Πόσο διαφορετικό είναι για τον οργανισμό και την άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος όταν τα συμπτώματα της εκάστοτε νόσου εκδηλώνονται το πρωί σε σχέση με το βράδυ; Τη διαφορά του να είμαστε άρρωστοι το πρωί ή το βράδυ εξέτασαν Ελβετοί ερευνητές  και πραγματοποίησαν σχετική δημοσίευση στο Trends in Immunology.

Οι ερευνητές πραγματοποίησαν μελέτες κυρίως σε ποντίκια εξετάζοντας τη σύνδεση μεταξύ του κιρκαδιανού ρυθμού και της απόκρισης του ανοσοποιητικού συστήματος.

Όπως εξηγούν το σώμα αντιδρά σε ερεθίσματα, όπως το φως και οι ορμόνες για να ρυθμίζει επαναλαμβανόμενες διαδικασίες όπως ο ύπνος, ο μεταβολισμός και άλλες φυσιολογικές διεργασίες του οργανισμού. Τόσο στους ανθρώπους όσο και στα πειραματόζωα ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων – των κυττάρων του αίματος που είναι επιφορτισμένα με το ρόλο της άμυνας του οργανισμού έναντι σε λοιμώξεις – αυξομειώνεται με μια κυκλικότητα, γεγονός που γεννά την απορία αν μπορεί κάποια μέρα να καταστεί εφικτή η βελτιστοποίηση της ανοσολογικής απόκρισης με βάση αυτή την κυκλικότητα του κιρκάδιου ρυθμού.

Σε ξεχωριστές μελέτες οι οποίες συνέκριναν τη συμπεριφορά των λευκοκυττάρων κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, καθώς και συνθήκες φλεγμονής και νόσου, οι ερευνητές βρήκαν ότι:

-Τα εμφράγματα είναι γνωστό ότι χτυπούν συχνότερα τις πρωινές ώρες και η έρευνα υποδηλώνει ότι ένα έμφραγμα το πρωί τείνει να είναι πιο σοβαρό από ότι τη νύχτα. Στα πειραματόζωα, ο αριθμός των μονοκυττάρων – ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων που καταπολεμά τα βακτήρια, τους ιούς και τους μύκητες – είναι αυξημένος στο αίμα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τη νύχτα, τα μονοκύτταρα είναι αυξημένα στον εμφραγματικό καρδιακό ιστό με αποτέλεσμα την μείωση της καρδιακής προστασίας τη συγκεκριμένη ώρα της ημέρας σε σχέση με το πρωί.

-Η ικανότητα των ανοσοκυττάρων να καταπολεμούν τις αθηρωματικές πλάκες ενδέχεται να εξαρτάται από την CCR2 – μία χημειοκίνη που συνδέεται με την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και τη φλεγμονή. H CCR2 εμφανίζει ένα καθημερινό ρυθμό, φτάνοντας στο ζενίθ της το πρωί και με βάση την επίδρασή της στα ανοσοκύτταρα μπορεί να παρακολουθηθεί ούτως ώστε να γίνει κατανοητή η συμπεριφορά των λευκών αιμοσφαιρίων σε πειραματόζωα με αθηροσκλήρωση.

-Οι λοιμώξεις από παράσιτα εξαρτώνται επίσης από την ώρα της ημέρας. Τα πειραματόζωα που είχαν μολυνθεί από το γαστρεντερικό παράσιτο Trichuris muris το πρωί, κατάφεραν να εξοντώσουν τα παράσιτα σημαντικά ταχύτερα συγκριτικά με τα ποντίκια που μολύνθηκαν το βράδυ.

-Η τοξίνη ενός βακτηρίου που συνδέεται με πνευμονία προκαλεί μία φλεγμονώδη απόκριση στους πνεύμονες των πειραματόζωων. Η απόκριση των ανοσοκυττάρων κατά τη διάρκεια της φλεγμονής των πνευμόνων εμφανίζει ένα μοτίβο που ακολουθεί τον κιρκαδιανό ρυθμό. Μεμονωμένα, περισσότερα μονοκύτταρα μπορούν να εντοπιστούν στην περιτοναϊκή κοιλότητα, τον σπλήνα και το ήπαρ το απόγευμα, οδηγώντας έτσι σε αυξημένη εξόντωση των βακτηρίων εκείνη την ώρα.

-Η ένταση των αλλεργικών συμπτωμάτων εξαρτάται επίσης από την ώρα της ημέρας με τη χειρότερη να είναι τα ξημερώματα. Ως εκ τούτου, το μοριακό ρολόι μπορεί φυσιολογικά να οδηγήσει τη δράση των ανοσοκυττάρων και να καθορίσει την έκβαση του άσθματος στους ανθρώπους ή της φλεγμονής των αεραγωγών σε ποντίκια, όπως αποκαλύπτουν οι έρευνες.

«Η διερεύνηση των κιρκάδιων ρυθμών στην έμφυτη και την προσαρμοστική ανοσία είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο. Βοηθά στην κατανόηση της φυσιολογικής αλληλεπίδρασης και την εξαρτώμενη από το χρόνο διαδοχή των γεγονότων για τη δημιουργία ανοσοαποκρίσεων», λέει ο Δρ. Scheiermann. «Η πρόκληση έγκειται στο πώς να κατευθύνουμε την αυξανόμενη κατανόηση του μηχανισμού της κιρκαδιανής ανοσολογίας σε εξατομικευμένες χρονοθεραπείες για τους ασθενείς».