Είναι αδιαμφισβήτητο ότι μετά το καθαρό νερό, ο εμβολιασμός είναι η πιο αποτελεσματική παρέμβαση δημόσιας υγείας στον κόσμο για την πρόληψη ασθενειών και την διασφάλιση της υγείας τόνισε η κυρία Μαρία Καλογεροπούλου, Eπικεφαλής τμήματος Value Access, Health Policy & RWE της IQVIA Ελλάδος.

Με βάση την έρευνα της IQVIA για την ανάλυση κόστους-οφέλους των εμβολιασμών στην Ελλάδα η επίτευξη 75% εμβολιαστικής κάλυψης για γρίπη, RSV, πνευμονιοκοκκική νόσο και COVID-19 σε ενήλικες άνω των 60 ετών θα μπορούσε:

-Να αποτρέψει πάνω από 1 εκατ. ιατρικά παρακολουθούμενες περιπτώσεις,

-~18.000 θανάτους και ~ 72εκατ. απώλεια παραγωγικότητας

– να απελευθερώσει περισσότερες από 1 εκατ. ημέρες νοσηλείας και 1 εκατ. επισκέψεις στα εξωτερικά ιατρεία

Η κυρία Καλογεροπούλου αναφέρθηκε στα σημαντικά μέτρα για την ενίσχυση του εμβολιασμού που έχουν λάβει οι αρμόδιοι φορείς όπως:

-το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού με τη χώρα μας να διαθέτει ένα από τα πληρέστερα προγράμματα εμβολιασμού στην Ευρώπη,

– Μητρώο και πρόγραμμα πρόσβασης – Δημιουργία μητρώων ενηλίκων και παιδιατρικού εμβολιασμού και υλοποίηση προγραμμάτων προσέγγισης σε απομακρυσμένες περιοχές

-Καθιέρωση ξεχωριστού προϋπολογισμού για τα εμβόλια και επιτάχυνση της αξιολόγησης εμβολίων μέσω της Αξιολόγησης Τεχνολογίας Υγείας.

Αναφερόμενη στην Ελλάδα σημείωσε ότι υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανά νόσο και αποκλίσεις από τον ευρωπαικό μέσο όρο γεγονός που εντείνει την ανάγκη για ένα ολιστικό σχέδιο για την διαχείριση του εμβολιασμού των ενηλίκων.

Η έρευνα της IQVIA Ελλάδος πραγματοποιήθηκε σε 250 γιατρούς στον ιδιωτικό τομέα – ιατρεία και νοσοκομεία – (176 Γενικοί Ιατροί & Παθολόγοι, 74 Πνευμονολόγο) πανελλαδικά τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2025.

Τα στοιχεία της έρευνας σε ότι αφορά τις συστάσεις εμβολιασμού είναι ότι τόσο οι Πνευμονολόγοι όσο και οι Γενικοί Ιατροί/ Παθολόγοι σε ποσοστό 96% κάνουν σύσταση για εμβολιασμό. Ωστόσο παρατηρείται διακύμανση γεωγραφική με την Νότια Ελλάδα να σημειώνει το υψηλότερο ποσοστό σύστασης εμβολίων 81%, την Κεντρική το χαμηλότερο 50% και την Βόρεια Ελλάδα να βρίσκεται κοντά στον μέσο όρο με 61%.

Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν την ανάγκη ενός κεντρικού σχεδιασμού.

Τα μεγαλύτερα εμπόδια

Μεγαλύτερα εμπόδια θεωρούνται η διστακτικότητα (αντίσταση και άρνηση ) από τους πολίτες και η έλλειψη χρόνου του γιατρού είπε η κυρία Καλογεροπούλου.

Το 70% των γενικών γιατρών, παθολόγων και πνευμονολόγων αναφέρουν ως πρώτη πιο σημαντική δυσκολία στη σύσταση εμβολιασμών την αντίσταση και την άρνηση από τους πολίτες.

