Μια ιδιαίτερα ζοφερή εικόνα για την κοινωνική και οικονομική κατάσταση των ατόμων με αναπηρία στη χώρα μας αποτυπώνει το τελευταίο Δελτίο Στατιστικής Πληροφόρησης του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της ΕΣΑμεΑ. Παρά τη βελτίωση ορισμένων κοινωνικοοικονομικών δεικτών στην Ελλάδα, οι πολίτες με αναπηρία εξακολουθούν να βρίσκονται αντιμέτωποι με ακραία και επίμονη φτωχοποίηση, κοινωνικό αποκλεισμό και περιθωριοποίηση.
Το «τετράπτυχο» της περιθωριοποίησης
Η ΕΣΑμεΑ αναδεικνύει τέσσερις βασικούς άξονες που συνθέτουν το φαινόμενο:
- Φτώχεια: Το 2024, 1 στους 2 πολίτες με αναπηρία ηλικίας 16-64 ετών ζει σε συνθήκες φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού – η δεύτερη χειρότερη επίδοση στην Ε.Ε., αμέσως μετά τη Βουλγαρία. Στην ηλικιακή ομάδα 65+, σχεδόν 3 στους 10 (30,2%) βρίσκονται στην ίδια θέση, με την Ελλάδα να κατέχει αρνητική πρωτιά σε ληξιπρόθεσμες οφειλές (44,5%) και υπερβολική επιβάρυνση από το κόστος στέγασης (33%).
- Εργασιακός αποκλεισμός: Μόλις το 25,3% των ατόμων με αναπηρία συμμετέχει στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό, ποσοστό που αποτελεί τη δεύτερη χαμηλότερη τιμή στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Ελλειμματική κοινωνική προστασία: Η Ελλάδα καταγράφει το χαμηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. όσον αφορά την επίδραση των κοινωνικών μεταβιβάσεων στη μείωση της φτώχειας (16,6% έναντι 34,4% στην Ε.Ε.). Για τα άτομα με αναπηρία ηλικίας 16-64, η μείωση είναι μόλις 5,3 μονάδες, τελευταία θέση στην Ευρώπη.
- Πανάκριβη υγεία: Η χώρα μας διαθέτει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό ιδιωτικών πληρωμών για την υγεία στην Ε.Ε. (34,3%). Οκτώ στους δέκα πολίτες με αναπηρία αναγκάζονται να περικόψουν βασικές δαπάνες διαβίωσης για να καλύψουν τις ανάγκες υγείας τους.
«Οριακή και επικίνδυνη συνθήκη»
Σύμφωνα με την ΕΣΑμεΑ, οι πολλαπλές κρίσεις της τελευταίας δεκαετίας, σε συνδυασμό με τα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, έχουν οδηγήσει σε μια «οριακή και επικίνδυνη κοινωνική συνθήκη». Μεγάλα τμήματα του πληθυσμού με αναπηρία αδυνατούν όχι μόνο να ανταπεξέλθουν στις βασικές ανάγκες διαβίωσης, αλλά και να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνία.
Ιδιαίτερα δραματική είναι η κατάσταση για τους ηλικιωμένους και συνταξιούχους με αναπηρία, που μετά τις περικοπές των προηγούμενων ετών και την εκτόξευση του κόστους ζωής βρίσκονται αντιμέτωποι με τον κίνδυνο εξαθλίωσης.
Οι διεκδικήσεις της ΕΣΑμεΑ
Η Συνομοσπονδία ζητά ένα ολοκληρωμένο και διαρκές πλαίσιο μέτρων στήριξης, το οποίο θα ενισχύει το εισόδημα, θα άρει τα εμπόδια στην απασχόληση και θα διασφαλίζει την πρόσβαση στην υγεία και τη στέγαση.
Μεταξύ των βασικών προτάσεων περιλαμβάνονται:
- Άμεση ενίσχυση του εισοδήματος μέσω αύξησης επιδομάτων και συντάξεων, καθώς και κατάργηση της διακοπής επιδόματος αναπηρίας για όσους εργάζονται.
- Προστασία της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς και ένταξη των ατόμων με αναπηρία στα προγράμματα κοινωνικής στέγασης με ειδική μέριμνα.
- Φορολογικές ελαφρύνσεις, όπως απαλλαγή από τεκμήρια και ΕΝΦΙΑ για αναπηρία άνω του 50% χωρίς εισοδηματικά κριτήρια.
- Αύξηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας, με τη δημιουργία Εθνικού Προγράμματος «Εγγύηση για την απασχόληση και τις δεξιότητες».
- Ενίσχυση του ΕΣΥ, με σταθερή συμμετοχή της ΕΣΑμεΑ στον σχεδιασμό και την αξιολόγηση πολιτικών υγείας, μείωση του ΦΠΑ σε τεχνικά βοηθήματα και επαναφορά της φοροαπαλλαγής για ιατρικές δαπάνες.
«Η πολιτεία οφείλει να λάβει άμεσα μέτρα για την προστασία των ατόμων με αναπηρία από την περιθωριοποίηση και τη φτωχοποίηση», τονίζει η ΕΣΑμεΑ, υπογραμμίζοντας πως η κοινωνική ένταξη και η αξιοπρέπεια δεν μπορεί να παραμένουν ζητούμενα στη σημερινή Ελλάδα.
Διαβάστε επίσης
Άτομα με αναπηρία: Σε ποιες χώρες της Ευρώπης αποκλείονται από την εργασία
Κλιματική αλλαγή: Τα άτομα με αναπηρία επηρεάζονται «δυσανάλογα» από την ακραία ζέστη
ΕΣΑμεΑ: Προτάσεις για τη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας στα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις
