Η σχέση μας με την τροφή βρέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησης μας με τον κύριο Φραγκίσκο Γονιδάκη Αν. Καθηγητή Ψυχιατρικής Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Υπεύθυνο Μονάδας Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής Αιγινητείου Νοσοκομείου.
Ο ειδικός μίλησε για την διαταραγμένη σχέση με την τροφή και τις επιπτώσεις της στην υγεία, τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική. Να σημειωθεί ότι οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν ένα ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα υγείας στη σύγχρονη κοινωνία, με αυξανόμενη συχνότητα, ιδιαίτερα σε νεαρές ηλικίες.
Οι κλασικές διαταραχές
Οι κλασικές διατροφικές διαταραχές είναι τρεις σύμφωνα με τον κύριο Γονιδάκη: η νευρογενής ανορεξία, η βουλιμία και η διαταραχή υπερφαγίας.
Η σειρά που αναφέρονται αφορά την χρονολογική σειρά καταγραφής τους στα ιατρικά δεδομένα, όχι όμως και την συχνότητά τους, σύμφωνα με τον καθηγητή. Συγκεκριμένα η νευρογενής ανορεξία καταγράφηκε πρώτη, είναι η πιο σοβαρή και απειλητική για την υγεία του ασθενούς, αλλά ευτυχώς είναι και η πιο σπάνια συγκριτικά με τις άλλες δυο.
Αντιθέτως «η επεισοδιακή υπερφαγία αποτελεί την πιο συχνή διατροφική διαταραχή που αναστατώνει τον οργανισμό, αλλά και τον ψυχικό κόσμο του πάσχοντα» τονίζει ο κύριος Γονιδάκης. Μια απλή περιγραφή της (ειδικότερα στην κατηγορία της νυχτερινής υπερφαγίας) είναι αυτή του ανθρώπου που «ορμάει» στο ψυγείο το βράδυ χωρίς να μπορεί να σταματήσει.
«Στην ψυχογενή ανορεξία ο άνθρωπος προσπαθεί με κάθε τρόπο να χάσει βάρος, ακόμη και όταν δεν χρειάζεται» εξηγεί ο κύριος Γονιδάκης. Οι δύο τύποι της ανορεξίας είναι ο περιοριστικός και ο υπερφαγικός/καθαρτικός επισημαίνει ο ειδικός, με 9 στις 10 περιπτώσεις να αφορούν γυναίκες.
Αντίστοιχη προτίμηση προς τις γυναίκες υπάρχει και στην ψυχογενή βουλιμία, ενώ στην διαταραχή υπερφαγίας υπάρχει μια μικρότερη υπεροχή των γυναικών περίπου 2 γυναίκες προς έναν άνδρα.
Ακόμη «πρέπει να κάνουμε τη διάκριση ανάμεσα στο βουλιμικό επεισόδιο και την ψυχογενή βουλιμία» εξηγεί ο κυριος Γονιδάκης επισημαίνοντας ότι όλοι μας – ο ένας στους δύο τουλάχιστον – κάποια στιγμή έχουμε… ορμήσει στο φαγητό ανεξέλεγκτα, αλλά η διατροφική διαταραχή είναι κάτι πιο σύνθετο, πολυεπίπεδο και σοβαρό.
Επίσης «η νόσος που φαίνεται να ξεκινάει στην εφηβεία και είμαστε σχεδόν βέβαιοι γι’ αυτό είναι η ψυχογενής ανορεξία» τονίζει ο ειδικός. Πάνω από τις μισές περιπτώσεις νευρογενούς ανορεξίας θα εμφανιστούν για πρώτη φορά μεταξύ 14 και 19 ετών. Η διαταραχή μπορεί να εντοπιστεί και σε μικρότερα παιδιά 8 ετών, αλλά δεν είναι σύνηθες.
Η βουλιμία μπορεί να εμφανιστεί στο Λύκειο σύμφωνα με τον ειδικό, ενώ η διαταραχή υπερφαγίας στην ηλικία των 20 ετών περίπου.
