Μια νέα τεχνολογία από το Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας (ETH) της Ζυρίχης φέρνει την παρακολούθηση της υγείας σε ένα απρόσμενο, καθημερινό αντικείμενο: τη σερβιέτα. Η καινοτομία, με την ονομασία MenstruAI, επιτρέπει την ανίχνευση βιοδεικτών μέσω του εμμηνορροϊκού αίματος, προσφέροντας μια μη επεμβατική και απλή μέθοδο καταγραφής πολύτιμων δεδομένων υγείας.
Ο αισθητήρας, ο οποίος δεν περιλαμβάνει ηλεκτρονικά εξαρτήματα, ενσωματώνεται απευθείας στη σερβιέτα. Μετά τη χρήση, το άτομο φωτογραφίζει τη σερβιέτα με το κινητό του και λαμβάνει ανάλυση μέσω εφαρμογής. Η προσέγγιση αυτή δίνει τη δυνατότητα για τακτικό αυτοέλεγχο, χωρίς ιατρικές παρεμβάσεις ή εργαστηριακές εξετάσεις. Η σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε στο Advanced Science και ανοίγει τον δρόμο για πιο εξατομικευμένη και διακριτική παρακολούθηση της γυναικείας υγείας.
Το εμμηνορροϊκό αίμα φορέας διαγνωστικών δεδομένων
Πάνω από 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έχουν εμμηνορροϊκό κύκλο, ωστόσο το αίμα της περιόδου σπανίως αξιοποιείται στην ιατρική πρακτική. «Αυτό αντικατοπτρίζει μια συστημική έλλειψη ενδιαφέροντος για την υγεία των γυναικών», επισημαίνει ο Lucas Dosnon, πρώτος συγγραφέας της μελέτης και υποψήφιος διδάκτορας στην ομάδα της καθηγήτριας Inge Herrmann στο ETH Ζυρίχης και στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Balgrist.
Όπως σημειώνει, μέχρι σήμερα το εμμηνορροϊκό αίμα αντιμετωπίζεται ως απόβλητο. «Δείχνουμε ότι αποτελεί μια ανεκμετάλλευτη πηγή ιατρικών πληροφοριών». Το αίμα της περιόδου περιέχει εκατοντάδες πρωτεΐνες, πολλές από τις οποίες αντανακλούν με ακρίβεια τις τιμές που καταγράφονται στο φλεβικό. Ορισμένες από αυτές σχετίζονται με παθήσεις όπως ο καρκίνος των ωοθηκών ή η ενδομητρίωση και μπορούν να λειτουργήσουν ως βιοδείκτες.
Οι ερευνητές του ETH χρησιμοποίησαν τρεις τέτοιους δείκτες για την ανάπτυξη του MenstruAI: την C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP) ως γενικό δείκτη φλεγμονής, τον καρκινικό δείκτη CEA που σχετίζεται με διάφορους τύπους καρκίνου, και την CA-125, η οποία συνδέεται με ενδομητρίωση και καρκίνο των ωοθηκών.
Περαιτέρω πρωτεΐνες διερευνώνται με στόχο τη επέκταση της διαγνωστικής ικανότητας της συσκευής. Το σύστημα βασίζεται σε έναν μικρό, εύκαμπτο θάλαμο σιλικόνης που ενσωματώνεται σε σερβιέτες εμπορίου. Μόνο μια ελεγχόμενη ποσότητα αίματος φτάνει στον αισθητήρα, αποτρέποντας διαρροές ή αλλοίωση της δοκιμής. Παρόλο που η αλλαγή χρώματος είναι ορατή με το μάτι, η εφαρμογή εξασφαλίζει αντικειμενική και ποσοτική αξιολόγηση «Αναλύει διακριτικές διαφορές στην ένταση του χρώματος και αποδίδει αντικειμενικά μετρήσιμα αποτελέσματα», εξηγεί ο Dosnon.