Σημείωσε ακόμη ότι τα ποσοστά εμβολιασμού παραμένουν αισθητά χαμηλά (για τον ιό RSV και τον έρπητα ζωστήρα HZV) ιδιαίτερα για τους άνω των 60 ετών και λόγω έλλειψης δεδομένων ή ελλιπούς καταγραφής οι Επαγγελματίες Υγείας έχουν διαστρεβλωμένη εικόνα της εμβολιαστικής κάλυψης.

Απαιτείται εξοικείωση των επαγγελματιών υγείας με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού, ενώ οι διαφορές σε θέματα σχετικά με τον εμβολιασμό μεταξύ διαφορετικών γεωγραφικών περιοχών που καταδεικνύει την ανάγκη κεντρικού συντονισμού. Το υψηλότερο ποσοστό εξοικείωσης παρατηρείται στην Πελοπόννησο και το χαμηλότερο στην Κεντρική Ελλάδα.

Περιορισμένη γνώση

Μόνο 5 στους 10 ιατρούς γνωρίζουν πως στις οδηγίες Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας περιλαμβάνονται και τα εμβόλια για RSV, COVID και HΖV, ενώ σε ότι αφορά τα νεότερα εμβόλια για τον RSV και τον κορωνοϊό η αντίληψη των γιατρών για το ενδεχόμενο σοβαρής νόσησης είναι μειωμένη.

Ειναι μικρό το ποσοστό εμβολιασμού στα νεότερα εμβόλια, λόγω έλλειψης δεδομένων και καταγραφής στα μητρώα. Ίσως και οι γιατροί έχουν διαστρεβλωμένη εικόνα για τα ζητήματα εθνικής κάλυψης.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι:

  • τα εμβόλια της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου καταγράφουν τη μεγαλύτερη αυθόρμητη γνώση και εξοικείωση ενώ συνιστώνται στους ασθενείς άνω των 60 ετών.
  • το πρώτο πιο σημαντικό εμβόλιο για κάθε ηλικία θεωρείται το αντιγριπικό, με αυτό του πνευμονιόκοκκου να ακολουθεί δεύτερο.
  • υψηλότερη αποτελεσματικότητα καταγράφεται για το αντιγριπικό, χαμηλότερες αξιολογήσεις για τα εμβόλια Covid και κοκκύτη.
  • το εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα καταγράφει μέτρια ποσοστά σε όλες τις διαστάσεις αξιολόγησης, ενώ αυτό του κοκκύτη σημειώνει χαμηλές αξιολογήσεις.

Οι πεποιθήσεις των γιατρών

Η έρευνα έδειξε ότι οι γιατροί σε ποσοστό άνω του 90% θεωρούν καθοριστική την ενημέρωση του κοινού για τον εμβολιασμό ενηλίκων και απαραίτητη την τακτική ενημέρωση των γιατρών από τις αρχές υγείας.

Βασικοί πυλώνες για ενίσχυση του εμβολιασμού των ενηλίκων

Η κυρία Καλογεροπούλου αναφέρθηκε τέλος στις βέλτιστες πρακτικές άλλων χωρών – Βέλγιο, Ολλανδία, Ισπανία, Πορτογαλία, Δανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Γαλλία –  όσον αφορά την ενίσχυση της εμβολιαστικής κάλυψης.

Καλό είναι να τεθούν εθνικοί στόχοι εμβολιασμού και αυτό να παρακολουθείται μέσω πλήρως ανανεωμένων εθνικών μητρώων. Κατέληξε στους βασικούς πυλώνες της ενίσχυσης της εμβολιαστικής κάλυψης: παρακολούθηση, χρηματοδότηση, πρόσβαση και ενημέρωση. Αναφέρθηκε στην ενίσχυση του ρόλου του φαρμακοποιού και στην επικαιροποίηση των μητρώων, και την ανάγκη συνεχιζόμενης εκπαίδευσης των γιατρών.