Η σημαντική απώλεια βάρους καθώς και η αίσθηση δυσφορίας με το σώμα – απόρροια των πολύ λεπτών προτύπων ομορφιάς στο δυτικό κόσμο που τα social media φέρνουν στις οθόνες των παιδιών – αποτελούν σημαντικά προειδοποιητικά καμπανάκια στην εφηβεία αναφορικά με τον κίνδυνο το παιδί να παρουσιάζει νευρογενή ανορεξία.
Παρακολουθείστε τη συζήτηση στο vidcast
Εμμονές και κυνήγι του τέλειου σώματος
Ο ειδικός επεσήμανε τη σημασία του γενετικού παράγοντα και του τρόπου που επηρεάζει το κυνήγι του «τέλειου» σώματος, κάτι που δεν αντιλαμβάνονται όσοι παγιδεύονται σε αυτή την προδιαγεγραμμένη να αποτύχει προσπάθεια.
Ο κύριος Γονιδάκης επισημαίνει ακόμη ότι η εμμονική αναζήτηση του τέλειου σώματος σε οποιαδήποτε ηλικία, θα πρέπει να μας προβληματίσει για τον επαπειλούμενο κίνδυνο μιας διατροφικής διαταραχής.
Τέλος ο ειδικός μίλησε για τις παραλλαγμένες και πιο συγκαλυμμένες μορφές διαταραγμένης σχέσης με το φαγητό και την εικόνα του σώματος που αφορούν τους άνδρες. Τόνισε μάλιστα ότι στις περιπτώσεις αυτές συχνά συνυπάρχει και μια σοβαρή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή – με απλά λόγια μια εμμονική συμπεριφορά, ώστε να μην κάνουν «λάθος» στους λεπτομερείς και ασφυκτικούς κανόνες που έχουν θέσει όσον αφορά την κατανάλωση τροφής.
Η μεγάλη αγωνία με τη μυική μάζα και τον όγκο αποτυπώνεται σε έναν νέο όρο, την bigorexia, που δεν είναι επίσημος μεν, αποτυπώνει όμως σύμφωνα με τον κύριο Γονιδάκη, την εμμονική ενασχόληση ανδρών και γυναικών με την εικόνα του σώματος.
Αύξηση των αιτημάτων για θεραπεία των διατροφικών διαταραχών παρατηρήθηκε μετά την πανδημία στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο, χωρίς να είναι σαφή τα αίτια – αναμφίβολα έχει παίξει ρόλο ο εγκλεισμός, χωρίς ωστόσο να είναι απολύτως σαφές γιατί όλο και «περισσότεροι άνθρωποι ζητούν βοήθεια».
Για την αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών είναι σημαντικό να ζητηθεί βοήθεια όσο το δυνατό νωρίτερα. Ο πάσχων πρέπει να το έχει πάρει απόφαση, αλλά και να έρθει για θεραπεία έχοντας συνείδηση, σύμφωνα με τον κύριο Γονιδάκη ότι «η θεραπεία θα είναι ένας γολγοθάς όπου θα έρθω αντιμετώπος με τους δαίμονες που έχω μέσα μου, δηλαδή τις παρορμήσεις μου».
Μάλιστα επεσήμανε ότι η οσκαρική ταινία Η φάλαινα αποτυπώνει – με την κινηματογραφική υπερβολή της μυθοπλασίας μεν, αλλά όχι χωρίς ρεαλισμό – την τιτάνια μάχη που δίνουν πάσχοντες και φροντιστές με το τέρας των διατροφικών διαταραχών.
Διαβάστε επίσης
Ανορεξία και Βουλιμία: Μάθετε τα πάντα για τις διατροφικές διαταραχές
Αληθινή γυναίκα ή τεχνητή νοημοσύνη; Διχάζει το πρώτο AI μοντέλο στη Vogue
