Πόσοι ιδιοκτήτες/κηδεμόνες σκύλων δεν βρίσκουν χαριτωμένη τη συμπεριφορά του τετράποδου φίλου τους, όταν κυνηγάει την ουρά του; Και πόσοι, ακόμα, δεν έχουν γελάσει, όταν το ζωάκι τους κυνηγάει σκιές;

Πότε, όμως, παύουν να είναι χαριτωμένες ή αστείες – και γιατί; Και σε ποιές άλλες συμπεριφορές πρέπει να δώσουμε προσοχή;

H θετική εκπαιδεύτρια και σύμβουλος ψυχολογίας, συμπεριφοράς και ευζωίας σκύλου, Εριέττα Καραμπέτσου, έχει τις απαντήσεις.

H θετική εκπαιδεύτρια και σύμβουλος ψυχολογίας, συμπεριφοράς και ευζωίας σκύλου, Εριέττα Καραμπέτσου.

«Είναι κάποιες συμπεριφορές του αγαπημένου μας φίλου, που όταν γίνονται συχνά και κατ’ επανάληψη, πρέπει να δώσουμε προσοχή. Όλοι έχουμε ακούσει για το κυνηγητό της ουράς και πώς αυτό σχετίζεται με ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές. Είναι, όμως, έτσι; Ένας σκύλος, δηλαδή, που κυνηγάει την ουρά του, εμφανίζει ψυχαναγκαστική συμπεριφορά; Σαφώς όχι! Γιατί, με την ίδια λογική, όποιος άνθρωπος πλένει τα χέρια του, θα χαρακτηρίζονταν ως ψυχαναγκαστικός.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ας ξεκινήσουμε με το τι ορίζεται ως ψυχαναγκαστική συμπεριφορά – σε ανθρώπους και σκύλους.

Ο ψυχαναγκασμός, ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή OCD -Obsessive Compulsive Disorder (στα ελληνικά ΙΨΔ), όπως είναι η επιστημονική ορολογία- περιλαμβάνεται στην κατηγορία των αγχωδών διαταραχών. Τα άτομα που τον εμφανίζουν, φαίνεται να «παγιδεύονται» σε επαναληπτικές σκέψεις και συμπεριφορές, που επηρεάζουν τη λειτουργικότητά τους στην καθημερινότητα.

Ο όρος που χρησιμοποιείται για την αντίστοιχη διαταραχή στους σκύλους είναι CCD / Canine Compulsive Disorder.

Ας επιστρέψουμε τώρα στη συμπεριφορά που σχετίζεται με το κυνηγητό της ουράς. Το ότι κάποιος σκύλος κυνηγάει την ουρά του, δεν σημαίνει πως πάσχει από διαταραχή. Η εν λόγω συμπεριφορά είναι συνηθισμένη, ιδίως σε κουτάβια και νεαρούς σκύλους. Πότε, όμως, μια τέτοια συμπεριφορά πρέπει να μας προβληματίσει;

Ένας σκύλος που επιδεικνύει ψυχαναγκαστική συμπεριφορά, εκτελεί επανειλημμένα μία ή περισσότερες συμπεριφορές, σε βαθμό που επηρεάζεται η καθημερινότητα και η ευζωία του. Οι συμπεριφορές επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά, εκτελούνται τελετουργικά, χωρίς σκοπό, και είναι δύσκολο να διακοπούν από κάποιο άλλο ερέθισμα. Ο σκύλος μπορεί να αυτοτραυματιστεί ή να δείχνει έντονα σημάδια κόπωσης.

Συμπεριφορές που χρειάζονται την προσοχή μας

Μερικές από τις πιο κοινές συμπεριφορές που παρατηρούνται σε σκύλους με ψυχαναγκαστικές διαταραχές, είναι:

• Έντονο κυνηγητό ουράς και στριφογύρισμα γύρω από τον εαυτό τους.

• Έντονο γάβγισμα χωρίς να υπάρχει προφανές ερέθισμα που να το δικαιολογεί.

• Επίμονο σκάψιμο.

• Διαρκές ξύσιμο.

