Μπορεί να φαίνεται απλά ενοχλητικό, όμως το τσίμπημα ενός κουνουπιού μπορεί να αποδειχθεί και επικίνδυνο, οδηγώντας στον γιατρό και στο νοσοκομείο.
Ο ιός του Δυτικού Νείλου είναι ο κυριότερος ιός που μεταδίδεται από τα κοινά κουνούπια στη χώρα μας. Συγκεκριμένα, μεταφέρεται από τα Culex, τα γνωστά νυχτερινά κουνούπια που τσιμπάνε κυρίως από το σούρουπο και μετά. Αυτά τα κουνούπια μολύνονται όταν τσιμπήσουν -κυρίως άγρια- μολυσμένα πτηνά που «κουβαλούν» τον ιό και στη συνέχεια τον μεταδίδουν σε ανθρώπους και άλλα ζώα, όπως άλογα.
Εφέτος, ο ιός του Δυτικού Νείλου «εισέβαλλε» σε περιοχές με πυκνό αστικό ιστό και μεγάλο πληθυσμό, όπως η Αττική.
Οι αρμόδιες υγειονομικές αρχές γνωρίζοντας πως η χώρα μας θεωρείται ενδημική για το συγκεκριμένο νόσημα, έχουν θεσπίσει ένα ενισχυμένο δίκτυο επιτήρησης και διαχείρισης υπό την εποπτεία και τον συντονισμό του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).
Το ygeiamou.gr συνομίλησε με την ιατρό Δημόσιας Υγείας και Προϊσταμένη του Τμήματος Νοσημάτων που Μεταδίδονται με Διαβιβαστές του ΕΟΔΥ, κυρία Δανάη Περβανίδου, για τα κουνούπια και τη λοίμωξη από ιό του Δυτικού Νείλου που μπορεί να μεταδώσουν, η οποία σημειωτέον είναι ένα μόνο από τα νοσήματα που μας απειλούν από τους πληθυσμούς των κουνουπιών. Η ειδικός εξηγεί πώς καταγράφονται και διερευνώνται τα κρούσματα, πώς χαρακτηρίζονται οι επηρεαζόμενες περιοχές καθώς και οι περιοχές υψηλού κινδύνου, γιατί είναι τόσο απρόβλεπτη η επιδημιολογία του ιού και, το κυριότερο, τι πρέπει να κάνουν οι πολίτες για να προστατευθούν.
Κατά την εφετινή περίοδο, έχουν διαγνωστεί και διερευνηθεί 17 εγχώρια κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου στην Ελλάδα, εκ των οποίων τα 14 παρουσίασαν εκδηλώσεις από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ, εγκεφαλίτιδα ή/και μηνιγγίτιδα ή/και οξεία χαλαρή παράλυση) και τρία κρούσματα είχαν ήπιες ή καθόλου εκδηλώσεις από το ΚΝΣ. Τα 13 σοβαρά περιστατικά χρειάστηκαν νοσηλεία, κάποια και σε ΜΕΘ.
Τι σηματοδοτεί όμως ο εντοπισμός ενός πιθανού κρούσματος για τον ΕΟΔΥ;
«Οι αρχές δημόσιας υγείας δεν περιμένουν. Μόλις διαγνωστεί ένα κρούσμα, ξεκινά άμεσα η διερεύνηση: τηλεφωνική επικοινωνία με τον ασθενή ή τους συγγενείς του, λεπτομερές ιστορικό μετακινήσεων, καταγραφή περιοχών που διανυκτέρευσε – ιδίως μετά το σούρουπο, όταν κυκλοφορούν τα επικίνδυνα κουνούπια- τις τελευταίες 14 ημέρες κατά την περίοδο επώασης του ιού. . Εάν ο ασθενής έχει βρεθεί σε περισσότερες από μία περιοχές, ειδική διεπιστημονική ομάδα του Υπουργείου Υγείας αξιολογεί όλα τα δεδομένα – από προηγούμενα κρούσματα και εντομολογικές μελέτες, μέχρι δεδομένα επιτήρησης σε ζώα και κουνούπια και προσδιορίζει τον πιο πιθανό τόπο έκθεσης. Τα στοιχεία που βλέπουμε κάθε Τετάρτη στις εκθέσεις του ΕΟΔΥ δεν είναι απλές καταγραφές, αλλά το αποτέλεσμα μιας πολύπλευρης και χρονοβόρας διαδικασίας. Δεν χτυπάει ποτέ “λάθος συναγερμός”. Τα κρούσματα είναι πλήρως διερευνημένα»» λέει η κυρία Περβανίδου.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΕΟΔΥ στις επηρεαζόμενες και υψηλού κινδύνου περιοχές, περιλαμβάνονται οι εξής Δήμοι: Ασπροπύργου, Ελευσίνας, Φυλής, Κορυδαλλού, Περάματος, Νίκαιας – Αγίου Ιωάννη Ρέντη, Σαλαμίνας, Περιστερίου, Αιγάλεω, Ιλίου, Αγίων Αναργύρων – Καματερού, Αγίας Βαρβάρας, Πετρούπολης, Χαϊδαρίου, Μαραθώνος (15 Δήμοι από Αττική), Πύργου (Ηλείας), Τυρνάβου, Λαρισαίων, Τεμπών, Αγιάς, Κιλελέρ (5 Δήμοι από νομό Λάρισας), Αλεξανδρούπολης Έβρου και Καρδίτσας.
