«Είμαστε εδώ για τον μαραθώνιο, καθώς αυτό είναι ο αγώνας κατά της παραπληροφόρησης και της ενίσχυσης του εμβολιασμού» είπε ανοίγοντας την ομιλία του επικεφαλής του Γραφείου ΠΟΥ στην Αθήνα, Joao Breda στο πλαίσιο της 4ης Ημερίδας για τον Εμβολιασμό του ygeiamou.gr.
«Ακόμη στεκόμαστε και κινούμαστε μπροστά με στόχο την ανοσοποίηση του πληθυσμού» τόνισε. Όπως σημείωσε, «εκατομμύρια ζωές κινδυνεύουν από ιούς που πλέον δεν ανταποκρίνονται στα εμβόλια».
Ο ρόλος της αντιμικροβιακής αντοχής
Η αντιμικροβιακή αντοχή (Antimicrobial Resistance – AMR) δεν είναι μια απειλή του μέλλοντος· είναι μια κρίση του παρόντος. Κάθε χρόνο, εκατομμύρια ζωές βρίσκονται σε κίνδυνο εξαιτίας λοιμώξεων που πλέον δεν ανταποκρίνονται στα διαθέσιμα φάρμακα. Η αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά και σε άλλα αντιμικροβιακά φάρμακα υπονομεύει τα θεμέλια της σύγχρονης ιατρικής – από τη χειρουργική και την αντικαρκινική θεραπεία, έως τον τοκετό και τη φροντίδα των χρόνιων νοσημάτων.
«Καμία χώρα, κανένας τομέας και καμία επιστήμη δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αυτήν την κρίση μόνη της. Η αντιμικροβιακή αντοχή είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί ενιαία, συντονισμένη δράση. Το κλειδί βρίσκεται στην προσέγγιση της Ενιαίας Υγείας (One Health) – μια φιλοσοφία συνεργασίας που αναγνωρίζει ότι η υγεία των ανθρώπων, των ζώων και του περιβάλλοντος είναι άρρηκτα συνδεδεμένες», τόνισε ο κύριος Breda.
Η προσέγγιση της Ενιαίας Υγείας (One Health): Τρεις τομείς, ένας κοινός στόχος
Η προσέγγιση της Ενιαίας Υγείας υπογραμμίζει ότι η ανθρώπινη υγεία δεν μπορεί να εξετάζεται απομονωμένα. «Περίπου το 60% των αναδυόμενων λοιμωδών νοσημάτων στους ανθρώπους προέρχονται από τα ζώα. Για τον λόγο αυτό, οργανισμοί όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), ο FAO, ο WOAH και το UNEP συνεργάζονται μέσω της Τετραμερούς Συμμαχίας (Quadripartite Alliance), στηρίζοντας τις χώρες να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν πολιτικές One Health. Ο στόχος είναι ένας: ανθεκτικά συστήματα υγείας που προλαμβάνουν, εντοπίζουν και αντιμετωπίζουν τις απειλές προτού εξελιχθούν σε κρίσεις», επεσήμανε ο κύριος Breda.
Οι κινητήριοι παράγοντες της κρίσης
Σύμφωνα με τον ίδιο, τρεις βασικοί παράγοντες τροφοδοτούν την αντιμικροβιακή αντοχή:
- Κενά στα δεδομένα,
- Κατάχρηση αντιβιοτικών, και
- Αδύναμα συστήματα υγείας.
«Σε πολλές χώρες, δεν υπάρχει ολοκληρωμένη παρακολούθηση της αντοχής που να συνδέει δεδομένα από ανθρώπους, ζώα και περιβάλλον. Τα αντιβιοτικά συχνά χρησιμοποιούνται άσκοπα — είτε λόγω έλλειψης καθοδήγησης στους επαγγελματίες υγείας, είτε λόγω κοινωνικής πίεσης από ασθενείς. Επιπλέον, τα προγράμματα πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων παραμένουν ελλιπή σε πολλά νοσοκομεία και κοινότητες. Η αντιμικροβιακή αντοχή δεν είναι απλώς μικροβιολογικό πρόβλημα· είναι αντανάκλαση συστημικών αδυναμιών: Ανεπαρκούς διακυβέρνησης, εκπαίδευσης και εποπτείας», σημείωσε στη συνέχεια.
Ο ρόλος των εμβολίων: Πρόληψη και ανθεκτικότητα
Τα εμβόλια αποτελούν μία από τις πιο αποτελεσματικές άμυνες απέναντι στην αντιμικροβιακή αντοχή. Κάθε λοίμωξη που προλαμβάνεται σημαίνει λιγότερη ανάγκη για αντιβιοτικά και επομένως μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξης αντοχής. Ο κύριος Breda ανέφερε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:
-Τα ανθρώπινα εμβόλια, όπως το πνευμονιοκοκκικό, έχουν αποδείξει ότι μειώνουν τη χρήση αντιβιοτικών και τα ποσοστά αντοχής παγκοσμίως.
