Σε μια κοινωνία που επιβραβεύει την κοινωνική προσαρμογή και το «φυσιολογικό», οι «διαφορετικοί» πασχίζουν να κρυφτούν πίσω από τη μάσκα της ομοιομορφίας. Όχι κυριολεκτικά, φυσικά, αλλά συμπεριφορικά. Στόχος είναι να περνούν απαρατήρητοι, να «μοιάζουν» με τους άλλους και να γίνονται αποδεκτοί. Τα καταφέρνουν; Ναι, αλλά όχι χωρίς κόστος. Για πρώτη φορά, η επιστήμη αποκαλύπτει τι ακριβώς συμβαίνει στον εγκέφαλο των εφήβων με αυτισμό όταν προσπαθούν να καταπνίξουν τα συμπτώματά τους. Τα πρωτοποριακά ευρήματα δημοσιεύονται στο Scientific Reports.
Ερευνητές από το Ινστιτούτο Αυτισμού του Πανεπιστημίου Drexel στις ΗΠΑ, με επικεφαλής τον Δρ. Matthew Lerner, μελέτησαν τη νευρολογική λειτουργία εφήβων που πληρούν διαγνωστικά κριτήρια αυτισμού, αλλά καταφέρνουν να μη γίνονται αντιληπτοί ως αυτιστικοί στο σχολικό τους περιβάλλον. Χρησιμοποιώντας ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ), κατέγραψαν τον τρόπο με τον οποίο οι έφηβοι αυτοί ανταποκρίνονται σε πρόσωπα και εκφράσεις, αποκαλύπτοντας αξιοσημείωτες διαφορές στον τρόπο επεξεργασίας των κοινωνικών πληροφοριών.
Τι σημαίνει «περνούν απαρατήρητοι»
Σύμφωνα με τα ευρήματα, το 44% των εφήβων με αυτισμό που πήραν μέρος στην έρευνα «πέρασαν» ως μη-αυτιστικοί στο σχολείο, δηλαδή, οι δάσκαλοί τους δεν παρατήρησαν ή δεν ανέφεραν στοιχεία αυτισμού. Οι ίδιοι έφηβοι, ωστόσο, πληρούσαν ξεκάθαρα τα επίσημα διαγνωστικά κριτήρια. Ο διαχωρισμός αυτός βοήθησε τους ερευνητές να ορίσουν με σαφήνεια τι σημαίνει να περνά κανείς απαρατήρητος: Είναι οι έφηβοι που εμφανίζουν τυπική εικόνα στην τάξη, αλλά παρουσιάζουν αυτιστική συμπεριφορά σε δομημένα διαγνωστικά τεστ και στο σπίτι, σύμφωνα με τους γονείς τους.
Τι δείχνει ο εγκέφαλος;
Η νευρολογική δραστηριότητα αυτών των εφήβων παρουσίασε δύο σημαντικά χαρακτηριστικά:
- Πιο γρήγορη αυτόματη ανταπόκριση σε πρόσωπα, σε σύγκριση με άλλες ομάδες, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο εγκέφαλός τους είναι σε μεγαλύτερη εγρήγορση, για να εντοπίσει κοινωνικά ερεθίσματα.
- Μειωμένη συναισθηματική αντιδραστικότητα απέναντι σε λεπτές εκφράσεις προσώπου, δηλαδή χαμηλότερη συναισθηματική απόκριση σε ερεθίσματα που κανονικά προκαλούν ενσυναίσθηση ή ένταση.
Όπως εξηγεί ο Dr. Lerner, «αυτό υποδηλώνει ότι ο εγκέφαλός τους ενδέχεται να έχει ρυθμιστεί έτσι ώστε να αναγνωρίζει γρήγορα κοινωνικά σήματα, αλλά να μειώνει την ένταση της συναισθηματικής εμπλοκής, είτε ως μηχανισμός προετοιμασίας, είτε ως τρόπος διαχείρισης του κοινωνικού άγχους».
Τα δεδομένα συλλέχθηκαν στο πλαίσιο μελέτης του National Institute of Mental Health των ΗΠΑ και περιλάμβαναν ευρύ δείγμα από την κοινότητα, μεταξύ των οποίων και έφηβοι χωρίς επίσημη διάγνωση. Έτσι, η έρευνα φωτίζει και μία ακόμη πτυχή: Υπάρχουν πιθανόν περισσότεροι αυτιστικοί έφηβοι απ’ ό,τι νομίζουμε.
Μπορεί να είναι αόρατος, αλλά εξακολουθεί να είναι αυτισμός
Οι ερευνητές διευκρινίζουν ότι ο «αόρατος αυτισμός» δεν είναι λιγότερο αυτισμός. Αντιθέτως, είναι πιο εξουθενωτικός. Η συνεχής προσπάθεια να «ταιριάζει» κανείς, να διαβάζει και να αποκρίνεται στα κοινωνικά σήματα με τρόπο που θεωρείται αποδεκτός, έχει υψηλό γνωστικό και ψυχικό κόστος. Το «masking», όπως λέγεται αυτή η στρατηγική προσαρμογής, συνδέεται συχνά με άγχος, εξάντληση, κατάθλιψη και burnout.
Η παρούσα μελέτη προσφέρει για πρώτη φορά αντικειμενικά νευροφυσιολογικά δεδομένα γι’ αυτό το φαινόμενο, το οποίο δεν αφορά μόνο στους ειδικούς, αλλά και τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς και την κοινωνία. Γιατί αν κάποιος «μοιάζει» φυσιολογικός, δε σημαίνει ότι δε χρειάζεται στήριξη. Κάποιες φορές, σημαίνει ακριβώς το αντίθετο.
«Ελπίζουμε τα ευρήματά μας να οδηγήσουν σε καλύτερο εντοπισμό αυτών των εφήβων και σε πιο ουσιαστική υποστήριξή τους, ώστε να μη χρειάζεται να κρύβονται πίσω από μια μάσκα για να είναι αποδεκτοί», καταλήγει ο δρ. Lerner.
Διαβάστε επίσης
Αυτισμός: Το σημείο του προσώπου που αποκαλύπτει νωρίς τη διαταραχή
Αυτισμός: Όσοι είναι στο φάσμα, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο και αυτής της νόσου
Αυτισμός: Ενήλικες στο φάσμα –Τα ανεπαίσθητα συμπτώματα που τους προδίδουν
