Με έκδηλη ανησυχία παρακολουθούν οι Έλληνες επιστήμονες το εμβολιαστικό … πισωγύρισμα για εμβόλια «πρώτης γραμμής» στις ΗΠΑ. Η πολιτική του Υπουργού Υγείας, Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ, που ωθεί τις Πολιτείες σε άρση υποχρεωτικότητας παιδικών εμβολίων, όπως της ιλαράς, είναι άκρως επικίνδυνη για τη Δημόσια Υγεία, κατά κοινή επιστημονική παραδοχή.
Ήδη σε μια Πολιτεία, της Φλόριντα, ο κυβερνήτης Ρον Ντε Σάντις και ο αρχίατρος Τζόσεφ Λαντάπο, ανακοίνωσαν πως πρόκειται να αρθεί η υποχρεωτικότητα εμβολιασμού των παιδιών για ιλαρά, παρωτίτιδα, ανεμευλογιά, πολιομυελίτιδα και ηπατίτιδα. Παρότι δεν έχει γίνει γνωστό από πότε θα εφαρμοστεί η απόφαση, εφόσον τηρηθεί θεωρείται δεδομένο ότι θα προκαλέσει επιδημικές εξάρσεις νόσων που εδώ και χρόνια λόγω υψηλής ανοσοποίησης του παγκόσμιου πληθυσμού έχουν εξαλειφθεί. Ειδικά από τη στιγμή που οι ΗΠΑ είναι σε κρίσιμη καμπή σε ό,τι αφορά στην ιλαρά, αφού το ποσοστό εμβολιασμού έχει μειωθεί σημαντικά.
«Αν το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης για λοιμώδη νοσήματα όπως η ιλαρά μειωθεί, αυτό θα είχε σοβαρότατες συνέπειες για τη δημόσια υγεία, τόσο στις ΗΠΑ όσο και διεθνώς που θα μεταφράζεται σε θανάτους, επιπλοκές και οικονομικό κόστος. Πιο συγκεκριμένα η ιλαρά είναι εξαιρετικά μεταδοτική, κάποιος που νοσεί μπορεί να μεταδώσει τη λοίμωξη σε 12-18 επίνοσους. Ακόμα και μικρή μείωση της κάλυψης κάτω από το επίπεδο του 95% που εξασφαλίζει ανοσία της κοινότητας μπορεί να προκαλέσει εκτεταμένες επιδημίες. Το εμβόλιο ιλαράς δεν γίνεται σε ευπαθείς ομάδες όπως ανοσοκατασταλμένοι, έγκυες και μικρά βρέφη που βασίζονται στη συλλογική ανοσία για την προστασία τους», σημειώνει στο ygeiamou.gr o Καθηγητής Παιδιατρικής – Λοιμωξιολογίας του ΕΚΠΑ, κ. Αθανάσιος Μίχος.
Σύμφωνα με τον ίδιο, στις ΗΠΑ, έχει υπολογιστεί ότι ακόμα και μια μικρή πτώση 5% στην κάλυψη του MMR (ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς) εκτιμάται ότι θα διπλασιάσει τα κρούσματα και να προσθέσει περίπου 2.1 εκατ. δολάρια κόστος ετησίως στη δημόσια υγεία. Η υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών εξασφαλίζει ένα επιπλέον κρίσιμο ποσοστό κάλυψης 3-5%.
Το εμβόλιο της ιλαράς πραγματοποιείται σε δύο δόσεις και είναι υποχρεωτικό εδώ και πάρα πολλά χρόνια προστατεύοντας τα παιδιά από επιπλοκές και θάνατο. Στο παρελθόν η νόσος έχει σκοτώσει εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο.
Ο Καθηγητής Αθανάσιος Μίχος
Το τελευταίο διάστημα και ειδικά μετά την πανδημία της Covid-19 οι ειδικοί και δη οι παιδίατροι που είναι και αυτοί που εμβολιάζουν τα μικρά παιδιά, παρατηρούν διστακτικότητα από τους γονείς, ακόμη και σε εμβόλια δοκιμασμένα επί σειρά ετών. Οι υγειονομικές αρχές, όπως το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) συχνά χτυπούν «καμπανάκι» για αναβίωση … ξεχασμένων νόσων, ειδικά της ιλαράς και του κοκκύτη. Όπως εξηγεί ο κ. Μίχος, το 2024 καταγράφηκαν στην Ευρώπη 127.350 κρούσματα ιλαράς, διπλάσια σε σχέση με το 2023, αποτελώντας την υψηλότερη καταγραφή από το 1997. Στην Ευρώπη, το 80% των κρουσμάτων αφορά μη εμβολιασμένα άτομα και η μόλυνση έχει αυξηθεί σημαντικά το 2024 και 2025, ειδικά σε χώρες όπως η Ρουμανία, η Ιταλία, η Γερμανία και το Βέλγιο, λόγω και αντι-εμβολιαστικής ρητορικής και χαμηλής εμπιστοσύνης στα εμβόλια.
