Μελέτη από το Πρώτο Συνδεδεμένο Νοσοκομείο του Ιατρικού Πανεπιστημίου Chongqing στην Κίνα αναδεικνύει έναν αυξανόμενο και ανησυχητικό κίνδυνο για τον καρκίνο του δέρματος στους ηλικιωμένους, με τους άνδρες να επηρεάζονται σχεδόν διπλάσια σε σχέση με τις γυναίκες.
Η ασθένεια, ήδη από τις πλέον δαπανηρές για το σύστημα υγείας, επιβαρύνεται περαιτέρω από τη γήρανση του παγκόσμιου πληθυσμού, καθώς η χρόνια έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία οδηγεί σωρευτικά σε μεγαλύτερη φθορά του δέρματος. Παρόλο που προηγούμενες έρευνες δείχνουν πως τα τρία τέταρτα των νέων περιστατικών αφορούν άτομα άνω των 65 ετών, μέχρι σήμερα υπήρχαν ελάχιστα συνολικά δεδομένα για την πορεία και το βάρος της νόσου στην τρίτη ηλικία.
Ραγδαία αύξηση των περιστατικών
Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο JAMA Dermatology, ανέλυσε δεδομένα από το μητρώο Global Burden of Diseases για να εκτιμήσει τη συχνότητα, τη θνησιμότητα και τον αντίκτυπο του μελανώματος, του βασικοκυτταρικού και του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος σε ενήλικες άνω των 65 ετών, σε 204 χώρες και περιοχές.
Το 2021 καταγράφηκαν περίπου 4,4 εκατομμύρια νέα περιστατικά καρκίνου του δέρματος σε ηλικιωμένους. Η μελέτη έδειξε πώς μικρές ετήσιες αυξήσεις, όπως το 2% στην επίπτωση του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος, οδήγησαν σε διπλασιασμό των κρουσμάτων σε διάστημα 35 ετών. Παρόμοια αυξητική τάση παρατηρήθηκε και στα άλλα είδη καρκίνου του δέρματος.
Οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί: το 2021, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα παρουσίασε προτυποποιημένο επιπολασμό 236,91 ανά 100.000 πληθυσμού, θνησιμότητα 6,16 ανά 100.000 και 95,50 χαμένα έτη υγιούς ζωής (DALYs). Αντιθέτως, το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είχε τη μεγαλύτερη επίπτωση (371,97 ανά 100.000), ενώ το μελάνωμα παρουσίασε την υψηλότερη θνησιμότητα σε περιοχές όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, με 27,8 θανάτους και 502,2 DALYs ανά 100.000.
Οι άνδρες φέρουν διπλάσιο φορτίο νόσου σε σχέση με τις γυναίκες, ενώ οι χώρες με υψηλό κοινωνικοοικονομικό δείκτη εμφανίζουν τα περισσότερα περιστατικά. Αν και η γήρανση παίζει ρόλο, η πληθυσμιακή αύξηση είναι ο κύριος παράγοντας πίσω από τα περιστατικά τα τελευταία 30 χρόνια. Επιπλέον, η Ανατολική Ασία εμφάνισε τη μεγαλύτερη άνοδο στη συχνότητα του βασικοκυτταρικού καρκινώματος, με μέσες ετήσιες αυξήσεις άνω του 6% μεταξύ 1990 και 2021.
