Στην Ελλάδα, θα συνεχίσουμε να μαζεύουμε και να πετάμε τα περιττώματα του αγαπημένου μας σκύλου μετά τη βόλτα. Στη Βρετανία, όμως, ένα σχέδιο αξιοποίησής τους μπορεί να μας φέρει σύντομα σε σημαντικές διαπιστώσεις. Συγκεκριμένα, μια νέα πρωτοβουλία της βρετανικής κυβέρνησης θα ζητήσει από τους πολίτες να στέλνουν τα περιττώματα των κατοικίδιων ζώων τους, προκειμένου να ελέγξει την ανθεκτικότητα των βακτηρίων στα αντιβιοτικά.
Πρόκειται για έναν αναδυόμενο υγειονομικό κίνδυνο, καθώς ένας αυξανόμενος αριθμός βακτηριακών ειδών αναπτύσσει αντοχή στα αντιβιοτικά που έχουν σχεδιαστεί για να τα εξοντώσουν. Αυτό σημαίνει ότι πολλές κοινές λοιμώξεις που κάποτε θεραπεύονταν εύκολα, τώρα είναι πιο δύσκολο να εξαλειφθούν. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει την μικροβιακή αντοχή ως μία από τις κορυφαίες απειλές για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως, δεδομένου ότι εκτιμάται ότι τα ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια ήταν άμεσα υπεύθυνα για 1,27 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως το 2019.
Πώς μεταδίδονται
Τέτοια υπερανθεκτικά βακτήρια βρίσκονται παντού γύρω μας, από το δέρμα μέχρι το έντερό μας. Μεταδίδονται από άλλους ανθρώπους, αλλά και μέσω τροφής ή μολυσμένων χεριών. Πλέον, όμως, και αποδεδειγμένα ερευνητικά μπορούν να μεταδοθούν και από τα κατοικίδιά μας, όταν αυτά καταπίνουν μολυσμένα αντικείμενα. Στη συνέχεια, τα βακτήρια περνούν στα κόπρανα των ζώων και μπορούν να φτάσουν στον άνθρωπο μέσω της επαφής, π.χ. φιλί στο πρόσωπο ή ανεπαρκές πλύσιμο χεριών μετά τον καθαρισμό του.
Βακτήρια όπως το Escherichia coli, το Klebsiella και το Enterococci μπορούν να βρεθούν στα περιττώματα των κατοικίδιων ζώων και των ανθρώπων και μπορούν να προκαλέσουν λοιμώξεις και στις δύο περιπτώσεις. Παρότι θεωρούνται ακίνδυνα όταν βρίσκονται στο έντερο, μπορούν να προκαλέσουν «ευκαιριακές λοιμώξεις» αν περάσουν σε άλλα μέρη του σώματος, όπως το ουροποιητικό ή την κυκλοφορία του αίματος. Αυτές οι λοιμώξεις είναι πιο επικίνδυνες για άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό και σκοτώνουν πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους ετησίως. Αν τα βακτήρια είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά, οι λοιμώξεις γίνονται πιο σοβαρές και δύσκολες στη θεραπεία.
Ο Δρ. Matthew B Avison, Καθηγητής Μοριακής Βακτηριολογίας, Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ παρουσιάζει τι διαπιστώνουν οι μέχρι τώρα μελέτες, αλλά και πώς μπορούμε να προστατευτούμε.
Τι λένε οι μελέτες
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι ερευνητές μελετούν τα κόπρανα των κατοικίδιων ζώων για να κατανοήσουν την αντοχή στα αντιβιοτικά. Ο Δρ. Avison ήταν επικεφαλής μιας σειράς μελετών – με τη συμμετοχή 600 ενήλικων σκυλιών και σχεδόν 250 κουταβιών 16 εβδομάδων– που εξέτασαν τα επίπεδα ανθεκτικών στα αντιβιοτικά Escherichia coli στα κόπρανα τους. Αυτά εντοπίστηκαν σε σχεδόν όλα τα δείγματα κοπράνων που ανέλυσαν.
Ένα όφελος από τη μέτρηση των επιπέδων των υπερανθεκτικών βακτηρίων στα περιττώματα των κατοικίδιων ζώων είναι ότι μπορεί να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε τους πιθανούς παράγοντες κινδύνου. Μπορεί, όμως, εξίσου να βοηθήσει τους επιστήμονες να προσδιορίσουν ποια βακτηριακά είδη είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά και να εντοπίσουν σε πόσα αντιβιοτικά είναι ανθεκτικό ένα συγκεκριμένο βακτήριο.
Οι μελέτες του καθηγητή και άλλων συνάδελφών του έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα σκυλιά που τρώνε ωμό κρέας έχουν υψηλότερο κίνδυνο να φέρουν ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια Escherichia coli στα κόπρανά τους, καθώς αυτά μπορεί να προέρχονται από ζώα εκτροφής και να επιβιώνουν αν δεν μαγειρευτούν. «Το μαγείρεμα σκοτώνει τα βακτήρια, αλλά αν ένα κατοικίδιο ζώο φάει το κρέας ωμό, αυτά τα υπερανθεκτικά βακτήρια που προέρχονται από αγροκτήματα μπορούν να εισχωρήσουν στο έντερό του» εξηγεί ο καθηγητής.
Πώς θα μειώσετε τον κίνδυνο
Ευτυχώς, υπάρχουν μέτρα που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο μετάδοσης υπερανθεκτικών βακτηρίων από το κατοικίδιό μας:
- Λάβετε σοβαρά υπόψη την υγιεινή: πλένετε τα χέρια μετά από επαφή ή καθαρισμό, και μην αφήνετε το κατοικίδιό σας να σας γλείφει το πρόσωπο.
- Ελαχιστοποιήστε τους γνωστούς παράγοντες κινδύνου: επιλέξτε το μαγειρεμένο κρέας ή κροκέτες και όχι ωμό κρέας , αποφεύγοντας τα κόκαλα.
- Ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες του κτηνιάτρου, ειδικά όσον αφορά τα αντιβιοτικά σε περίπτωση που το κατοικίδιό σας αρρωστήσει.
Συμπερασματικά, ο καθηγητής είναι καθησυχαστικός: «Μόνο ένα μικρό ποσοστό των υπερανθεκτικών βακτηρίων στο έντερο (και στα κόπρανα) του κατοικίδιου ζώου σας θα μεταδοθεί σε εσάς. Τα περισσότερα από τα υπερανθεκτικά βακτήρια που καταλήγουν στο έντερό σας προέρχονται από άλλους ανθρώπους. Επομένως, μην βάζετε το κατοικίδιό σας στο σκυλόσπιτο» καταλήγει.
Απίστευτο: Ανθεκτικά μικρόβια μέχρι και στο ταβάνι τουαλέτας σε νοσοκομεία
Λοιμώξεις – ΕΣΥ: Τα 10 νοσοκομεία που μείωσαν τα ανθεκτικά μικρόβια
Ανθεκτικά μικρόβια: Γιατί κινδυνεύουμε όλοι – Ο ρόλος των αντιβιοτικών
