Η εντυπωσιακή εικονική πραγματικότητα μπορεί να είναι αξιοσημείωτα ρεαλιστική με μια σημαντική διαφορά από την πραγματικότητα: Σύμφωνα με νέα έρευνα του University of British Columbia (UBC) υπάρχει χάσμα μεταξύ του πώς οι άνθρωποι ανταποκρίνονται ψυχολογικά στην εικονική πραγματικότητα και πώς αντιδρούν στην πραγματική ζωή.
«Οι άνθρωποι αναμένουν ότι οι εμπειρίες της εικονικής πραγματικότητας θα μιμούνται την πραγματικότητα προκαλώντας παρόμοιες μορφές σκέψεις και συμπεριφοράς», δήλωσε ο Alan Kingstone καθηγητής στο τμήμα ψυχολογίας του UBC και επικεφαλής της μελέτης. «Αυτή η μελέτη δείχνει ότι υπάρχει ένας μεγάλος διαχωρισμός μεταξύ του πραγματικού κόσμου και της εικονικής πραγματικότητας».
Η μελέτη χρησιμοποίησε την εικονική πραγματικότητα για να εξετάσει παράγοντες που επηρεάζουν το χασμουρητό, εστιάζοντας συγκεκριμένα στο «μεταδοτικό» χασμουρητό. Πρόκειται για ένα καλά τεκμηριωμένο φαινόμενο στο οποίο οι άνθρωποι, αλλά και ορισμένα ζώα χασμουριούνται αντανακλαστικά όταν κάποιος στο οπτικό τους πεδίο χασμουριέται.
Η έρευνα έδειξε ότι η «κοινωνική παρουσία» αποτρέπει το μεταδοτικό χασμουρητό. Όταν οι άνθρωποι πιστεύουν ότι παρακολουθούνται αντιστέκονται περισσότερο σε αυτή την παρόρμηση και χασμουριούνται λιγότερο. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι πολλοί πολιτισμοί αντιλαμβάνονται το χασμουρητό ως ένδειξη πλήξης ή αγένειας.
Η ομάδα ερευνητών του UBC μαζί με τον Andrew Gallup από το Πολιτειακό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, προσπάθησε να προκαλέσει μεταδοτικό χασμουρητό σε περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας.
Ωστόσο όταν οι ερευνητές εισήγαγαν έναν εικονικό άνθρωπο (avatar) στο εικονικό περιβάλλον εξεπλάγησαν παρατηρώντας ότι δεν είχε καμία επίδραση στο χασμουρητό των «υποκειμένων». Τα υποκείμενα χασμουρήθηκαν με την ίδια συχνότητα ακόμα και όταν παρακολουθούνταν από το avatar ή μία εικονική κάμερα. Ήταν ένα ενδιαφέρον παράδοξο καθώς τα ερεθίσματα που προκαλούν μεταδοτικά χασμουρητά στην πραγματική ζωή κάνουν το ίδιο και στην εικονική πραγματικότητα, αλλά τα ερεθίσματα που τα καταστέλλουν στην πραγματική ζωή (όπως η παρουσία τρίτων) δεν το κάνουν στην εικονική πραγματικότητα.
Η παρουσία ενός πραγματικού ατόμου στην αίθουσα δοκιμών είχε πιο σημαντική επίδραση στο χασμουρητό από οτιδήποτε σε περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας. Ακόμα και αν οι συμμετέχοντες δε μπορούσαν να δουν ή να ακούσουν ότι είχαν παρέα και μόνο η γνώση ότι υπήρχε ένας ερευνητής ήταν αρκετό για να μειώσει το χασμουρητό τους. Οι κοινωνικές επιδράσεις φαίνονταν να κυριαρχούν στην πραγματικότητα από ότι στην εικονική πραγματικότητα.
«Η χρήση της εικονικής πραγματικότητας για να εξετάσει πώς οι άνθρωποι σκέφτονται και συμπεριφέρονται στην πραγματική ζωή μπορεί να οδηγήσει σε συμπεράσματα εντελώς λανθασμένα. Αυτό έχει σοβαρές συνέπειες για τους ανθρώπους που ελπίζουν να χρησιμοποιήσουν την εικονική πραγματικότητα για να κάνουν ακριβείς προβλέψεις σχετικά με τις μελλοντικές συμπεριφορές», δήλωσε ο Kingstone «Για παράδειγμα, το να προβλεφθεί το τι θα κάνουν οι πεζοί όταν περπατάνε ανάμεσα σε αυτοκίνητα αυτόνομης οδήγησης ή τι αποφάσεις θα λάβουν οι πιλότοι σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Η εμπειρία της ψηφιακής τεχνολογίας μπορεί να είναι μια κακή επιλογή για την πραγματική ζωή».
