Η γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών και οι ανησυχίες που εκφράζουν συχνά οι γονείς σχετικά με την ομιλία και την κατανόηση του λόγου του παιδιού, βρίσκονται στο επίκεντρο της συζήτησης του ygeiamou με τον Γιώργο Φούρλα Λογοθεραπευτή, Εξειδικευμένο Θεραπευτή Τραυλισμού και Διευθυντή του Κέντρου Έρευνας και Θεραπείας Τραυλισμού.
Ο ειδικός εστιάζει σε συγκεκριμένες νευροαναπτυξιακές διαταραχές, όπως η Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή (ΑΓΔ) και ο τραυλισμός, ενώ τονίζει την αξία της έγκαιρης αναγνώρισης και της λειτουργικής θεραπευτικής προσέγγισης, στην οποία οι γονείς συμμετέχουν ενεργά.
Ο κ. Φούρλας αναγνωρίζει την αξία του γονεϊκού ενστίκτου, καθώς οι γονείς συχνά «νιώθουν» όταν κάτι δεν πάει καλά με την ομιλία του παιδιού τους, και αυτό το ένστικτο αξίζει να λαμβάνεται υπόψη. Οι συνηθέστερες ανησυχίες αφορούν λέξεις που δεν ακούγονται καθαρά ή την τάση των παιδιών να απλοποιούν τη λεκτική παραγωγή, όπως π.χ. όταν λένε «νάνα» αντί «μπανάνα».
Ο κ. Φούρλας εξηγεί ότι αυτού του τύπου οι απλοποιήσεις είναι συχνά φυσιολογικές, ιδίως μέχρι την ηλικία των 2,5–3 ετών. Παράδειγμα αποτελεί ο φθόγγος «ρο», ο οποίος μπορεί να μην προφέρεται σωστά μέχρι ακόμη και τα 5,5 χρόνια, οδηγώντας σε προφορές όπως «λολόι».
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή, μια κατάσταση διαφορετική από την απλή αργοπορία στον λόγο. Η ΑΓΔ δεν ξεπερνιέται με τον χρόνο και αφορά τόσο την παραγωγή όσο και την κατανόηση του λόγου. Τα παιδιά μπορεί να έχουν μικρό λεξιλόγιο, δυσκολία στη σύνταξη προτάσεων ή αδυναμία να κατανοήσουν τον σύνθετο λόγο και την επικοινωνιακή πρόθεση του συνομιλητή.
Παρακολουθείστε το vidcast
«Η διάγνωση συνήθως τίθεται προς το τέλος του νηπιαγωγείου ή στις αρχές του δημοτικού, όταν πλέον έχει φανεί ότι το παιδί δεν «προλαβαίνει» αναπτυξιακά. Υπολογίζεται ότι περίπου δύο παιδιά ανά τάξη δημοτικού ενδέχεται να έχουν ΑΓΔ, με τα αγόρια να εμφανίζουν συχνότερα γλωσσικές δυσκολίες» εξηγεί ο λογοθεραπευτής.
Ο τραυλισμός παρουσιάζεται ως ξεχωριστή νευροαναπτυξιακή διαταραχή, αν και μπορεί να συνυπάρχει με άλλες δυσκολίες λόγου. Στην προσχολική ηλικία πολλά παιδιά μπορεί να εμφανίσουν παροδικές δυσροές, όμως μόνο ένα στα εκατό θα εξελιχθεί σε αναπτυξιακό τραυλισμό. Τα χαρακτηριστικά του περιλαμβάνουν επαναλήψεις συλλαβών, μπλοκαρίσματα και επιμηκύνσεις ήχων. Η θεραπευτική προσέγγιση εστιάζει πρωτίστως στην αποκατάσταση της ροής, αλλά ακόμη σημαντικότερα στην ενίσχυση της επικοινωνιακής αποτελεσματικότητας, της αυτοπεποίθησης και της ψυχικής ανθεκτικότητας του παιδιού. Η αντιμετώπιση δεν περιορίζεται σε ασκήσεις, αλλά περιλαμβάνει και τη διαχείριση του άγχους και των αρνητικών σκέψεων.
Ο ρόλος των γονέων
Κεντρικός άξονας όλης της θεραπευτικής διαδικασίας είναι οι γονείς, τονίζει ο κ. Φούρλας. «Θεωρούνται «οι ειδικοί στο παιδί τους» και καλούνται να συμμετέχουν ενεργά στις συνεδρίες, όχι απλώς ως παρατηρητές αλλά ως συνεργάτες, ώστε οι δεξιότητες που κατακτά το παιδί να γενικεύονται στην καθημερινότητα. Ταυτόχρονα, χρειάζεται να διαχειρίζονται τις δικές τους ανησυχίες χωρίς να αφαιρούν από το παιδί την ευθύνη της επικοινωνίας, όπως για παράδειγμα όταν μιλούν στη θέση του» τονίζει.
Τέλος, ο λογοθεραπευτής επισημαίνει την ανάγκη να αποδομηθούν τα κοινωνικά στερεότυπα γύρω από τον τραυλισμό και γενικότερα τη διαφορετικότητα. Ανοιχτές και συμπεριληπτικές στάσεις σε σχολεία, οικογένειες και κοινότητες ενισχύουν την αυτοεκτίμηση των παιδιών. Στην Ελλάδα μάλιστα, η «Πρωτοβουλία Προσώπων που Τραυλίζουν» προσφέρει σημαντική υποστήριξη και ενημέρωση.
«Συνολικά, ο στόχος δεν είναι ο «σωστός λόγος», αλλά μια λειτουργική, άνετη και αποτελεσματική επικοινωνία που θα στηρίζει την ποιότητα ζωής του παιδιού μακροπρόθεσμα» καταλήγει ο ειδικός.
Διαβάστε επίσης
Μαθαίνουμε να ακούμε ενεργά τους ανθρώπους που τραυλίζουν – Ένας λογοθεραπευτής συμβουλεύει
Τραυλισμός: Το στόμα «κολλάει», αλλά η ψυχή συνεχίζει να μιλά – Ο ειδικός εξηγεί
Γονείς: Πώς να βοηθήσετε αποτελεσματικά το παιδί που τραυλίζει