• Συνεχές γλείψιμο.

• Δαγκώματα στον αέρα χωρίς ερέθισμα.

• Κυνηγητό σκιάς ή φωτός.

• Άσκοπο περπάτημα σε μία συγκεκριμένη πορεία, που συνήθως παρατηρείται να είναι πάνω – κάτω.

• Έντονο πιπίλισμα των πλευρών (στο τρίχωμα ή στο δέρμα) ή στην περιοχή πάνω από το μηρό τους.

• Μασούλημα και γλείψιμο επιφανειών και αντικειμένων (έπιπλα, υφάσματα, τοίχους, αντικείμενα, ακόμα και σε μέρη του σώματος τους).

• Ενούρηση ή αφόδευση χωρίς την ύπαρξη φυσικής ανάγκης. Υπάρχουν περιπτώσεις σκύλων που έχουν παρουσιάσει θέματα υγείας από τη διαρκή ενούρηση.

• Υπερβολική κατανάλωση νερού.

Πολλές εκ των ανωτέρω συμπεριφορών μπορεί να οδηγήσουν σε αυτοτραυματισμό, μέσω του συχνού και επαναλαμβανόμενου μασουλήματος σε σημεία του κορμιού τους.

Μερικές φυλές έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ορισμένες ψυχαναγκαστικές διαταραχές από άλλες.

Στατιστικά στοιχεία δείχνουν πως σκύλοι Doberman, Golden Retriever και Labrador Retriever εμφανίζουν, συχνότερα, συμπεριφορές υπερβολικού γλειψίματος.

Σκύλοι της φυλής Doberman Pinscher φαίνεται να ασκούν πιπίλισμα στα πλευρά πιο συχνά από άλλες φυλές. Ενώ σκύλοι της φυλής German Shepherd εμφανίζουν συχνότερα ψυχαναγκαστικό κυνηγητό της ουράς τους.

Οι εν λόγω συμπεριφορές μπορεί να εμφανιστούν και να αναπτυχθούν για διάφορους λόγους (γονιδιακούς, υγείας, ορμονολογικούς, βιώματα, κ.ά). Ωστόσο, το περιβάλλον και η καθημερινότητά τους παίζει σημαντικό ρόλο.

Σκύλοι που έχουν βιώσει σωματική κακοποίηση, που έχουν δεχθεί επίθεση, που μένουν δεμένοι ή περιορισμένοι για μεγάλα χρονικά διαστήματα, που φοβούνται και δεν εμπιστεύονται τον κηδεμόνα – χειριστή τους, καθώς και σκύλοι που στερούνται καθημερινής και απαραίτητης σωματικής και πνευματικής εκτόνωσης, έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν ψυχαναγκαστικές διαταραχές.

Πολλοί είναι οι σκύλοι που είχαν κάποιο θέμα υγείας, το οποίο τους οδήγησε σε ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές, αλλά κι όταν η υγεία τους αποκαταστάθηκε, οι συμπεριφορές αυτές παρέμειναν.

Τι κάνω όταν υποπτευθώ πως ο σκύλος μου ενδέχεται να εμφανίζει ψυχαναγκασμούς;

1. Απευθύνομαι στον κτηνίατρο για έναν πλήρη κτηνιατρικό έλεγχο και συζήτηση επί του θέματος.

2. Συμβουλεύομαι κάποιον ειδικό συμπεριφοράς.

3. Βοηθώ τον σκύλο μου με καθημερινές δραστηριότητες εκτόνωσης.

4. Προσπαθώ να αποσπάσω την προσοχή του και να ανακατευθύνω την προσοχή του σε κάτι ευχάριστο όταν τον βλέπω να ξεκινά μια ψυχαναγκαστική συμπεριφορά και τον επιβραβεύω. Σε καμία περίπτωση δεν επιπλήττω, δεν μαλώνω και δεν διακόπτω τις ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές βίαια» .

Πηγές: ▪ https://pets.webmd.com/dogs/guide/compulsive-behavior-dogs#1 ▪ https://positively.com/ ▪ https://genomebiology.biomedcentral.com/ ▪ https://drsophiayin.com