Οι λόγοι που οδηγούν σε έναν χωρισμό ποικίλουν. Μπορεί να είναι μια απλή ασυμφωνία χαρακτήρων ή ένα τρίτο πρόσωπο που κατάφερε να αποδυναμώσει το δεσμό. Αν και πολλές μελέτες έχουν εξετάσει τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι χωρίζουν, λίγες έχουν εξετάσει προσεκτικά τον τρόπο με τον οποίο οι χωρισμοί συμβαίνουν, ειδικά στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης κουλτούρας, όπως η ελληνική. Μια νεότερη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Personality and Individual Differences ρίχνει φως στο πώς χωρίζουν οι Έλληνες, συμπληρώνοντας αυτό το κενό.
«Οι περισσότεροι άνθρωποι θα βιώσουν το τέλος μιας σχέσης, είτε με δική τους πρωτοβουλία είτε με πρωτοβουλία του συντρόφου τους. Επειδή αυτό το φαινόμενο είναι σχετικά κοινό και οδυνηρό, ήθελα να μάθω πώς το κάνουν οι άνθρωποι στην πράξη, κάτι που η παρούσα έρευνα είχε ως στόχο να διερευνήσει», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Μενέλαος Αποστόλου, καθηγητής εξελικτικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
Οι τρεις στρατηγικές του χωρισμού
Η μελέτη αποκάλυψε ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούν κυρίως τρεις γενικές στρατηγικές για να βάλουν τέλος σε μια ερωτική σχέση, οι οποίες περιλαμβάνουν συνολικά 45 διαφορετικούς τρόπους. Οι περισσότεροι επιλέγουν την οδό της ειλικρίνειας και της ευγένειας: εξηγούν τους λόγους τους, επιδιώκουν έναν όσο το δυνατόν πιο πολιτισμένο χωρισμό και προσπαθούν να κρατήσουν τις ισορροπίες. Υπάρχει όμως και μια μικρότερη ομάδα που διαλέγει πιο «κρυφές» ή απότομες μεθόδους: εξαφανίζονται ξαφνικά, αποφεύγουν τη συζήτηση ή στέλνουν το μήνυμα έμμεσα, ακόμη και μέσω τρίτων.
Οι ερευνητές πήγαν ένα βήμα παρακάτω και μελέτησαν αν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας επηρεάζουν τον τρόπο που επιλέγουμε να χωρίσουμε. Η ευγένεια, για παράδειγμα, σχετίζεται με πιο ήπιες και ξεκάθαρες στρατηγικές, ενώ άτομα με πιο «σκοτεινά» χαρακτηριστικά, όπως ναρκισσισμό, μακιαβελισμό ή ψυχοπαθητικές τάσεις (γνωστά ως «Σκοτεινή Τριάδα»), τείνουν να χρησιμοποιούν πιο επιθετικούς ή χειριστικούς τρόπους. Για παράδειγμα, οι συμμετέχοντες με υψηλότερα επίπεδα ψυχοπάθειας, ένα χαρακτηριστικό που συνδέεται με την παρορμητικότητα και την έλλειψη ενσυναίσθησης, ήταν πιο επιρρεπείς στο να κατηγορούν τον σύντροφό τους για τον χωρισμό. Σε γενικές γραμμές όμως, τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας είχαν μικρή επίδραση στις στρατηγικές που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι.
Οι δύο μελέτες
Οι ερευνητές διεξήγαγαν δύο μελέτες. Στην πρώτη, 228 ενήλικες που μιλούσαν ελληνικά (122 γυναίκες και 105 άνδρες), με μέσο όρο ηλικίας περίπου 30 ετών, κλήθηκαν να φανταστούν τον εαυτό τους σε μια δυστυχισμένη σχέση και να γράψουν πώς θα την τερμάτιζαν. Στη συνέχεια, οι ερευνητές εξέτασαν τις απαντήσεις των συμμετεχόντων, ομαδοποίησαν τις παρόμοιες απαντήσεις και κατέληξαν σε 45 διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι θα μπορούσαν να χωρίσουν με τον σύντροφό τους.
Στη δεύτερη μελέτη συμμετείχαν 392 άτομα (185 γυναίκες, 201 άνδρες) με μέσο όρο ηλικίας περίπου 34 ετών για τις γυναίκες και 38 ετών για τους άνδρες. Ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να εκτιμήσουν πόσο πιθανό ήταν να χρησιμοποιήσουν καθεμία από τις 45 μεθόδους χωρισμού. Για να μετρηθεί η προσωπικότητά τους, οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν επίσης ερωτηματολόγια που αξιολογούσαν χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τη θεωρία των Πέντε Μεγάλων Χαρακτηριστικών — ανοιχτότητα, ευσυνειδησία, εξωστρέφεια, ευγένεια και νευρωτισμός — καθώς και χαρακτηριστικά της Σκοτεινής Τριάδας.
Αφού ομαδοποίησαν αυτούς τους 45 τρόπους, κατέληξαν σε τρεις βασικές στρατηγικές:
- Η πρώτη και πιο δημοφιλής προσέγγιση ήταν η πιο ήπια: το 86% των ερωτηθέντων συνδύασε ενέργειες όπως η εξήγηση των λόγων του χωρισμού, η αποδοχή μέρους ή του συνόλου της ευθύνης και η προσπάθεια να πείσει τον σύντροφο ότι ο χωρισμός θα ωφελούσε και τους δύο.
- Η δεύτερη πιο συνηθισμένη προσέγγιση περιλάμβανε ένα μικρό διάλειμμα για το περίπου 24% των ατόμων, όπου το άτομο που τερματίζει τη σχέση προτείνει έναν προσωρινό χωρισμό, επιτρέποντας και στα δύο μέρη να αξιολογήσουν τα συναισθήματά τους και να αποφασίσουν αν η σχέση πρέπει να συνεχιστεί.
- Η τρίτη σε σειρά δημοφιλίας ήταν η «αποφυγή της αντιπαράθεσης», που χρησιμοποιήθηκε από περίπου το 16% των ατόμων, κατά την οποία κάποιος εξαφανίζεται ή απομακρύνεται μέχρι να τελειώσει αθόρυβα η σχέση.
Λίγες σχέσεις τελειώνουν με θόρυβο
Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία ή τα περισσότερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, οι άνθρωποι τείνουν να υιοθετούν αρκετά προβλέψιμους τρόπους για να τερματίσουν τις σχέσεις τους. «Περίμενα να βρω πιο έντονες διαφορές ως προς το φύλο, την ηλικία και την προσωπικότητα στην προθυμία των ανθρώπων να χρησιμοποιήσουν καθεμία από τις στρατηγικές που προσδιορίστηκαν, αλλά αυτές οι διαφορές ήταν πολύ μικρές ή ανύπαρκτες», είπε ο Δρ. Αποστόλου.
«Ο τελικός μου στόχος είναι να κατανοήσω πώς λειτουργούν οι στενές σχέσεις», εξήγησε ο Αποστόλου. «Ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι να κατανοήσουμε τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των συντρόφων, και η παρούσα έρευνα εμπίπτει σε αυτόν τον στόχο» κατέληξε.
Διαβάστε επίσης
Διαζύγια: Ροπή προς ψυχιατρικές διαταραχές αποκαλύπτει το προφίλ όσων χωρίζουν
Τρία σημάδια που μαρτυρούν ότι ο σύντροφός σας δεν είναι πλέον ερωτευμένος (μαζί σας)
Επανένωση μετά από διαζύγιο: 4 συμβουλές από τον ψυχολόγο για να γίνει σωστά
