Η δυναμική ενός μη συνταγογραφούμενου αντιισταμινικού φαρμάκου να αποτελέσει πιθανώς τη θεραπεία της πολλαπλής σκλήρυνσης αναδεικνύεται μέσα από πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο PNAS, τα ευρήματα της οποίας θα μπορούσαν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη ζωή 2,5 εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως με τη νόσο.

Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Σαν Φρανσίσκο, διαπίστωσαν ότι τα άτομα με πολλαπλή σκλήρυνση που ακολούθησαν αγωγή με κλημαστίνη, η οποία χορηγείται για την ανακούφιση από τον πυρετό και τα συμπτώματα αλλεργίας λόγω της ισχυρής αντιισταμινικής και αντικνησμώδους δράσης της, παρουσίασαν μια μικρή αύξηση στο νερό της μυελίνης στον εγκέφαλο, γεγονός που υποδηλώνει την αναδόμησή της.

Η μυελίνη αποτελεί το προστατευτικό περίβλημα των νευρικών ινών που αποτελείται κατά 40% από νερό και 60% από ξηρή μάζα (κυρίως λιπίδια). Βασικό χαρακτηριστικό της πολλαπλής σκλήρυνσης είναι η απομυελίνωση των νευρικών ινών, χάνεται δηλαδή το περίβλημα με αποτέλεσμα καθυστερήσεις στη μεταφορά των νευρικών σημάτων και κατά συνέπεια εκδήλωση αδυναμίας και σπαστικότητας, απώλεια όρασης και γνωστική επιβράδυνση.

Στη μελέτη συμμετείχαν 50 ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση, στους οποίους μετρήθηκε με μαγνητική τομογραφία το κλάσμα νερού/μυελίνης, η αναλογία του νερού της μυελίνης προς τη συνολική περιεκτικότητα σε νερό στον εγκεφαλικό ιστό δηλαδή για να συγκρίνουν τη διαφορά στα επίπεδα μυελίνης πριν και μετά τη χορήγηση του φαρμάκου.

Οι συμμετέχοντες διακρίθηκαν σε δύο ομάδες, μία που έλαβε κλημαστίνη για τους τρεις πρώτους μήνες της μελέτης και μια δεύτερη που έλαβε το αντιισταμινικό από τον τρίτο μήνα της έρευνας έως τον πέμπτο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι:

  • το νερό της μυελίνης αυξήθηκε στην πρώτη ομάδα με τη λήψη του αντιισταμινικού και συνέχισε να αυξάνεται ακόμη και όταν σταμάτησαν να το λαμβάνουν
  • στη δεύτερη ομάδα, καταγράφηκαν μειώσεις στο νερό της μυελίνης κατά τους πρώτους δύο μήνες οπότε λάμβαναν εικονικό φάρμακο, αλλά η κατάσταση αντιστράφηκε και άρχισε να αυξάνει με τη λήψη κλημαστίνης από τον τρίτο μήνα.

Στην πρόσφατη έρευνα, οι επιστήμονες εστίασαν την προσοχή τους στο μεσολόβιο, έναν εγκεφαλικό σχηματισμό που αποτελείται κυρίως από λευκή ουσία – μυελίνη και συνδέει τα δύο εγκεφαλικά ημισφαίρια, και ανακάλυψαν ότι η ουσιαστική επιδιόρθωση έλαβε χώρα έξω από τις εμφανείς αλλοιώσεις που σχετίζονται συνήθως με τη νευροεκφυλιστική νόσο.

Ο Δρ Ari Green, ιατρικός διευθυντής του Κέντρου Πολλαπλής Σκλήρυνσης και Νευροφλεγμονής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια και μέλος του Ινστιτούτου Νευροεπιστημών Weill, δήλωσε:

«Είναι το πρώτο παράδειγμα επιδιόρθωσης στον εγκέφαλο που τεκμηριώνεται με μαγνητική τομογραφία για μια χρόνια νευρολογική πάθηση. Η μελέτη παρέχει την πρώτη άμεση, βιολογικά επικυρωμένη, βασισμένη σε απεικονιστική μέθοδο απόδειξη της αναδόμησης της μυελίνης που προκαλείται από την κλημαστίνη. Θα γίνει το πρότυπο για μελλοντικές έρευνες ανάπτυξης θεραπειών αναμυελίνωσης.

»Η κλημαστίνη μπορεί να είναι εν μέρει μόνο αποτελεσματική στις δόσεις που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε. Μπορεί να έχει χαλαρωτική δράση, κάτι που ίσως δεν είναι ευχάριστο για τα άτομα με πολλαπλή σκλήρυνση. Ελπίζουμε ότι θα αναπτυχθούν καλύτερα φάρμακα, αλλά η κλημαστίνη έχει αποδειχθεί ένα εργαλείο που αποκαλύπτει ότι η αναμυελίνωση είναι δυνατή».

Η κλημαστίνη εν προκειμένω έδρασε διεγείροντας τα βλαστικά κύτταρα που παράγουν μυελίνη.