Για την Ιατρική στο Διάστημα και τις προεκτάσεις της στη Γη, κυρίως σε ό,τι έχει να κάνει με την πρόληψη, μέρος της οποίας είναι και ο εμβολιασμός, μίλησε στην 4η Ημερίδα του ygeiamou.gr για τον εμβολιασμό μέσω βιντεοσκοπημένου μηνύματος, ο Ανδριανός Γολέμης, Επικεφαλής Ιατρών Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA).

«Η Ιατρική του Διαστήματος είναι η μέριμνα για την υγεία των αστροναυτών και χωρίζεται σε τρία μέρη:

  • Το πρώτο αφορά πριν από την αποστολή στο Διάστημα. Εκεί μιλάμε για επανειλημμένους και ενδελεχείς ελέγχους της υγείας.
  • Το δεύτερο αφορά στην παραμονής στο Διάστημα. Με την τηλεϊατρική και διάφορες μεθόδους προσπαθούμε να προλάβουμε ή να μετριάσουμε τις αλλαγές στις οποίες υπόκειται το σώμα, όταν βρίσκεται στις συνθήκες του διαστήματος.
  • Το τρίτο αφορά στην επιστροφή των αστροναυτών στη Γη: Η μέριμνά μας είναι να βοηθήσουμε στην επαναπροσαρμογή του σώματος στη ζωή στον πλανήτη μας όπου υπάρχει βαρύτητα» εξήγησε αρχικά ο κ. Γολέμης.

Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε το διαστημικό περιβάλλον είνα πολύ διαφορετικό από αυτό της Γης. Η ακτινοβολία που δέχεται το σώμα στο Διάστημα είναι αρκετές φορές μεγαλύτερη από ό,τι η ακτινοβολία που δεχόμαστε στην επιφάνεια της Γης, χωρίς αυτό βεβαίως να είναι μία έκθεση που είναι ανησυχητική. «Σε μία μέση αποστολή δεν μας ανησυχεί η επιπλέον ακτινοβολία».

Ωστόσο, αυτό που ανησυχεί τους επιστήμονες είναι η έλλειψη βαρύτητας. «Αυτό γιατί οι μύες του σώματός μου θα χάνουν περίπου 2% της μάζας του κάθε μήνα, ενώ η αρχιτεκτονική και η πυκνότητα των οστών θα μειώνονται».

Όπως εξήγησε, «η αρχιτεκτονική αλλάζει στην ουσία. Τα οστά μας χάνουν την οστική πυκνότητα περίπου με ρυθμό 1% ανά μήνα. Αυτό μας ανησυχεί, καθώς γινόμαστε πολύ πιο ευπαθείς σε κατάγματα, επιστρέφοντας στη Γη».

Ενα σημαντικό στοιχεί που αλλάζει στο Διάστημα, είναι αυτό του ύπνου, «γιατί έχουμε 16 ανατολές και δύσεις του ηλίου κάθε μέρα, με αποτέλεσμα να επηρεάζονται οι κιρκάδιοι ρυθμοί των αστροναυτών. Την ίδια ώρα και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μέσα ένα διαστημικό σταθμό είναι διαφορετικοί. Είναι χαρακτηριστικό ότι παρά το γεγονός ότι έχουμε φίλτρα για να καθαρίζουμε τον αέρα, το επίπεδο του διοξειδίου του άνθρακα είναι περίπου 7,5 φορές μεγαλύτερο από ό,τι στον ατμοσφαιρικό αέρα στη Γη». 

Σύμφωνα με τον κύριο Γολέμης, σε ένα τέτοιο περιβάλλον έχουμε επίσης επιρροές στο ανοσοποιητικό σύστημα. Για πολλούς λόγους δεν λειτουργεί όπως στη Γη. Στους αστροναύτες έχουμε το φαινόμενο του viral shedding , αυτό σημαίνει ότι έχουμε όλοι στο σώμα μας ανενεργούς ιούς. Όταν βρεθούμε σε ένα περιβάλλον, όπως το διαστημικό, κάποιοι από αυτούς επανεργοποιύντοα.  ή το ιικό φορτίο που έχουμε αυξάνεται.

Η διαστημική ιατρική βασίζεται στην πρόληψη, σε αυτή την περίπτωση έχουμε δύο μέτρα:

  • Το πρώτο απλό και σίγουρο μέτρο είναι η καραντίνα. Πριν γίνει μία αποστολή στο Διάστημα οι γιατροί και οι αστροναύτες μπαίνουμε για δύο εβδομάδες τουλάχιστον σε καραντίνα, ώστε να βεβαιωθούμε ότι οι άνθρωποι που θα στείλουμε στο Διάστημα δεν θα μεταφέρουν κάποια νόσο, οπότε δεν θα κινδυνεύσουν ούτε οι ίδιοι, ούτε το προηγούμενο πλήρωμα που θα συναντήσουν εκεί.
  • Το άλλο μέσο πρόληψης είναι ο εμβολιασμός ενάντια στις εποχιακές παθήσεις, όπως η γρίπη. Οι αστροναύτες είναι ένας πληθυσμός που ταξιδεύεει πολύ για λόγους εκπαίδευσης, έχει υψηλό φόρτο εργασίας και δύσκολα ωράρια.

Τέλος, χαρακτήρισε επιτυχία «ότι το μόνο μέρος με ανθρώπινη παρουσία στο οποίο δεν έφτασε η covid-19 είναι ο διεθνής διαστημικός σταθμός. Έφτασε στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της Γης, όπως η Ανταρκτική που έχει ελεγχόμενη πρόσβαση, αλλά με την πρόληψη καταφέραμε να προστατεύσουμε τους αστροναύτες».

«Η διαστημική ιατρική είναι ότι δίνει έμφαση στην πρόληψη. Είναι σημαντικό να μιλάμε για πρόσβαση στην πρόληψη. Το όνειρο είναι όλοι οι πολίτες να έχουν ένα τέτοιο επίπεδο πρόσληψης», κατέληξε.