Το κουβάρι του μυστηρίου της σχιζοφρένειας επιχειρούν να ξετυλίξουν οι επιστήμονες, καθώς ακόμη οι βιολογικές και νευρολογικές της βάσεις δεν έχουν διαλευκανθεί πλήρως. Πρόκειται για μια σοβαρή και εξουθενωτική ψυχιατρική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από παραισθήσεις, αποδιοργανωμένη ομιλία και σκέψη, ψευδείς πεποιθήσεις για τον κόσμο ή τον εαυτό, δυσκολίες συγκέντρωσης και άλλα συμπτώματα που επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργία του ατόμου.
Αν και ορισμένες παλαιότερες μελέτες απεικόνισης του εγκεφάλου υποδηλώνουν ότι η σχιζοφρένεια σχετίζεται με ανώμαλα επίπεδα σιδήρου και μυελίνης στον εγκέφαλο, τα αποτελέσματα που έχουν συλλεχθεί μέχρι στιγμής είναι αντιφατικά. Οι ερευνητές του King’s College London, του Hammersmith Hospital και του Imperial College London επιχειρούν να ρίξουν περισσότερο φως, διερευνώντας περαιτέρω αυτή την πιθανότητα. Τα αποτελέσματα της μελέτης τους δημοσιεύτηκαν στο Molecular Psychiatry.
Ο σίδηρος είναι ένα μέταλλο που είναι γνωστό ότι συμβάλλει στην υγιή λειτουργία του εγκεφάλου, ενώ η μυελίνη είναι μια λιπαρή ουσία που σχηματίζει ένα περίβλημα γύρω από τις νευρικές ίνες, προστατεύοντάς τις και υποστηρίζοντας τη διεξαγωγή των ηλεκτρικών σημάτων.
«Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για πολλές νευρωνικές διεργασίες, αλλά η περίσσεια του προκαλεί οξειδωτική βλάβη, οπότε τα επίπεδα του στον εγκέφαλο διατηρούνται σε μια ευαίσθητη ισορροπία», εξήγησε ο Δρ Luke J. Vano, πρώτος συγγραφέας της μελέτης. «Μελέτες μαγνητικής τομογραφίας ευαίσθητης στον σίδηρο που εστιάζουν στη σχιζοφρένεια έχουν δώσει αντικρουόμενα αποτελέσματα, με αναφορές τόσο για αύξηση όσο και για μείωση. Δεδομένου ότι η μυελίνη – η οποία αυξάνει τη μετάδοση των εγκεφαλικών σημάτων – επηρεάζει τη μαγνητική τομογραφία που είναι ευαίσθητη στο σίδηρο, η διακύμανση της μυελίνης θα μπορούσε να δυσκολέψει την ερμηνεία» συμπληρώνει.
Η μελέτη
Στο πλαίσιο της μελέτης τους, ο Δρ. Vano και οι συνεργάτες του εξέτασαν τους εγκεφάλους 85 ατόμων που είχαν διαγνωστεί με σχιζοφρένεια και 86 αντίστοιχων ατόμων που δεν έπασχαν από τη νόσο. Για να μελετήσουν τους εγκεφάλους των συμμετεχόντων, αξιοποίησαν τη μαγνητική τομογραφία ευαίσθητη στο σίδηρο και στη μυελίνη, μια τεχνική απεικόνισης που επιτρέπει στους ερευνητές να ανιχνεύουν τα επίπεδα σιδήρου και μυελίνης σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου.
«Συγκρίναμε αυτά τα μέτρα για να ελέγξουμε αν οι μεταβολές του σιδήρου ή της μυελίνης ευθύνονται για τις διαφορές μεταξύ των ασθενών όσον αφορά τη μαγνητική ευαισθησία και συσχετίσαμε τα περιφερειακά μοτίβα με τους χάρτες έκφρασης γονιδίων μετά θάνατον, για να προσδιοριστούν οι πιθανές συνεισφορές των τύπων κυττάρων» διευκρίνισε ο Δρ. Vano.
Χρησιμοποιώντας πειραματικές τεχνικές, όπως ποσοτική χαρτογράφηση ευαισθησίας, τα αποτελέσματα των ερευνητών υπέδειξαν ότι:
- Aνωμαλίες στα επίπεδα σιδήρου και συγκέντρωσης μυελίνης που επηρέαζαν συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου ατόμων που είχαν διαγνωστεί με σχιζοφρένεια.
- Οι επηρεαζόμενες περιοχές ήταν ο κερκοφόρος πυρήνας (caudate), το κέλυφος φακοειδούς πυρήνα (putamen) και η ωχρά σφαίρα (globus pallidus).
- Τα ευρήματά τους συνάδουν με αυτά ορισμένων παλαιότερων μελετών και θα μπορούσαν να συμβάλουν στη διαμόρφωση μιας σαφέστερης εικόνας της παθοφυσιολογίας της νόσου.
«Διαπιστώσαμε ότι οι ασθενείς με σχιζοφρένεια είχαν χαμηλότερη μαγνητική ευαισθησία, υψηλότερη μέση διαχυτότητα και χαμηλότερη ανισοτροπία μαγνητικής ευαισθησίας, γεγονός που υποδηλώνει ότι τόσο τα επίπεδα σιδήρου όσο και μυελίνης στον εγκέφαλο είναι χαμηλότερα. Αυτό ήταν πιο σημαντικό σε περιοχές πλούσιες σε ολιγοδενδροκύτταρα. Καθώς τα ολιγοδενδροκύτταρα χρησιμοποιούν σίδηρο για τη σύνθεση μυελίνης, αυτό συνδέει τη δυσλειτουργία των ολιγοδενδροκυττάρων με τη σχιζοφρένεια, υπογραμμίζοντας τον μηχανισμό που υποκρύπτεται ως σημαντικό πεδίο έρευνας» εξηγούν οι ερευνητές.
Κοιτώντας μπροστά
Τα ευρήματα ανοίγουν το δρόμο για περαιτέρω έρευνες σχετικά με τον τρόπο που οι ανεπάρκειες σιδήρου και μυελίνης ενδέχεται να παίζουν ρόλο στα διάφορα συμπτώματα της σχιζοφρένειας. Στο μέλλον, θα μπορούσαν επίσης να συμβάλουν στην ανάπτυξη εναλλακτικών θεραπειών για τη διαταραχή, οι οποίες ενδεχομένως να προωθήσουν την αποκατάσταση της μυελίνης ή να προσπαθήσουν να αυξήσουν τα επίπεδα σιδήρου.
«Στη συνέχεια, θα εξετάσουμε τους ίδιους δείκτες σε άτομα με διπολική διαταραχή και σε άτομα που διατρέχουν κίνδυνο να αναπτύξουν σχιζοφρένεια», πρόσθεσε ο Δρ. Vano. «Επιπλέον, θα αξιολογήσουμε εάν μπορούν να προβλέψουν την ανταπόκριση σε ψυχιατρικές θεραπείες» κατέληξε.
Διαβάστε επίσης
Σχιζοφρένεια: Πόσα χρόνια ζωής «κοστίζει» ο αποκλεισμός των ασθενών από τις υπηρεσίες υγείας
Σxιζοφρένεια: Ο τρόπος ομιλίας που την προδίδει – Ο αλγόριθμος που κάνει διάγνωση
