο αυτό, η έγκριση του φαρμάκου αναμένεται να συνοδευτεί από αυστηρό πλαίσιο ελέγχου (REMS), αντίστοιχο με αυτό που ισχύει για την εσκεταμίνη.
Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι οι εγχύσεις θα πρέπει να γίνονται αποκλειστικά σε πιστοποιημένα κέντρα (νοσοκομεία, κλινικές ή ειδικές μονάδες), με συνεχή παρακολούθηση του ασθενούς για τουλάχιστον δύο ώρες μετά τη χορήγηση. Επιπλέον, το προσωπικό θα πρέπει να είναι εκπαιδευμένο, ώστε να αντιμετωπίζει πιθανές παρενέργειες, όπως αποπροσωποποίηση, υπνηλία ή απότομες αυξήσεις της αρτηριακής πίεσης.
Διαβάστε επίσης
Xωρισμός: Αυξάνει έως και 5 φορές τον κίνδυνο αυτοκτονίας για τους άντρες
Απίστευτο: Μελέτη αποκαλύπτει σύνδεση ανάμεσα σε πονοκεφάλους και αυτοκτονική συμπεριφορά
