Γράφει ο κ. Γιώργος Σωτηρόπουλος, Καθηγητής Χειρουργικής και Μεταμοσχεύσεων του ΕΚΠΑ, Διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής Μεταμόσχευσης Ήπατος και Χειρουργικής Ηπατοπαθών του νοσοκομείου «Λαϊκό»
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι από τους πιο συχνούς καρκίνους παγκοσμίως και δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις, όταν πρωτοδιαγνωστεί, έχει ήδη κάνει μετάσταση στο ήπαρ.
Η συγκεκριμένη εξέλιξη κάνει τη θεραπεία ιδιαίτερα δύσκολη. Παρόλο που η χημειοθεραπεία μπορεί να περιορίσει προσωρινά τη νόσο, οι πιθανότητες μακροχρόνιας επιβίωσης παραμένουν μικρές. Η χειρουργική αφαίρεση των μεταστάσεων είναι συχνά η καλύτερη επιλογή, αλλά δυστυχώς είναι δυνατή μόνο σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών.
Μέχρι πρόσφατα, όταν οι μεταστάσεις στο ήπαρ δεν μπορούσαν να αφαιρεθούν χειρουργικά, οι επιλογές θεραπείας ήταν περιορισμένες. Όμως τα τελευταία χρόνια, μια επαναστατική προσέγγιση αλλάζει τα δεδομένα: η μεταμόσχευση ήπατος. Ναι, καλά διαβάσατε — η ίδια μέθοδος που χρησιμοποιείται για ασθενείς με κίρρωση ήπατος ή ηπατική ανεπάρκεια, δοκιμάζεται πλέον με επιτυχία σε επιλεγμένους ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου που έχει κάνει μετάσταση μόνο στο ήπαρ. Πρόκειται για μια καινοτόμο θεραπεία που εφαρμόζεται ήδη με ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε εξειδικευμένα κέντρα του εξωτερικού.
Σε κάποιες μελέτες, η 5ετής επιβίωση έφτασε έως και το 60-80% στους κατάλληλα επιλεγμένους ασθενείς — ένα ποσοστό πολύ υψηλότερο από οποιαδήποτε άλλη διαθέσιμη θεραπεία για αυτούς τους ανθρώπους. Κλειδί στην επιτυχία είναι η σωστή επιλογή: οι ασθενείς πρέπει να έχουν μόνο ηπατικές μεταστάσεις, να ανταποκρίνονται καλά στη χημειοθεραπεία και να μην έχουν σημεία εξάπλωσης σε άλλα όργανα, όπως οι πνεύμονες. Ο συνδυασμός χημειοθεραπείας και μεταμόσχευσης ήπατος οκταπλασιάζει σε αυτές τις περιπτώσεις τα ποσοστά επιβίωσης στην 5ετία, σε σύγκριση με ασθενείς που λαμβάνουν μόνο χημειοθεραπεία.
Αξιοσημείωτο είναι πως αυτή η πρωτοποριακή θεραπεία εφαρμόστηκε για πρώτη φορά και στην Ελλάδα. Τον Ιούνιο του 2025, στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό», η μεταμοσχευτική ομάδα υπό του γράφοντος καθηγητή Χειρουργικής και Μεταμοσχεύσεων Γεώργιο Σωτηρόπουλο, πραγματοποίησε τις δύο πρώτες μεταμοσχεύσεις ήπατος σε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο παχέος εντέρου. Ο πρώτος ασθενής ήταν ένας 40χρονος άνδρας και ο δεύτερος ένας 43χρονος, ο οποίος στο παρελθόν είχε υποβληθεί 2 φορές σε ηπατεκτομή στα πλαίσια αφαίρεσης μεταστάσεων από το ήπαρ. Και οι δύο ασθενείς είχαν υποβληθεί σε συστηματική χημειοθεραπεία, δεν είχαν εξάπλωση σε άλλα σημεία του σώματος και πληρούσαν τα αυστηρά διεθνή κριτήρια. Η πορεία τους μέχρι στιγμής είναι θετική, γεγονός που γεννά αισιοδοξία για το μέλλον αυτής της θεραπείας και στη χώρα μας.
Η απόφαση για μεταμόσχευση ήπατος δεν είναι εύκολη και δεν αφορά όλους τους ασθενείς. Χρειάζεται συνεργασία πολλών ειδικοτήτων — χειρουργών, ογκολόγων, μεταμοσχευτών, ακτινολόγων, ηπατολόγων, παθολογοανατόμων — ώστε να κριθεί ποιοι ασθενείς είναι κατάλληλοι υποψήφιοι. Επιπλέον, η εύρεση διαθέσιμων μοσχευμάτων είναι πάντα μια πρόκληση. Ωστόσο, η ενίσχυση της δωρεάς οργάνων και η σωστή οργάνωση του συστήματος υγείας μπορούν να κάνουν αυτή τη θεραπεία προσβάσιμη σε περισσότερους ανθρώπους.
Η μεταμόσχευση ήπατος για ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου και ηπατικές μεταστάσεις δεν υπόσχεται εύκολες λύσεις, αλλά ανοίγει έναν νέο δρόμο εκεί που πριν υπήρχε μόνο αδιέξοδο. Η Ελλάδα έκανε ήδη το πρώτο βήμα και με την κατάλληλη στήριξη από την πολιτεία και την επιστημονική κοινότητα, μπορεί να γίνει πρωτοπόρος στην ευρύτερη περιοχή. Ήδη με την έναρξη του συγκεκριμένου πρωτοκόλλου η Ελλάδα είναι η 4η Ευρωπαϊκή χώρα που μετέχει στο διεθνές πρωτόκολλο. Όταν η επιστήμη, η τόλμη και η συνεργασία συναντιούνται, το αδύνατο μπορεί να γίνει δυνατό. Και για κάποιους ασθενείς, η μεταμόσχευση ήπατος ίσως να είναι η ελπίδα που μέχρι χθες δεν υπήρχε.
Διαβάστε επίσης
Το «ευχαριστώ» του πατέρα του 15χρονου Δημήτρη στον δότη
Λαϊκό Νοσοκομείο: Τρίτη μεταμόσχευση ήπατος σε μία εβδομάδα
Επιτυχημένη μεταμόσχευση ήπατος σε 19χρονο οπλίτη με οξεία ηπατική ανεπάρκεια στο Λαϊκό Νοσοκομείο