-Τα εμβόλια για τα ζώα αποτρέπουν τη μετάδοση ζωονοσογόνων παθογόνων και προστατεύουν την ασφάλεια των τροφίμων.
Επιπλέον, όπως επεσήμανε, τα εμβόλια ενισχύουν την ετοιμότητα απέναντι σε πανδημίες και περιορίζουν τον κίνδυνο μετάδοσης ασθενειών από τα ζώα στον άνθρωπο. Η ενσωμάτωση του εμβολιασμού στις εθνικές στρατηγικές για την AMR και την Ενιαία Υγεία είναι ουσιώδης για τη μακροπρόθεσμη πρόληψη και ανθεκτικότητα.
Η Ελλάδα μπροστά στην πρόκληση και την ευκαιρία
Ο επικεφαλής του Γραφείου ΠΟΥ στην Αθήνα υπογράμμισε, επιπλέον, τα βήματα που έχει κάνει η Ελλάδα στην καταπολέμηση της αντιμικροβιακής αντοχής, εστιάζοντας ιδιαίτερα στην εφαρμογή εθνικού σχεδίου δράσης, την ενίσχυση του ελέγχου των λοιμώξεων και την επένδυση σε ψηφιακές λύσεις υγείας.
«Το επόμενο κρίσιμο βήμα είναι η θεσμοθέτηση ενός μόνιμου μηχανισμού συντονισμού One Health, μέσω μιας διυπουργικής ομάδας που θα συνδέει τους τομείς της υγείας, της γεωργίας και του περιβάλλοντος. Η επέκταση των προγραμμάτων ορθολογικής χρήσης αντιμικροβιακών στα νοσοκομεία και στην πρωτοβάθμια φροντίδα, με υποστήριξη από εκπαίδευση και δεδομένα συνταγογράφησης, είναι επίσης απαραίτητη. Παράλληλα, χρειάζεται να ενισχυθεί η ολοκληρωμένη επιτήρηση της αντοχής μεταξύ των διαφορετικών τομέων και να προωθηθεί ο εμβολιασμός ως βασικός πυλώνας πρόληψης και ετοιμότητας», επεσήμανε.
Η σημασία της ενημέρωσης του κοινού
Ο Joao Breda χαρακτήρισε την κατανόηση του κοινού καθοριστική. «Οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν πότε είναι απαραίτητη η χρήση αντιβιοτικών και πότε όχι. Η εμπιστοσύνη στους επαγγελματίες υγείας και η επαρκής ενημέρωση είναι κρίσιμες όχι μόνο για τη σωστή χρήση των αντιβιοτικών, αλλά και για την αποδοχή των εμβολίων. Η επικοινωνία και η εκπαίδευση δεν είναι δευτερεύουσες δράσεις· αποτελούν μορφές πρόληψης και ανθεκτικότητας», τόνισε.
«Στην Ελλάδα έχουν γίνει σημαντικά βήματα στην ψηφιακή υγεία και παρακολούθηση των μολυσματικών ασθενειών, αλλά υπάρχουν κι άλλα που μπορούν να γίνουν. Η Ελλάδα μπορεί να ηγηθεί αυτής της προόδου» είπε.
Κάλεσμα για δράση
Η αντιμικροβιακή αντοχή δεν αφορά μόνο μικρόβια – αφορά τη διατήρηση των θεμελίων της σύγχρονης ιατρικής και, τελικά, τη σωτηρία ζωών.
Σύμφωνα με τον κ. Breda, ο δρόμος προς τα εμπρός βασίζεται σε τρεις πυλώνες:
- Ενίσχυση της διακυβέρνησης και του συντονισμού της Ενιαίας Υγείας,
- Ενσωμάτωση της πρόληψης και του εμβολιασμού στις στρατηγικές για την AMR,
- Επένδυση στα δεδομένα, στο ανθρώπινο δυναμικό και στην ενημέρωση του κοινού.
«Ο εμβολιασμός συμβολίζει την πρόληψη, την αλληλεγγύη και τη συλλογική ευθύνη – τις αξίες που βρίσκονται στον πυρήνα της προσέγγισης One Health. Μόνο μέσα από συνεργασία μπορούμε να προστατεύσουμε το μέλλον της παγκόσμιας υγείας», είπε. «Δεν αρκεί να έχουμε καλή νομοθεσία. Απαιτείται και η εφαρμογή της. Το ζήτημα της επικοινωνίας είναι σημαντικό. Χρειάζεται σωστή επικοινωνία και σεβασμός σε όσους διστάζουν» κατέληξε.
Διαβάστε επίσης:
Μαρία Θεοδωρίδου: Η πράξη του εμβολιασμού σώζει ζωές – Η υπερπληροφόρηση δημιουργεί σύγχυση