«Θέλω να πιστεύω ότι στο τέλος θα πρυτανεύσει η λογική στις ΗΠΑ», σημειώνει στο ygeiamou.gr ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων, κ Κωνσταντίνος Νταλούκας. Όπως εξηγεί, εφόσον διακοπεί η υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών για εμβόλια κρίσιμα θα προκύψουν επιδημίες. «Όχι άμεσα, σε ένα βάθος χρόνου. Αλλά τα εμβόλια προστατεύουν όσο γίνονται καθολικά. Εάν η ανοσία πέσει, κάτω από το ποσοστό που ορίζεται η ανοσία της αγέλης, και ειδικά για την ιλαρά διαμορφώνεται στο 95%, τότε θα ξεκινήσουν να καταγράφονται κρούσματα κυρίως σε ανθρώπους που δεν έχουν εμβολιαστεί».
Ο κ. Νταλούκας τονίζει ότι «οι νεότερες γενιές δε γνωρίζουν τι σημαίνουν αυτά τα νοσήματα. Δε γνωρίζουν, για παράδειγμα, τι είναι η διφθερίτιδα. Θα πρέπει να ενταθεί η προσπάθεια ενημέρωσης του κοινού. Η πληροφορία με το πέρασμα των ετών εξασθενεί και πρέπει να επαναλαμβάνεται».
Πώς θα επηρεαστεί η Ελλάδα
Σε σχέση με το ενδεχόμενο να επηρεαστεί η Ελλάδα από ενδεχόμενες επιδημίες στις ΗΠΑ ως αποτέλεσμα της κατάργησης των υποχρεωτικών εμβολιασμών των παιδιών, ο παιδίατρος εξηγεί ότι εάν η χώρα μας συνεχίσει να διατηρεί υψηλά την ανοσία της αγέλης τότε δεν θα υπάρξουν άμεσες συνέπειες από τις αμερικανικές αποφάσεις, πέρα από κάποια ενδεχόμενα εισαγόμενα περιστατικά.
Κωνσταντίνος Νταλούκας
Και στη χώρα μας, όμως, καταγράφονται εμβολιαστικά «κενά» σε σχέση με την ιλαρά. Ο κ. Μίχος επισημαίνει πως παρόλο που η Ελλάδα μας γενικά έχει καλά συνολικά ποσοστά κάλυψης για την 1η δόση του εμβολίου ιλαράς (>95%), υπάρχουν καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της δεύτερης δόσης, με αποτέλεσμα περίπου μόνο το 70% των παιδιών να την έχουν λάβει εντός των πρώτων δύο χρόνων ζωής, ενώ υπάρχουν ομάδες του πληθυσμού ανεπαρκώς εμβολιασμένες.
«Η τελευταία σημαντική επιδημία ιλαράς στην Ελλάδα (2017–2018) ξεκίνησε από κοινότητες Ρομά και μεταφέρθηκε στον γενικό πληθυσμό, επιβεβαιώνοντας ότι τα κενά ανοσίας σε υπο-πληθυσμούς είναι κρίσιμα», αναφέρει. Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, για το έτος 2024, δηλώθηκαν στην Ελλάδα 36 κρούσματα ιλαράς, που σημαίνει ότι απαιτείται συνεχής επιδημιολογική επιτήρηση και ενημέρωση του πληθυσμού για τους πιθανούς κινδύνους.
«Παρακολουθούμε με πολλή ανησυχία και λύπη όσα συμβαίνουν γιατί από τη μία έχουμε την επιστημονική κοινότητα που είναι κάθετη ότι ο εμβολιασμός πρέπει να συνεχίζεται, ειδικά για σοβαρά νοσήματα και από την άλλη την πολιτική πρόθεση», αναφέρει στο ygeiamou.gr η παιδίατρος και αντιπρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής, Άννα Παρδάλη.
