*Γράφει ο Θάνος Μακρογαμβράκης
Σήμερα 8 Δεκεμβρίου συμπληρώνονται 35 χρόνια από την πραγματοποίηση της πρώτης μεταμόσχευσης ήπατος από ζώντα δότη, η οποία διενεργήθηκε στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας από την ομάδα του χειρουργού Silvano Raia στις 08.12.1988.
Στην Ελλάδα μπορεί μέχρι σήμερα να μην έχει γίνει μια παρόμοιου τύπου επέμβαση, ωστόσο σύμφωνα με πληροφορίες του protothema.gr η χώρα βρίσκεται ένα στάδιο πριν την πραγματοποίηση της, με την πρώτη από την στιγμή που όλα πάνε καλά να λαμβάνει χώρα στις αρχές του 2024 στη μονάδα μεταμόσχευσης ήπατος του Λαϊκού Νοσοκομείου.
Υποψήφια λήπτρια είναι μία νεαρή ενήλικη κοπέλα με δυνητικούς δότες τους γονείς της. Την πρόθεση της 21χρονης, ώστε να είναι η πρώτη που θα υποβληθεί στην συγκεκριμένη χειρουργική επέμβαση, γνωρίζει μέχρι και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, καθώς δεν έχει περάσει μεγάλο διάστημα από την ημέρα που τον ενημέρωσε η ίδια με σχετικό email για την κατάσταση της υγείας της.
Σχετικές επιστολές έχουν αποστείλει στον Ελληνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων, στον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών και στην αρμόδια Υγειονομική Περιφέρεια (ΥΠΕ).
Σύμφωνα με την σχετική βιβλιογραφία η μεταμόσχευση ήπατος από ζώντα δότη θεωρείται μεγαλειώδης στον ανθρώπινο οργανισμό, καθώς αφενός βασίζεται στην ιδιαίτερη εσωτερική ανατομία του ήπατος, που επιτρέπει το διαχωρισμό του με κατάλληλη τεχνική σε 2 διαφορετικούς λοβούς και αφετέρου αξιοποιεί τη μοναδική αναγεννητική ικανότητα του οργάνου, όταν δίνεται ερέθισμα ηπατεκτομής.
Στην συγκεκριμένη περίπτωση μπορεί τα πράγματα να μην είναι ακριβώς όπως τα περιγράφει η Ελληνική Μυθολογία με το Μύθο του Προμηθέα, με την πλήρη αναγέννηση του ήπατος κατά τη διάρκεια της νύχτας, που ακολουθούσε την καθημερινή επίθεση στο συκώτι του Προμηθέα από τον αετό, όμως επιστημονικές μελέτες πρόσφατα επιβεβαίωσαν την αναγέννηση του ήπατος στο 70% του αρχικού του μεγέθους μέσα σε 10 μόλις ημέρες μετά από ηπατεκτομή, τόσο στον δότη όσο και στον λήπτη!
Η μεταμόσχευση ήπατος από ζώντα δότη πραγματοποιήθηκε αρχικά σε παιδιά με τη λήψη του αριστερού-(μικρού) λοβού του ήπατος από τη μητέρα ή τον πατέρα του παιδιού και την ακόλουθη εμφύτευσή του στον παιδιατρικό λήπτη. Αναπτύχθηκε ιδιαίτερα μετά την εφαρμογή της στο Σικάγο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στις 27.11.1989 στα πλαίσια παιδιατρικού προγράμματος μεταμόσχευσης ήπατος από ζώντα δότη. Η εφαρμογή της επεκτάθηκε γρήγορα στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στις Ασιατικές χώρες (Ιαπωνία, Κορέα, Κίνα, Σαουδική Αραβία κ.ά.), στις οποίες λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων και περιορισμών είναι δυσεύρετα τα μοσχεύματα από αποθανόντα δότη και χρησιμοποιούνται σχεδόν αποκλειστικά διαιρεμένα ηπατικά μοσχεύματα από ζώντες δότες.
Σταδιακά, από το 1994 και μετά εφαρμόστηκε και σε ενήλικους λήπτες με λήψη του αριστερού ή του δεξιού λοβού του ήπατος, ανάλογα με τα σωματομετρικά χαρακτηριστικά του λήπτη.
Είναι μία μέθοδος που βρίσκει μεγάλη ανταπόκριση στις χώρες στις οποίες έχει αναπτυχθεί, καθώς διακρίνεται από προσεκτική επιλογή των υποψήφιων δοτών και ιδανικό «ταίριασμα» με τους υποψήφιους λήπτες, μειώνει τον χρόνο αναμονής των ληπτών για μεταμόσχευση, τον χρόνο ψυχρής ισχαιμίας του μοσχεύματος, γίνεται σαν προγραμματισμένο και όχι σαν επείγον χειρουργείο, ενώ παρέχει και το ψυχολογικό πλεονέκτημα στους ζώντες δότες -και ιδιαίτερα τους γονείς- για την πράξη τους. Αποτελεί μία σημαντική εναλλακτική λύση στο τεράστιο πρόβλημα ένδειας μοσχευμάτων που παρατηρείται παγκοσμίως.
Η μεταμόσχευση ήπατος από ζώντα δότη έχει βοηθήσει δεκάδες χιλιάδες ασθενείς ανά τον κόσμο. Εφαρμόζεται με επιτυχία και στις Βαλκανικές χώρες με τη Ρουμανία να κατέχει τα σκήπτρα, έχοντας καταγράψει πάνω από 180 ζώσες μεταμοσχεύσεις ήπατος, ενώ ακολουθεί η Βουλγαρία με 35 περιστατικά και η Κροατία με 29. Η γειτονική μας Τουρκία εμφανίζει τη μεγαλύτερη δραστηριότητα τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη, πραγματοποιώντας πάνω από 1200 μεταμοσχεύσεις ήπατος από ζώντα δότη το χρόνο!
Από την στιγμή που η μονάδα μεταμόσχευσης ήπατος του Λαϊκού Νοσοκομείου λάβει το “πράσινο” φως για την πραγματοποίηση της πρώτης μεταμόσχευσης από ζώντα δότη τότε στο χειρουργείο θα βρίσκεται και ο καθηγητής Χειρουργικής Ντίτερ Μπρέρινγκ (Dieter Broering) από το King Faisal Specialist Hospital & Research Center της Σαουδική Αραβία. Μόνο για το 2023 στο συγκεκριμένο κέντρο έγιναν 331 συνολικές μεταμοσχεύσεις όλες πλέον με ρομποτική ηπατεκτομή στον δότη, ενώ πραγματοποιήθηκαν και οι πρώτες 6 ρομποτικές εμφυτεύσεις του ηπατικού μοσχεύματος παγκοσμίως.
