Αποτελεί μία από τις πιο συχνές και εξουθενωτικές ερωτήσεις που απασχολούν σχεδόν κάθε νέο γονέα: «Γιατί το μωρό ξυπνά συνεχώς τη νύχτα;» Παρά το γεγονός ότι έχει τραφεί, έχει αλλαχθεί, έχει αγκαλιαστεί και νανουριστεί, ο ύπνος του παραμένει διακεκομμένος. Κάθε φορά που οι γονείς πιστεύουν ότι το νεογέννητο κοιμάται ήσυχα, εκείνο ξυπνά -και αυτό συμβαίνει επανειλημμένα μέσα στη νύχτα.
Ωστόσο, όπως εξηγεί η Δρ. Helen L. Ball, Καθηγήτρια Ανθρωπολογίας και Διευθύντρια του Durham Infancy & Sleep Centre στο Πανεπιστήμιο Durham σε άρθρο της στο The Conversation, αυτή η συμπεριφορά δεν αποτελεί σημάδι λάθους από την πλευρά των γονιών αλλά είναι απόλυτα φυσιολογική.
Τα βρέφη γεννιούνται σε μια κατάσταση απόλυτης εξάρτησης. Από την πρώτη στιγμή της ζωής τους, είναι βιολογικά προγραμματισμένα να διατηρούν συνεχή επαφή με τον φροντιστή τους, στηριζόμενα σε εκείνον για ζεστασιά, ασφάλεια, τροφή και συναισθηματική ρύθμιση. Αυτό σημαίνει πώς τα συχνά ξυπνήματα τη νύχτα δεν είναι «πρόβλημα ύπνου», αλλά έκφραση μιας εξελικτικά σχεδιασμένης στρατηγικής επιβίωσης. Με άλλα λόγια, ο ύπνος των βρεφών δεν ακολουθεί τα πρότυπα των ενηλίκων.
Αντί να προσπαθούμε να «διορθώσουμε» το μωρό, ίσως χρειάζεται να αλλάξουμε τον τρόπο που το κατανοούμε. Δουλεύοντας με τη φύση του κι όχι ενάντια σε αυτήν μπορούμε να βρούμε περισσότερη ηρεμία, και κυρίως, περισσότερη κατανόηση.
1. Άνεση και ηρεμία
Σε αντίθεση με άλλα θηλαστικά, τα ανθρώπινα μωρά γεννιούνται χωρίς μυϊκό τόνο, χωρίς έλεγχο των άκρων τους και χωρίς ικανότητα να προσκολληθούν ή να ακολουθήσουν τους φροντιστές τους. Εξαρτώνται πλήρως από τους γονείς για τροφή, ζεστασιά και ασφάλεια. Γι’ αυτό και τα περισσότερα αναζητούν τη σωματική επαφή για να νιώσουν άνεση και ηρεμία. Η αγκαλιά, ειδικά πάνω στο στήθος σας, είναι το μέρος όπου πολλά μωρά προτιμούν να κοιμούνται, ιδιαίτερα τις πρώτες εβδομάδες μετά τη γέννηση.
Το να κρατάτε το μωρό αγκαλιά στο στήθος σας είναι συνηθισμένο το πρώτο διάστημα, όμως υπάρχουν κάποιες βασικές οδηγίες: Καθίστε όρθιοι ή γείρετε ελαφρώς προς τα πίσω, έτσι ώστε το κεφάλι του να είναι ψηλότερα από το υπόλοιπο σώμα. Αποφύγετε να ξαπλώνετε εντελώς ανάσκελα, καθώς αυτή η θέση μπορεί να δυσκολέψει την αναπνοή του. Το κεφάλι του θα πρέπει να γέρνει ελαφρώς προς το πλάι και το πηγούνι να μην πιέζει το στήθος του, ώστε να διατηρείται ανοιχτός ο αεραγωγός του.
Κρατήστε το σταθερά κοντά σας: μην θεωρείτε δεδομένο ότι δεν μπορεί να γλιστρήσει. Και πάνω απ’ όλα, μείνετε ξύπνιοι. Αν αισθάνεστε ότι σας παίρνει ο ύπνος, μετακινήστε το μωρό σε μια ασφαλή, επίπεδη επιφάνεια, ξαπλωμένο ανάσκελα, ή παραδώστε το σε κάποιον που μπορεί να παραμείνει σε εγρήγορση.
