*Γράφει η κυρία Έλενα Τσαγκάρη, πρόεδρος του ΕΚΕΑ, Οικονομολόγος της Υγείας

Κεντρική προτεραιότητα του Υπουργείου Υγείας και του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ), αρμόδιου Νομικού Προσώπου για την ασφάλεια και την επάρκεια του αίματος στην χώρα μας, είναι μεταξύ άλλων και η εφαρμογή πολιτικών και η χρήση κατάλληλων σύγχρονων εργαλείων που θα υποβοηθήσουν στην αύξηση του ηθμού της τακτικής εθελοντικής αιμοδοσίας με στόχο την επίτευξη επάρκειας αίματος και παραγώγων του καθ’ όλη την διάρκεια του έτους.

Για την χάραξη στοχευμένων πολιτικών αύξησης του αριθμού των τακτικών εθελοντών αιμοδοτών, το ΕΚΕΑ έχει ήδη μελετήσει με ποιοτικούς και ποσοτικούς δείκτες στοιχεία του μητρώου εθελοντών αιμοδοτών. Ενδεικτικά το 2024 – και αναλογικά κινούμαστε και το 2025 – συλλέχθηκαν 527.835 μονάδες από ένα μητρώο αιμοδοτών που απαρτίζεται από 426.336 αιμοδότες. Ειδικότερα 356.808 μονάδες συλλέχτηκαν από εθελοντές αιμοδότες, 159.000 αποτελούν μονάδες εθελοντών αιμοδοτών συγγενικού περιβάλλοντος και 11.327 μονάδες συλλέχτηκαν από τις ένοπλες δυνάμεις.

Επιπλέον το 2024 -και αναλογικά και το 2025- εισήχθησαν επιπλέον περίπου 18.000 μονάδες από την Ελβετία με στόχο την κάλυψη πολυμεταγγιζόμενων πασχόντων. Στα ανωτέρω στοιχεία η αναλογία ανδρών και γυναικών είναι τρία προς ένα, ενώ το μικρότερο ποσοστό εθελοντών αιμοδοτών παρατηρείται στο εύρος ηλικιών 18 με 25.

Επιπλέον το 17,8% του μητρώου εθελοντών αιμοδοτών αποτελούν νέους αιμοδότες, το 30,7% αποτελούν συστηματικούς αιμοδότες ενώ το 43,9% έχει αιμοδοτήσει μόνο μία φορά τους τελευταίους 24 μήνες. Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν την ανάγκη εφαρμογής συγκεκριμένων πολιτικών για την συγκράτηση και την αύξηση του αριθμού των εθελοντών αιμοδοτών αλλά και για την καλλιέργεια κουλτούρας τακτικής εθελοντικής αιμοδοσίας.

Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία και με δεδομένο ότι οι Έλληνες πολίτες είναι ευαισθητοποιημένοι, το ΕΚΕΑ οφείλει να κινηθεί σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις.

Πρώτον, να μιλήσει στην γλώσσα των νέων ανθρώπων στοχεύοντας στον πληθυσμό στόχο εθελοντών αιμοδοτών με εύρος ηλικιών 18- 25 εντάσσοντας παράλληλα σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας την εκπαίδευση για την αιμοδοσία στα σχολεία από τις μικρές ηλικίες ώστε να καθιερωθεί στο συλλογικό ασυνείδητο των νέων ανθρώπων η ανάγκη τακτικής εθελοντικής αιμοδοσίας.

Δεύτερον, με δεδομένο ότι στην Ελλάδα η βασική δομή της αιμοδοσίας είναι πολυκατακερματισμένη σε 96 νοσοκομειακές υπηρεσίες εξαιρετικά σημαντικό βήμα θα αποτελέσει η το δυνατόν άμεση ολοκλήρωση της  συγκεντροποίησης των μονάδων αίματος και στην υπόλοιπη Ελλάδα, όπως έγινε ήδη για την Αττική με εξαιρετικά πρώτα αποτελέσματα.

Τέλος και στο ίδιο πλαίσιο, πολύ σημαντικό βήμα θα αποτελέσει και η ολοκλήρωση ενιαίου πληροφοριακού συστήματος (αρχικά στις νοσοκομειακές υπηρεσίες αιμοδοσίας της  Αττικής και κατόπιν και της υπόλοιπης Ελλάδας) ώστε να μπορεί να γίνει πλέον κεντρικός αντικειμενικός προσδιορισμός αναγκών, και ορθότερη διανομή των συλλεγέντων μονάδων.

