Η γήρανση δεν καθορίζεται μόνο από τον χρόνο, αλλά και από βιολογικές διεργασίες που μπορούν να καταγραφούν με ειδικά εργαλεία. Μία νέα μελέτη από τους ψυχολόγους του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια εξετάζει πώς η ταχύτητα βιολογικής γήρανσης συνδέεται με την εξασθένιση της μνήμης και των γνωστικών δεξιοτήτων στη μέση ηλικία, χρησιμοποιώντας ταυτόσημα δίδυμα για να περιορίσει την επίδραση των γενετικών παραγόντων.
Η Sophie Bell, διδακτορική φοιτήτρια Ψυχολογίας και ο Καθηγητής Ψυχολογίας Eric Turkheimer, δημοσίευσαν τα ευρήματά τους στο επιστημονικό περιοδικό Aging. «Οι αλλαγές στην επιγενετική λειτουργία των γονιδίων μάς επιτρέπουν να βλέπουμε τη βιολογική γήρανση – τι συμβαίνει δηλαδή στο σώμα μας πέρα από τα χρόνια που έχουν περάσει» εξηγεί η Bell. Στο πλαίσιο της μελέτης, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δύο ειδικούς επιγενετικούς δείκτες – GrimAge και PhenoAge – που δείχνουν πόσο γρήγορα γερνάει το σώμα μας σε σχέση με την ηλικία μας και μπορούν να προβλέψουν κινδύνους για την υγεία και τις γνωστικές ικανότητες. Σε αυτή την περίπτωση οι δύο συγκεκριμένοι δείκτες αποδείχθηκαν αξιόπιστοι στην πρόβλεψη της μείωσης των γνωστικών λειτουργιών.
Η έρευνα έδειξε ότι ανά ζεύγος ταυτόσημων διδύμων, το άτομο που γηράσκει ταχύτερα βιολογικά παρουσιάζει μεγαλύτερη μείωση στη μνήμη και στις νοητικές δεξιότητες στη μέση ηλικία. Επιπλέον, τα δίδυμα που μεγάλωσαν σε οικογένειες με χαμηλότερες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες εμφάνιζαν ισχυρότερη σχέση μεταξύ γρήγορης βιολογικής γήρανσης και γνωστικής εξασθένισης, υπογραμμίζοντας τον αντίκτυπο της φτώχειας στην υγεία.
Η Bell εργάζεται στο εργαστήριο του Turkheimer, μελετώντας πώς τα γονίδια και το περιβάλλον αλληλεπιδρούν για να διαμορφώσουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Πριν από αυτό, είχε εργαστεί για αρκετά χρόνια σε κλινική διαταραχών μνήμης.
Ο Turkheimer συμμετέχει εδώ και χρόνια στη μακροχρόνια επιστημονική μελέτη Louisville Twin Study που ξεκίνησε το 1957 στο Πανεπιστήμιο του Louisville στις ΗΠΑ. Στόχος της είναι να κατανοήσει την ανάπτυξη και τη γήρανση των διδύμων σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Μαζί με τον Christopher Beam, Καθηγητή Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια και βασικό ερευνητή της μελέτης, η Bell μελετά τη σύνδεση γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων με τη γνωστική πτώση, δηλαδή ήπια γνωστική διαταραχή.
Τα επιγενετικά ρολόγια μετρούν πώς εκφράζονται τα γονίδια και πώς αυτές οι εκφράσεις αλλάζουν με τον χρόνο, συχνά λόγω εμπειριών ή περιβαλλοντικών παραγόντων. Προηγούμενες έρευνες έχουν συνδέσει αυτούς τους δείκτες με παθήσεις που σχετίζονται με την ηλικία, όπως καρκίνο, καρδιοπάθειες και άνοια.
Για πρώτη φορά, η τρέχουσα μελέτη συνδέει τρεις έννοιες:
- κοινωνικοοικονομική ανισότητα στην παιδική ηλικία,
- επιταχυνόμενη βιολογική γήρανση
- και γνωστική πτώση στη μέση ηλικία.
Τα συμπεράσματα υποδεικνύουν ότι η φτώχεια στην παιδική ηλικία μπορεί να κάνει τον εγκέφαλο πιο ευάλωτο στις επιπτώσεις της γρήγορης βιολογικής γήρανσης.
Η έρευνα δείχνει επίσης ότι η μελέτη διδύμων είναι χρήσιμη για την κατανόηση των αιτίων της γνωστικής πτώσης, καθώς τα ταυτόσημα δίδυμα μοιράζονται το 100% του DNA τους και συνήθως παρόμοιο περιβάλλον στην πρώιμη ζωή. Όπως λέει η Bell: «Αν ένα δίδυμο παρουσιάζει ταχύτερη βιολογική γήρανση και μεγαλύτερη μείωση στη γνωστική λειτουργία από τον αδερφάκι του, μπορούμε να εστιάσουμε σε πιο περιορισμένους παράγοντες ζωής για να κατανοήσουμε γιατί».
Η νέα αυτή έρευνα υπογραμμίζει πόσο σημαντικοί είναι οι συνδυασμοί γενετικών, βιολογικών και κοινωνικοοικονομικών παραγόντων στην κατανόηση της γνωστικής πτώσης. Η χρήση ταυτόσημων διδύμων προσφέρει μία μοναδική ευκαιρία να ξεχωρίσουμε τον ρόλο της βιολογικής γήρανσης και των εμπειριών ζωής, ανοίγοντας νέους δρόμους για πρόληψη και παρέμβαση στη γνωστική υγεία.
Διαβάστε επίσης
Αντίγηρανση: Μπορεί μια βιταμίνη να διατηρήσει τη νεότητα; Έρευνα απαντά
Θέλετε να μάθετε πόσα χρόνια θα ζήσετε; Το σημείο του σώματος που κρύβει την απάντηση
