Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, που τιμάται σήμερα, 1η Δεκεμβρίου, καθιερώθηκε το 1988 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τον HIV και το AIDS.
Παρότι η ιατρική επιστήμη έχει σημειώσει εντυπωσιακή πρόοδο, μετατρέποντας τη λοίμωξη από τον ιό HIV σε μια διαχειρίσιμη, χρόνια πάθηση με τους ανθρώπους να ζουν υγιείς, παραγωγικές ζωές, η κοινωνία δεν έχει προχωρήσει με τον ίδιο ρυθμό. Οι προκαταλήψεις, η άγνοια και οι λανθασμένες αντιλήψεις συνεχίζουν να επηρεάζουν τη ζωή των ανθρώπων που ζουν με HIV — συχνά δε περισσότερο από την ίδια τη νόσο.
Τα άτομα με HIV, χάρη στην επιστημονική πρόοδο, μπορούν να λάβουν αποτελεσματική αντιρετροϊκή θεραπεία και να ζήσουν μία μακρά και φυσιολογική ζωή. Λαμβάνοντας τη θεραπεία τους με συνέπεια, μπορούν να διατηρούν κατεσταλμένο τον ιό στο αίμα (μη ανιχνεύσιμο, Undetectable) και έτσι να μη τον μεταδίδουν στους σεξουαλικούς τους συντρόφους (Untransmittable), διαμορφώνοντας την εξίσωση U=U από τις λέξεις Undetectable = Untransmittable (Μη ανιχνεύσιμος ιός = Μη μεταδιδόμενος ιός). Ωστόσο, η πλειονότητα του κοινού εξακολουθεί να μην το γνωρίζει ή να παραμένει δύσπιστη απέναντι στα επιστημονικά δεδομένα.
Tα αποτελέσματα ευρωπαϊκής έρευνας, που εκπόνησε η φαρμακευτική εταιρία Gilead σε 11 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, είναι απογοητευτικά: μόνο 1 στους 4 γνωρίζει ότι όσοι λαμβάνουν αγωγή και διατηρούν μη ανιχνεύσιμο φορτίο, δεν μεταδίδουν τον ιό μέσω της σεξουαλικής επαφής. Η πλειοψηφία (55%) δεν το γνωρίζει ενώ το 20% δεν το αποδέχεται.
Έξι στους 10 δεν έχουν ελεγχθεί ποτέ για τον ιό
Ενδεικτικό της στάσης του κοινού για τον ιό HIV είναι η απάντηση στο ερώτημα «Έχετε κάνει ποτέ εξέταση για HIV;». Περίπου 6 στους 10 (ποσοστό 65%) απάντησε αρνητικά, υποδηλώνοντας βαθύτερο πρόβλημα κουλτούρας, φόβου και στίγματος. Ποσοστό 5% δεν απάντησε καθόλου, ποσοστό 7% έχει εξεταστεί για τον ιό τα τελευταία δύο χρόνια, 6% την τελευταία 5ετία και το 18% απάντησε πως εξετάστηκε πριν από 5 και πλέον χρόνια.
Μύθοι της δεκαετίας του 1990 εξακολουθούν να σκιάζουν και να δυσχεραίνουν την καθημερινότητα πολλών ατόμων με HIV. Παρά το γεγονός ότι τεκμηριωμένα πια ο ιός HIV δεν μεταδίδεται μέσω της καθημερινής κοινωνικής επαφής, με κοινή χρήση ποτηριών ή πιάτων, με αγκαλιά ή φιλιά, με τη χειραψία, μέσω κοινής χρήσης τουαλέτας ή με τα τσιμπήματα εντόμων, οι απαντήσεις του κοινού δηλώνουν άγνοια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι:
- Ένας στους 3 πιστεύει ότι ο ιός μεταδίδεται με το φιλί
- Το 16% ότι μεταδίδεται με το τσίμπημα εντόμου
- Τ0 15% ότι μεταδίδεται με την κοινή χρήση τουαλέτας ή ποτηριών ή πιάτων
- Οι 9 στους 10 αναγνωρίζουν όμως σωστά ότι χειραψία ή αγκαλιά με άτομο με HIV δεν ισοδυναμεί με μετάδοση του ιού.
Η ίδια έρευνα αναδεικνύει κάτι ακόμη πιο ανησυχητικό, την κοινωνική απόσταση. Με βάση τις απαντήσεις:
- Μόνο 1 στα 2 άτομα θα καθόταν δίπλα σε ένα άτομο με HIV, θα του νοίκιαζε το σπίτι του ή θα του έδινε δουλειά
- 2 στα 3 άτομα δεν θα το έβλεπε ως πιθανό φίλο ή σύντροφο
- το 45% δεν θα του δάνειζε κάτι
- το 30% δεν θα ξεκινούσε προσωπική σχέση
Αυτή η απόσταση δεν είναι απλώς μια «στάση»· μεταφράζεται σε περιθωριοποίηση, ψυχολογική επιβάρυνση και συχνά σε αποφυγή της φροντίδας υγείας από φόβο για απόρριψη. Όσο μεγαλύτερη η κοινωνική απόσταση, τόσο μικρότερη αποδοχή και μεγαλύτερη άγνοια του U=U, σημειώνουν οι συντάκτες της έρευνας.
Το μήνυμα της εταιρίας
Τιμώντας την εφετινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, η εταιρεία Gilead σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης & Αντιμετώπισης του AIDS (ΕΕΜΑΑ) και τον Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδος «Θετική Φωνή», πραγματοποιούν ενημερωτική καμπάνια και υπενθυμίζουν στο κοινό ότι η HIV λοίμωξη είναι μια διαχειρίσιμη χρόνια πάθηση. Η προτροπή της καμπάνιας είναι σαφής «Κάνε σήμερα το τεστ για τον HIV, ενημερώσου για τις διαθέσιμες θεραπείες και συνέχισε τη ζωή σου».
Η έρευνα «Γνώσεις/Απόψεις/Αντιλήψεις και Στάσεις του κοινού για τον HIV και τα Άτομα με HIV στην Ευρώπη» πραγματοποιήθηκε σε 11 ευρωπαϊκές χώρες (Αυστρία, Βέλγιο, Κύπρος, Τσεχία, Δανία, Φινλανδία, Ελλάδα, Νορβηγία, Σλοβακία, Σουηδία, Ελβετία) με τη συμμετοχή 11.779 ατόμων ≥18 ετών, κατά την περίοδο 2021–2024. Χρησιμοποιήθηκαν τηλεφωνικές ή/και διαδικτυακές συνεντεύξεις με κλειστού τύπου ερωτήσεις, εξασφαλίζοντας αντιπροσωπευτικά δείγματα με δειγματοληψία ποσοστώσεων.
Διαβάστε επίσης
HIV: Καθυστερημένη η διάγνωση για το 52% των περιστατικών – Ζητούμενο η πρόληψη
Λοίμωξη HIV – Εθνικό Μητρώο: Βελτιώνεται η πρόσβαση στη θεραπεία για χιλιάδες ασθενείς