Είναι σημαντικό ότι ήδη από τους πρώτους μήνες εφαρμογής της συγκεντροποίησης των μονάδων αίματος στο  ΕΚΕΑ όλων των Νοσοκομείων της Αττικής- πέρα από την καθολική σε αυτές εφαρμογή των πιο σύγχρονων μεθόδων μοριακού, ορολογικού κλπ ελέγχου που εγγυάται την ασφάλεια της προς μετάγγιση μονάδας και παραγώγων της-, προκύπτουν επιπλέον ενδεικτικώς τα εξής:

1. Έγινε εφικτό στην Αττική, σχεδόν το σύνολο των παραγόμενων ερυθρών να είναι λευκαφαιρεμένα προ αποθήκευσης δηλαδή το ασφαλέστερο δυνατόν προϊόν ειδικά για τους πολυμεταγγιζόμενους ασθενείς μειώνοντας στο μεγαλύτερο δυνατόν βαθμό τις ανεπιθύμητες από τη μετάγγιση αντιδράσεις.

2. Αξιοποιήθηκαν οι συλλεγόμενες μονάδες για την παραγωγή αιμοπεταλίων σε ποσοστό που κυμάνθηκε από 66 – 68% όταν μέχρι πριν το συγκεντρωτισμό το ποσοστό κυμαινόταν στο 33%. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα σχεδόν την πλήρη κάλυψη για πρώτη φορά των αναγκών σε αιμοπετάλια της Αττικής (περιλαμβανομένων και των αναγκών των Ιδιωτικών κλινικών).

3. Για πρώτη φορά στην Αττική τα παραγόμενα αιμοπετάλια ήταν λευκαφαιρεμένα και δεξαμενοποιημένα σε δεξαμενές των 4 μονάδων (θεραπευτική δόση ισάξια με αυτή που προκύπτει από την αιμοπεταλιαφαίρεση) με αποτέλεσμα μείωση των αναγκών για αιμοπετάλια αφαιρέσης, που είναι δύσκολο να ανευρεθούν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

4. Έγινε δυνατή η διακίνηση 10.217 μονάδων ερυθρών, 1.729 δεξαμενών αιμοπεταλίων – θεραπευτικές δόσεις (αντιστοιχούν περίπου σε 6.900 μονάδες κοινών αιμοπεταλίων) και 6.814 μονάδων πρόσφατου κατεψυγμένου πλάσματος για τις ανάγκες 40 νοσηλευτικών μονάδων σε όλη τη χώρα πέραν των αναγκών της Αττικής 5. Δόθηκε η δυνατότητα, για πρώτη φορά, δημιουργίας ενός μικρού μηνιαίου αποθέματος (περίπου των 1100 μονάδων μηνιαίως) με το οποίο καλύφθηκε μέρος των αναγκών τους μήνες με σημαντική μείωση αιμοληψιών (Ιούλιος Αύγουστος και Δεκέμβριος) διασφαλίζοντας τη μη διακινδύνευση των μεταμοσχευτικών δραστηριοτήτων που προέκυψαν εκείνη την περίοδο.

Κλείνοντας, ως Πρόεδρος του ΕΚΕΑ κάνω σε όλο τον κόσμο μία έκκληση. Eίναι καλοκαίρι, ήδη σκεφτόμαστε με προσμονή τις ημέρες που θα χαλαρώσουμε στις διακοπές μας, όχι όμως όλοι, υπάρχουν συνάνθρωποί μας που στην σκέψη του καλοκαιριού αγχώνονται ακόμα και φοβούνται.

Είναι η μητέρα, ο πατέρας, ο αδερφός, ο φίλος, ο άνθρωπος που δεν γνωρίζουμε αλλά χρειάζεται αίμα για να ζήσει ή να μην του προκληθεί αναπηρία.

Είναι ο συνάνθρωπος που πολυμεταγγίζεται, είναι ο ασθενής που χειρουργείται, είναι ο πολυτραυματίας, είμαστε εν δυνάμει όλοι εμείς.

Φέτος το καλοκαίρι, ας θυμηθούμε ότι μόνο 10 λεπτά του χρόνου μας αρκούν για να σώσουμε μια ζωή και να γεμίσει η ψυχή μας αγαλλίαση γιατί η εθελοντική αιμοδοσία είναι δώρο ζωής για τον συνάνθρωπο και δώρο ψυχής για εμάς.

Διαβάστε επίσης

Εθελοντική αιμοδοσία: Η προσφορά που χαρίζει ζωή

Θέλετε να γίνετε εθελοντές αιμοδότες; Το ΕΚΕΑ εξηγεί τι μπορεί να σας εμποδίσει

Μεταγγίσεις αίματος: Τι μπορεί να συμβεί όταν η ομάδα αίματος δεν είναι συμβατή