Όταν μιλάμε για την εφηβεία, συχνά το μυαλό πηγαίνει στις πιο δύσκολες ιστορίες: περιστατικά εκφοβισμού και επιθετικότητας. Κι όμως, πέρα από αυτές τις σκοτεινές εικόνες, υπάρχει μια πιο συνηθισμένη και εξίσου ισχυρή πραγματικότητα: οι βαθιές, υποστηρικτικές φιλίες που δημιουργούν οι έφηβοι μεταξύ τους.
Όπως αναλύει η Julie Baron σε άρθρο της στο Psychology Today, αυτές οι σχέσεις αποτελούν ένα ζωντανό «εργαστήριο», όπου οι νέοι μαθαίνουν τον εαυτό τους, τους άλλους και τις δυναμικές των ανθρώπινων δεσμών.
Η αξία των εφηβικών φιλιών
Αν έχετε δει την αντίδραση ενός εφήβου όταν του παίρνουν το κινητό ή του απαγορεύουν για λίγο τις εξόδους, ξέρετε πόσο ζωτικής σημασίας είναι η επαφή με τους συνομηλίκους του. Μακροχρόνια έρευνα του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια έδειξε ότι η ποιότητα των φιλικών σχέσεων στην εφηβεία είναι από τους ισχυρότερους δείκτες μιας ισορροπημένης ενήλικης ζωής: δεύτερη σε σημασία μόνο μετά τη σχέση γονέα-εφήβου.
Οι φιλίες σε αυτή την ηλικία δεν είναι απλώς «κοινωνικές διέξοδοι». Είναι πεδία εμπιστοσύνης, αυτογνωσίας, κατανόησης της οπτικής του άλλου, επίλυσης συγκρούσεων και αυθεντικότητας. Με λίγα λόγια, όλα τα βασικά συστατικά της πραγματικής οικειότητας.
Όταν οι ενήλικες στηρίζουν τις φιλίες των εφήβων, ακόμη κι εκείνες που περνούν δυσκολίες, δημιουργούν χώρο για καθοδήγηση χωρίς να καταπνίγουν την αυτονομία τους. Δείξτε ότι εκτιμάτε τους φίλους του παιδιού σας, ρωτήστε γι’ αυτούς, καλωσορίστε τους στο σπίτι και ακούστε χωρίς να σπεύσετε να δώσετε συμβουλές. Κάθε φιλία, είτε μακρόχρονη και υγιής είτε σύντομη και δύσκολη, διδάσκει πολύτιμα μαθήματα.
Η δύναμη της «παρέας»
Μεγαλώνοντας, οι έφηβοι αναζητούν ανεξαρτησία αλλά εξακολουθούν να χρειάζονται την αίσθηση ασφάλειας. Πολλοί τη βρίσκουν σε μεγαλύτερες ομάδες φίλων, που λειτουργούν σαν «κοινωνικές βάσεις» σε έναν συχνά τρομακτικό κόσμο. Αυτές οι παρέες μπορεί να φαίνονται χαοτικές, όμως προσφέρουν υποστήριξη, αίσθημα του «ανήκειν», κοινή ταυτότητα και ευκαιρίες για ανακάλυψη του εαυτού.
Αντί να ανησυχείτε ή να κρίνετε, δείξτε ενδιαφέρον για το δίκτυο των φίλων τους. Ρωτήστε για τη δυναμική της ομάδας και βοηθήστε τους να κατανοήσουν τις σχέσεις και τις ιεραρχίες που τη διέπουν. Η εμπειρία σας μπορεί να τους γίνει πολύτιμος οδηγός.
Υποστήριξη από συνομηλίκους σε στιγμές κρίσης
Ακόμα και στις πιο δυνατές φιλίες, υπάρχουν στιγμές που οι έφηβοι δεν νιώθουν άνετα να μιλήσουν ούτε σε φίλους ούτε σε ενήλικες. Εκεί μπορούν να βοηθήσουν ειδικά εκπαιδευμένοι συνομήλικοι ακροατές.
«Το 2025, οι έφηβοι μεγαλώνουν σε έναν κόσμο πιο θορυβώδη, πιο γρήγορο και πιο αγχωτικό από ποτέ», αναφέρει η διευθύνουσα σύμβουλος του Teen Line (πρόγραμμα των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας Didi Hirsch), Lyn Morris. «Οι περισσότεροι δεν θέλουν να καλέσουν μια γραμμή βοήθειας και να μιλήσουν με κάποιον που ακούγεται σαν τους γονείς τους. Θέλουν κάποιον που μένει ξύπνιος μέχρι αργά, αναρωτιέται πώς θα τα καταφέρει αύριο. Κάποιον που μιλάει τη συναισθηματική τους γλώσσα».
Όπως σημειώνει η διευθύντρια του Teen Line, Cheryl Eskin, όταν οι νέοι εκπαιδεύονται και υποστηρίζονται σωστά, μπορούν να δείξουν ενσυναίσθηση, διορατικότητα και ειλικρίνεια που δύσκολα συναντώνται αλλού. Αυτή η μορφή υποστήριξης όχι μόνο βοηθά όσους βρίσκονται σε κρίση, αλλά ενισχύει την ανθεκτικότητα και την ενσυναίσθηση των ίδιων των ακροατών.
Χτίζοντας σχέσεις που «γιατρεύουν»
Σκεφτείτε τις δικές σας εφηβικές φιλίες: τις στιγμές χαράς και τις συγκρούσεις που σας διαμόρφωσαν. Οι σημερινοί έφηβοι ζουν τα ίδια συναισθήματα, αλλά σε έναν κόσμο πιο γρήγορο και πιο συνδεδεμένο ψηφιακά. Τιμώντας τις φιλίες τους, δημιουργώντας χώρους για αληθινή ανθρώπινη επαφή και προσφέροντας πρόσβαση σε υποστηρικτικούς πόρους, τους βοηθάμε να χτίσουν τις ουσιαστικές και θεραπευτικές σχέσεις που κάθε νέος αξίζει.
Διαβάστε επίσης
Πότε και γιατί (πρέπει) να τελειώνουν οι φιλίες – Μία ψυχολόγος περιγράφει τα σημάδια της φθοράς
Ευτυχία: Αυτό είναι το μυστικό που σώζει από τη μοναξιά και την απομόνωση