Από το εργαστήριο στην καθημερινότητα: Γίνεται, όντως;
Ήδη πραγματοποιήθηκε πιλοτική δοκιμή σε μικρό αριθμό χρηστών, ενώ προγραμματίζεται ευρύτερη μελέτη πεδίου με τη συμμετοχή άνω των 100 ατόμων. Οι ερευνητές θα εξετάσουν την αξιοπιστία της συσκευής σε συνθήκες καθημερινής χρήσης και θα συγκρίνουν τα αποτελέσματα με καθιερωμένες εργαστηριακές μεθόδους.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη βιολογική ποικιλομορφία του εμμηνορροϊκού αίματος, η οποία διαφέρει ανάλογα με τη φάση του κύκλου και από άτομο σε άτομο. Η κατανόηση αυτής της ετερογένειας θεωρείται κρίσιμη για την κλινική αξιολόγηση και πιστοποίηση της τεχνολογίας, όπως και η συμμόρφωση με κανονιστικές απαιτήσεις, όπως η βιοσυμβατότητα των υλικών -τα οποία χαρακτηρίζονται ήδη ως ασφαλή.
Παράλληλα, η ομάδα του ETH συνεργάζεται με σχεδιαστές από το Πανεπιστήμιο Τεχνών της Ζυρίχης (ZHdK), με στόχο τη βελτίωση της εμπειρίας του χρήστη. «Επιδιώκουμε μια τεχνολογία που θα είναι τόσο λειτουργική όσο και κοινωνικά αποδεκτή», σημειώνει η καθηγήτρια Herrmann.
Από την καινοτομία στην ενδυνάμωση της φροντίδας υγείας
Η τεχνολογία του MenstruAI έχει σχεδιαστεί, ώστε να λειτουργεί χωρίς την ανάγκη εργαστηριακού εξοπλισμού. Όπως εξηγεί η καθηγήτρια Herrmann, «από την αρχή, στόχος μας ήταν η ανάπτυξη μιας λύσης χαμηλού κόστους, κατάλληλης και για περιοχές με περιορισμένη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, με δυνατότητα εφαρμογής ακόμη και σε επίπεδο πληθυσμιακού ελέγχου».
Σε αυτό το πλαίσιο, το MenstruAI δεν προορίζεται να αντικαταστήσει τη διάγνωση από επαγγελματίες υγείας αλλά να λειτουργήσει ως εργαλείο έγκαιρης προειδοποίησης. Οι χρήστες μπορούν να παρακολουθούν μεταβολές στις τιμές των βιοδεικτών και να αναζητούν ιατρική αξιολόγηση σε περίπτωση ενδείξεων εκτός φυσιολογικού εύρους. Παράλληλα, προσφέρεται η δυνατότητα μακροπρόθεσμης παρακολούθησης της υγείας και καλύτερης κατανόησης των προσωπικών αλλαγών στον χρόνο.
Για την ερευνητική ομάδα, το MenstruAI αποτελεί κάτι περισσότερο από μια τεχνολογική καινοτομία. Είναι μια προσπάθεια ενίσχυσης της ισότητας στον τομέα της υγείας. «Δεν μπορούμε να μιλάμε για υγειονομική φροντίδα αποκλείοντας σταδιακά τη μισή ανθρωπότητα», τονίζει η Herrmann, υπογραμμίζοντας τη συστημική αδράνεια γύρω από την εμμηνορροϊκή υγεία.
Διαβάστε επίσης
Εφηβεία: Η συνήθεια που φέρνει αργοπορημένα την πρώτη περίοδο στα κορίτσια
Εμμηναρχή: Γιατί τα κορίτσια έχουν περίοδο όλο και πιο νωρίς – Έρευνα δίνει μια ανησυχητική απάντηση
Εμμηνόπαυση: Το πιο ενοχλητικό σύμπτωμα – Εμφανίζεται χρόνια πριν την διακοπή της περιόδου