Άνδρες και γυναίκες πλήττονται σε διαφορετικά σημεία
Παράλληλα, σύμφωνα με ανάλυση της Cancer Research UK (CRUK), εντοπίστηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών ως προς τα σημεία του σώματος όπου εμφανίζεται ο καρκίνος του δέρματος, και συγκεκριμένα, το μελάνωμα:
- Στους άνδρες, 4 στα 10 περιστατικά εντοπίζονται στον κορμό (πλάτη, στήθος, κοιλιά), δηλαδή περίπου 3.700 περιπτώσεις ετησίως
- Στις γυναίκες, το 35% εμφανίζεται στα κάτω άκρα, από τους γοφούς έως τα πέλματα, περίπου 3.200 περιστατικά κάθε χρόνο
Αυτές οι διαφορές αποδίδονται, εν μέρει, στις διαφορετικές συνήθειες ένδυσης και έκθεσης στον ήλιο, καθώς οι άνδρες τείνουν να εκτίθενται χωρίς μπλούζα και οι γυναίκες να φορούν σορτς ή φούστες. Η ίδια ανάλυση τονίζει ότι το 87% των περιστατικών μελανώματος προκαλείται από υπερέκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία (UV), ενισχύοντας την ανάγκη για αποτελεσματική πρόληψη.
Πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση: Καθοριστικής σημασίας
Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση αποτελούν καθοριστικής σημασίας παράγοντες στην αντιμετώπιση του μελανώματος, ιδιαίτερα καθώς τα περιστατικά αυξάνονται ανησυχητικά. Το 2023, τα περιστατικά στο Ηνωμένο Βασίλειο έφτασαν σε ιστορικά υψηλά, με τις νέες διαγνώσεις να αυξάνονται από 21 σε 28 ανά 100.000 πληθυσμού μέσα σε μία δεκαετία. Σημαντική ήταν η αύξηση κατά 57% στους ανθρώπους άνω των 80 ετών, ενώ και στους ενήλικες ηλικίας 25 έως 49 ετών καταγράφηκε άνοδο 7%. Για το 2025 προβλέπεται να ξεπεράσουν τις 21.000 οι νέες διαγνώσεις.
Η Michelle Mitchell, διευθύνουσα σύμβουλος του οργανισμού Cancer Research UK, τονίζει τη σημασία της έγκαιρης παρέμβασης, επισημαίνοντας ότι η παρατήρηση οποιασδήποτε αλλαγής στο δέρμα -όπως η εμφάνιση νέου σπίλου, ή μεταβολή στο μέγεθος, το σχήμα ή το χρώμα ενός υπάρχοντος -δεν πρέπει να αγνοείται. «Η έγκαιρη διάγνωση είναι καθοριστική. Θέλουμε ο καρκίνος του δέρματος να νικηθεί», δηλώνει.
Η Fiona Osgun, υπεύθυνη ενημέρωσης υγείας στον ίδιο οργανισμό, προειδοποιεί ότι ακόμη και ένα σοβαρό ηλιακό έγκαυμα κάθε δύο χρόνια μπορεί να τριπλασιάσει τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος. Συμβουλεύει το κοινό να προστατεύεται με καπέλο, γυαλιά ηλίου και ρούχα που καλύπτουν το δέρμα, ενώ συνιστά τη χρήση αντηλιακού με SPF30 ή υψηλότερο και 4 ή 5 αστέρια UVA προστασίας. Επιπλέον, προτρέπει την αποφυγή έκθεσης στον ήλιο τις ώρες μεταξύ 11 το πρωί και 3 το μεσημέρι, όταν η υπεριώδης ακτινοβολία είναι πιο έντονη. Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Δρ. Peter Johnson, εθνικός διευθυντής για τον καρκίνο στο NHS Αγγλίας, συνοψίζει με σαφήνεια ότι «η πρόληψη είναι το καλύτερο σχέδιο. Και όπως σε κάθε μορφή, η έγκαιρη ανίχνευση σώζει ζωές».
Διαβάστε επίσης
Μελάνωμα: 6 ύποπτες αλλαγές στους σπίλους που δεν πρέπει να αγνοήσουμε σύμφωνα με δερματολόγο
Μελάνωμα: Καινοτόμο τεστ αίματος εντοπίζει με ακρίβεια την πιθανότητα υποτροπής της νόσου
Μελάνωμα: Πού κρύβεται ο μεγαλύτερος κίνδυνος – Πόσο απειλούνται τα παιδιά