2. Ασφαλής κοινή χρήση του κρεβατιού
Εάν το μωρό σας θηλάζει, είναι πιθανό να ζητά τροφή συχνά, ακόμη και κάθε δύο ώρες, μέρα και νύχτα. Αυτό μπορεί να γίνει ιδιαίτερα κουραστικό, ειδικά όταν χρειάζεται να σηκώνεστε από το κρεβάτι για κάθε τάισμα. Πολλές θηλάζουσες μητέρες βρίσκουν ότι η ασφαλής συγκοίμηση, δηλαδή η κοινή χρήση του κρεβατιού για ένα μέρος ή και ολόκληρη τη νύχτα, βοηθά στη μείωση των διαταραχών του ύπνου. Τον θηλασμό μπορείτε να τον κάνετε ξαπλωμένη, και έτσι τόσο εσείς όσο και το μωρό να επιστρέφετε πιο εύκολα στον ύπνο.
Αν επιλέξετε να μοιραστείτε το κρεβάτι σας, είναι σημαντικό να γνωρίζετε πώς να το κάνετε με ασφάλεια. Αν η κοινή χρήση του κρεβατιού δεν είναι ασφαλής στη δική σας περίπτωση (για παράδειγμα, αν το μωρό σας γεννήθηκε πρόωρα ή αν καπνίζετε), τότε η τοποθέτηση μιας κούνιας δίπλα στο κρεβάτι σας αποτελεί μια εξίσου πρακτική και ασφαλή εναλλακτική.
3. Κιρκάδιος ρυθμός
Τα νεογέννητα δεν έχουν ακόμη αναπτύξει αίσθηση ημέρας και νύχτας. Στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ακολουθούν τον κιρκάδιο ρυθμό της μητέρας, όμως μετά τη γέννηση χρειάζονται αρκετούς μήνες για να αποκτήσουν δικό τους σταθερό ρυθμό. Στην αρχή, κοιμούνται εξίσου κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας. Επειδή το βιολογικό τους ρολόι ρυθμίζεται από εξωτερικά ερεθίσματα, όπως το φως, μπορείτε να υποστηρίξετε αυτή τη διαδικασία. Ξεκινώντας κάθε πρωί σε τακτική ώρα, με άνοιγμα κουρτινών και ήχους από τις καθημερινές σας δραστηριότητες, βοηθάτε το μωρό να διακρίνει τη μέρα από τη νύχτα.
4. Κοιμούνται για περισσότερη ώρα
Καθώς μεγαλώνουν, τα μωρά αρχίζουν σταδιακά να κοιμούνται περισσότερο κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αυτή η διαδικασία, γνωστή ως «παγίωση του νυχτερινού ύπνου», συνοδεύεται από μεγαλύτερα διαστήματα συνεχούς ύπνου ανάμεσα στους θηλασμούς. Παρ’ όλα αυτά, είναι συνηθισμένο τα μωρά να συνεχίσουν να ξυπνούν και στο δεύτερο εξάμηνο του πρώτου έτους, είτε επειδή εξακολουθούν να θηλάζουν τη νύχτα είτε απλώς επειδή χρειάζονται τη διαβεβαίωση ότι είστε κοντά. Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Ζηλανδία, διαπιστώθηκε ότι περίπου το ένα τρίτο των μωρών δεν είχε κοιμηθεί ολόκληρη τη νύχτα μέχρι την ηλικία των 12 μηνών.
5. Παγίωση του ύπνου
Καθώς ο ύπνος των μωρών σταθεροποιείται περισσότερο τη νύχτα, αρχίζουν να κοιμούνται λιγότερο μέσα στην ημέρα. Μπορείτε να ενισχύσετε αυτή τη μετάβαση αποφεύγοντας τους ημερήσιους ύπνους σε ήσυχα και σκοτεινά δωμάτια. Αντίθετα, ενθαρρύνεται να κοιμούνται με το φως της ημέρας, με τους φυσικούς ήχους και τη δραστηριότητα του σπιτιού, ή ακόμη και κατά τη διάρκεια μετακινήσεων. Αυτό βοηθά στην αποφυγή παρατεταμένων ύπνων μέσα στη μέρα, συμβάλλοντας έτσι στη σταδιακή εδραίωση του νυχτερινού ύπνου.
Όταν κατανοείτε και συνεργάζεστε με τη φυσιολογία του ύπνου του μωρού σας, δεν χρειάζεται να προσπαθείτε να το «εκπαιδεύσετε» να κοιμάται. Τα ανθρώπινα μωρά, καθ’ όλη τη διάρκεια του πρώτου έτους και ακόμη μετά, παραμένουν ευάλωτα και εξαρτημένα. Επιζητούν τη σωματική επαφή, την άνεση και την ασφάλεια -η ανάγκη να βρίσκονται κοντά σας δεν είναι επιλογή, είναι βασικό ένστικτο επιβίωσης.
Διαβάστε επίσης
Δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε; Το δροσερό λαχανικό που κάνει θαύματα στον ύπνο
