Ο λεγόμενος δυτικός τρόπος ζωής, όπως αυτός χαρακτηρίζεται από τη σωματική αδράνεια και την απουσία άσκησης, την αυξημένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος καθώς και προϊόντων υψηλού γλυκαιμικού δείκτη, και αποτυπώνεται με υπερβαρότητα και παχυσαρκία και μεταβολικά νοσήματα, «επελαύνει» στους κατοίκους αγροτικών περιοχών της χώρας μας.
Όπως κατέδειξε η ολοκλήρωση της 5ετούς μελέτης PERSEAS (Prospective Evaluation of Vascular Risk Surrogates: the Elafonisos AreaStudy), την οποία σχεδίασαν και διενήργησαν επιστήμονες από την Εταιρεία Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου για Αγγειακά Νοσήματα (Ε.Μ.Πα.Κ.Α.Ν.) στην Ελαφόνησο Λακωνίας, οι άνδρες και οι ηλικιωμένοι αντιστέκονταν πιο σθεναρά στις δυτικές συνήθειες διατροφής σε σύγκριση με τις γυναίκες. Στη διάρκεια της μελέτης οι ηλικιωμένοι συμμετέχοντες (65 ετών και άνω) επέδειξαν υγιέστερο διατροφικό προφίλ και αυτή η στάση αποτυπώθηκε σε χαμηλότερα επίπεδα λιπιδίων, αλλά αυξημένες γλυκαιμικές τιμές, σε σύγκριση με τους νεότερους συμμετέχοντες.
Αντικείμενο της μελέτης, η οποία παρουσιάστηκε χθες από τους ειδικούς της επιστημονικής εταιρίας, ήταν η διαχρονική καταγραφή των μεταβολών των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου σε δείγμα κλειστού τύπου πληθυσμού, με στόχο την αναγωγή των αποτελεσμάτων στο σύνολο των Ελλήνων.
Η μελέτη PERSEAS (www.perseas-project.gr) διεξήχθη την περίοδο 2012-2016 (πραγματοποιήθηκε σε 5 φάσεις, το φθινόπωρο κάθε έτους), με αντικείμενο την καταγραφή και τη μελέτη της διαχρονικής μεταβολής των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου στον πληθυσμό της Ελαφονήσου.
Ειδικότερα από τον Οκτώβριο του 2012, οπότε ξεκίνησε το πρόγραμμα, η ιατρική ομάδα της Ε.Μ.Πα.Κ.Α.Ν. επισκεπτόταν σε ετήσια βάση την Ελαφόνησο, διεξάγοντας δωρεάν προληπτικές εξετάσεις στους κατοίκους, καταγράφοντας ταυτόχρονα τις συνήθειες διατροφής και του τρόπου ζωής. Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν τα 52,7 έτη.
Οι δυτικές συνήθειες που υιοθέτησαν οι κάτοικοι της Ελαφονήσου
Όπως διαπιστώθηκε, ένας στους δέκα (ποσοστό 13%) είχε Δείκτη Μάζας Σώματος πάνω από 40 και ένας στους δύο (ποσοστό 52,1%) είχε υπέρταση. Επιπλέον το 25,1% είχε υψηλά επίπεδα χοληστερόλης και το 34,6% μικτή δυσλιπιδαιμία. Το 22,9% έκανε κάποιας μορφής φυσική δραστηριότητα τρεις φορές την εβδομάδα έως καθημερινά, ενώ το ποσοστό των καπνιστών ήταν 34,7%. Ο μεσημεριανός ύπνος, πάντως, ήταν καθημερινή συνήθεια για το 60,3% των συμμετεχόντων.
Όσον αφορά στις διατροφικές συνήθειες, ποσοστό 14,2% των συμμετεχόντων κατανάλωναν 2-3 φρούτα την ημέρα, ενώ το 6% κατανάλωνε 2-3 σαλάτες καθημερινά. Η κατανάλωση ψαριών 3-6 φορές την εβδομάδα αναφέρθηκε από το 40,3% των συμμετεχόντων και το ελαιόλαδο ήταν συνεχώς παρόν στο τραπέζι σχεδόν όλων των κατοίκων (96,1%). Μεταξύ των αλκοολούχων ποτών, το κρασί καταναλώθηκε πιο συχνά σε σύγκριση με άλλα. Το διατροφικό σκορ στις γυναίκες ήταν χειρότερο σε σύγκριση με τους άνδρες και το σωματικό λίπος τους ήταν δέκα φορές πιο αυξημένο σε σύγκριση με εκείνο των ανδρών.
Ο δείκτης υγιεινών συνηθειών, ενσωματώνοντας διαφορετικά μέτρα υγιεινού τρόπου ζωής, ήταν βέλτιστος ή υπο-βέλτιστος (6 ή 5 βαθμοί αντίστοιχα) σε σχεδόν το 1/3 των συμμετεχόντων. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία συμμετέχοντες φάνηκε να έχουν στατιστικά σημαντικά υψηλότερο διατροφικό σκορ, σε σύγκριση με τα νεότερα άτομα. Στο τέλος της μελέτης διαπιστώθηκε ήπια αύξηση της κατανάλωσης αλκοόλ, αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και χυμών, λαχανικών, πατάτας, κόκκινου κρέατος και τυριού, καθώς και μείωση της κατανάλωσης γλυκών, σε σχέση με την έναρξη της μελέτης.
Γιατί τα ευρήματα ανησυχούν τους ειδικούς
«Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου στη χώρα μας. Συνδέονται άμεσα με τον ανθυγιεινό σύγχρονο τρόπο ζωής, την παχυσαρκία, τον σακχαρώδη διαβήτη, την αρτηριακή υπέρταση, τα αυξημένα επίπεδα λιπιδίων, το κάπνισμα, την έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και το άγχος. Η εξαγωγή συμπερασμάτων με όφελος στην υγεία και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των Ελλήνων, η σημασία της πρόληψης σε τοπικό και εθνικό επίπεδο και η πρωτοτυπία της μελέτης ως προοπτική παρακολούθηση καρδιαγγειακού κινδύνου σε έναν “κλειστού τύπου” πληθυσμό ήταν οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους εντάξαμε την μελέτη στο επιστημονικό ερευνητικό πρόγραμμα της Ε.Μ.Πα.Κ.Α.Ν.», εξήγησε ο παθολόγος με εξειδίκευση στον Σακχαρώδη Διαβήτη, Διευθυντής Παθολογικής Κλινικής, Υπεύθυνος Διαβητολογικού Ιατρείου & Ιατρείου Παχυσαρκία στο ΚΑΤ, Πρόεδρος Δ.Σ. Ε.Μ.Πα.Κ.Α.Ν, κ. Ιωάννης Κυριαζής.
Όπως υπογραμμίστηκε, τα αποτελέσματα της μελέτης μπορούν να αναχθούν στο σύνολο του ελληνικού πληθυσμού με μικρή ποσοστιαία απόκλιση, αποτελώντας ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για τη μελέτη των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου σε συνάρτηση με τον τρόπο ζωής στην Ελλάδα.
Η μελέτη PERSEAS πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Υπουργείου Υγείας, της 6ης Υγειονομικής Περιφέρειας Πελοποννήσου, του Δήμου Ελαφονήσου και την ευγενική υποστήριξη της φαρμακευτικής εταιρείας Mylan, υπό την αιγίδα του Ιατρικού Συλλόγου Λακωνίας.