Η έκπληξη ήρθε από την Αττική
Φέτος, όπως έχουν εντοπίσει από τον περασμένο μήνα οι ειδικοί, παρατηρείται μια αξιοσημείωτη διαφοροποίηση σε σχέση με άλλες χρονιές: τα πρώτα κρούσματα του ιού του Δυτικού Νείλου εμφανίστηκαν στην Αττική, ενώ στις προηγούμενες περιόδους ο ιός ενέσκηπτε πρώτα στην περιφέρεια.
«Το γεγονός ότι ο ιός «μπήκε» νωρίς στο λεκανοπέδιο, σε περιοχές με πυκνό αστικό ιστό εγείρει αυξημένη ανησυχία. Ωστόσο, πρέπει να διευκρινίσουμε πως η εμφάνιση κρουσμάτων δεν σχετίζεται ευθέως με την ποιότητα των προγραμμάτων καταπολέμησης των κουνουπιών. Περιοχές με καλά οργανωμένα προγράμματα μπορεί να έχουν κρούσματα επειδή ο ιός κυκλοφόρησε σε αυτές – «εισέβαλε» μέσω μολυσμένων άγριων πτηνών, που αποτελούν το βασικό ρεζερβουάρ του ιού. Αντίθετα, άλλες περιοχές χωρίς ενισχυμένα μέτρα ελέγχου των κουνουπιών μπορεί να μην εμφανίσουν κρούσματα, επειδή απλώς δεν ήρθε ο ιός εκεί» λέει η ειδικός του ΕΟΔΥ.
Σημειώνει επίσης πως «εάν, βέβαια, δεν υπήρχαν τα προγράμματα καταπολέμησης κουνουπιών, πιθανότατα θα είχαμε πολύ περισσότερα κρούσματα, δεδομένου ότι -όταν ο ιός κυκλοφορεί σε μία περιοχή- έχει σημασία να κρατούνται χαμηλοί οι πληθυσμοί των κουνουπιών».
Το πρόγραμμα δράσης της κάθε Περιφέρειας για τον έλεγχο των κουνουπιών έχει μεγάλη σημασία, επομένως, και πρέπει να εντατικοποιείται όταν διαπιστωθεί η κυκλοφορία του ιού. Σε αυτήν την περίπτωση, ο στόχος είναι η μείωση των πληθυσμών των κοινών κουνουπιών (κυρίως του Culex), ώστε να περιοριστεί ο αριθμός των ανθρώπινων μολύνσεων.
Παράλληλα, είναι σημαντικό οι πολίτες να προστατεύουν τον εαυτό τους και τους γύρω τους και να συνεισφέρουν με απλά αλλά κρίσιμα μέτρα στη μείωση των κουνουπιών, δηλαδή να λαμβάνουν ατομικά μέτρα προστασίας από τα κουνούπια (π.χ. εντομοαπωθητικά σώματος και χώρου, σίτες, ανεμιστήρες/ air–condition, μακριά ρούχα), να μην αφήνουν στάσιμα νερά πουθενά στα μπαλκόνια και στις αυλές τους, και να ενημερώνονται από τις εβδομαδιαίες εκθέσεις του ΕΟΔΥ για τις περιοχές όπου καταγραφήκαν ήδη κρούσματα.
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται από τις ευπαθείς ομάδες, δηλαδή τους ηλικιωμένους και τα άτομα με προβλήματα υγείας, που είναι πολύ πιο ευάλωτοι σε περίπτωση τσιμπήματος από μολυσμένο κουνούπι και κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν σοβαρά.
Η λοίμωξη και η διάγνωση
Χάρη στο δίκτυο επιτήρησης του ΕΟΔΥ και την ευαισθητοποίηση των γιατρών τα ύποπτα περιστατικά καταγράφονται και διερευνώνται με ταχύτητα και αμεσότητα.
Η διάγνωση εξαρτάται από τη φάση της νόσου. Τις πρώτες ημέρες, μπορεί να ανιχνευθεί ο ιός με τεστ PCR. Σε μεταγενέστερο στάδιο, αναζητούνται αντισώματα στο αίμα ή στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό στην πράξη – αυτό είναι πιο συχνό, γιατί οι ασθενείς πάνε συνήθως στον γιατρό μετά τις πρώτες ημέρες της νόσου, όταν ο πυρετός επιμένει ή όταν εμφανιστούν και άλλα συμπτώματα. από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ).
Υπάρχουν βεβαίως και ήπια περιστατικά που δεν χρειάζονται νοσηλεία, από αυτά «φαίνεται η κορυφή του παγόβουνου», εντούτοις ορισμένα ήπια περιστατικά διαγιγνώσκονται μέσω της αυξημένης εγρήγορσης των ιατρών και των συνεργαζόμενων εργαστηρίων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα αποτελέσματα οροεπιδημιολογικής μελέτης που είχε διεξαχθεί το 2010, σε κάθε ένα κρούσμα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου με προσβολή του ΚΝΣ αντιστοιχούν περίπου 140 μολυνθέντες από τον ιό (με ήπια συμπτωματολογία ή ασυμπτωματικοί).
«Ο ιός του Δυτικού Νείλου, όπως αποδεικνύει η σταθερή παρουσία του από το 2010 και στην Ελλάδα, ήρθε για να μείνει. Σε κάθε περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών, λοιπόν, κάθε καλοκαίρι και φθινόπωρο, η προστασία από τα κουνούπια πρέπει να γίνει ρουτίνα για όλους μας, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος λοίμωξης», καταλήγει η κυρία Περβανίδου.
Διαβάστε επίσης
Κουνούπια – Ελλάδα: Ποιες ασθένειες μεταφέρουν – Πόσο επικίνδυνες είναι
«Καμπανάκι» ΠΟΥ για τον ιό Τσικουνγκούνια – Πού καταγράφονται κρούσματα στην Ευρώπη