Σύμφωνα με την ίδια οι συνέπειες από μια τέτοια απόφαση είναι βέβαιες. Άλλωστε κάτι παρόμοιο έχει επαναληφθεί, όπως λέει, θυμίζοντας την νοθευμένη – τελικά – έρευνα ενός γαστρεντερολόγου το 1998 που συνέδεε το εμβόλιο της ιλαράς – παρωτίτιδας – ερυθράς με αυξημένο κίνδυνο για αυτισμό. Αποτέλεσμα της επίδρασης εκείνης της έρευνας και μέχρι να διερευνηθεί και να αποδειχθεί ότι ήταν κατευθυνόμενη, ήταν τεράστια αύξηση της διστακτικότητας που έφερε σημαντικές επιδημίες ιλαράς με θύματα σε Αγγλία και ΗΠΑ.
Η κυρία Παρδάλη επισημαίνει και εκείνη ότι παρατηρεί μια αύξηση της επιφυλακτικότητας από νέους γονείς. Στο μεγαλύτερο ποσοστό της, με τη συζήτηση κάμπτεται, αλλά σε κάθε περίπτωση είναι ανησυχητικές οι απόψεις που διακινούνται σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή αναξιόπιστες πηγές πληροφορίας. «Μπορεί να ακούσουμε για παράδειγμα: Γιατί να κάνουμε το εμβόλιο της πολυομυελίτιδας αφού δεν υπάρχει πλέον η νόσος; Συνήθως ο γονέας έχει διεγερμένη ψυχολογία και εάν ο άλλος κινείται με το συναίσθημα είναι δύσκολο να τον μεταπείσεις. Προσπαθούμε, όμως, να εξαντλήσουμε όλα τα ενδεχόμενα ενημέρωσης, να δείξουμε ότι κατανοούμε την ανησυχία και τους φόβους του και να του δώσουμε να καταλάβει ότι τα παιδικά εμβόλια που χρησιμοποιούνται πάρα πολλά χρόνια δε χωρούν καμία αμφιβολία. Έχουν ολοκληρωμένα συμπεράσματα, οι κλινικές μελέτες τους έχουν κλείσει στους χρόνους που πρέπει και τα στοιχεία για το όφελός τους είναι αδιαμφισβήτητα», σημειώνει.
Η παιδίατρος Άννα Παρδάλη
Ειδικά για την ιλαρά, η κυρία Παρδάλη εξηγεί γιατί είναι τόσο επικίνδυνη. Είναι λοίμωξη που εμφανίζει αρκετές επιπλοκές και συγκεκριμένα 1-2 ανά 1.000 κρούσματα θα χάσει τη ζωή του, ενώ ένα στα πέντε περιστατικά θα χρειαστεί νοσηλεία. «Περίπου 30% των περιπτώσεων ιλαράς έχουν μια ή περισσότερες επιπλοκές που είναι συχνότερες σε παιδιά μικρότερα των 5 ετών», αναφέρει και προσθέτει: «Οι συχνότερες επιπλοκές εμφανίζονται από το πεπτικό, αναπνευστικό και κεντρικό νευρικό σύστημα. Από το πεπτικό εμφανίζεται διάρροια, και σπανίως παροδική ηπατίτιδα. Σοβαρότερες επιπλοκές είναι η πνευμονία ιογενής ή δευτεροπαθής από μικρόβια η οποία αποτελεί και τη συχνότερη αιτία θανάτου, η οξεία μέση πυώδης ωτίτιδα, η οξεία εγκεφαλίτιδα που προβάλλει με υπερπυρεξία, ανησυχία, διέγερση, θόλωση της διάνοιας, σπασμούς και κώμα. Είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τις εγκύους, καθώς συχνά προκαλεί αποβολές ή πρόωρους τοκετούς. Μια ιδιαίτερα σοβαρή, αν και σχετικά σπάνια, επιπλοκή της ιλαράς είναι η υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα. Πρόκειται για εγκεφαλική βλάβη που εκδηλώνεται με καθυστέρηση έως και 27 ετών από την αποδρομή της νόσου και η οποία είναι σχεδόν πάντα θανατηφόρος».
Διαβάστε επίσης
Η ιλαρά δεν είναι απλώς επικίνδυνη – Προκαλεί… αμνησία στο ανοσοποιητικό σύστημα
Προειδοποίηση από τις βρετανικές Αρχές στους ταξιδιώτες για την αύξηση κρουσμάτων ιλαράς στην Ευρώπη
Ο «παιδικός» ιός που απειλεί και τους ενήλικες – Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
