Μαζί στην ευτυχία, μαζί και στη σχιζοφρένεια, την κατάθλιψη και τη διπολική διαταραχή… Μια πολυεθνική ομάδα ερευνητών διαπίστωσε ότι οι σύζυγοι παρουσιάζουν ομοιότητες σε 9 σημαντικές ψυχιατρικές διαταραχές, με μοτίβα που παραμένουν σταθερά σε διάφορες κουλτούρες και επιμένουν για σχεδόν έναν αιώνα. Η μελέτη, στην οποία συμμετείχαν περισσότερα από 14 εκατομμύρια άτομα, είναι μία από τις μεγαλύτερες έως σήμερα που εξετάζει τις ψυχιατρικές ομοιότητες σε ζευγάρια.
Ένα ευρύ και διαρκές μοτίβο
Προηγούμενες, μικρότερες μελέτες είχαν υποδείξει ότι οι σύντροφοι συχνά μοιράζονται ψυχιατρικά χαρακτηριστικά, αλλά αυτή η νέα ανάλυση παρέχει μια συνολική, διαπολιτισμική εικόνα. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Nature Human Behaviour βασίζεται σε μητρώα γάμων και υγείας από την Ταϊβάν, τη Δανία και τη Σουηδία.
Οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα από περίπου:
- 5 εκατομμύρια ζευγάρια στην Ταϊβάν
- 571.534 ζευγάρια στη Δανία
- 707.263 ζευγάρια στη Σουηδία
Συνολικά, η μελέτη ανέλυσε σχεδόν 14,8 εκατομμύρια άτομα, με πάνω από 6 εκατομμύρια αντίστοιχα άτομα ελέγχου. Οι διαταραχές που μελετήθηκαν κυμαίνονταν από τη μείζονα καταθλιπτική διαταραχή, με 1,4 εκατομμύρια περιπτώσεις, έως την νευρική ανορεξία, με 31.195 περιπτώσεις.
Τι αποκάλυψαν τα ευρήματα
Στην Ταϊβάν, τα ζευγάρια παρουσίασαν ομοιότητα και στις 9 ψυχιατρικές διαταραχές. Αυτά τα αποτελέσματα επικράτησαν σε μεγάλο βαθμό και στις σκανδιναβικές χώρες, αν και σημειώθηκαν ορισμένες διαφορές στις περιπτώσεις νευρικής ανορεξίας, ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής (OCD) και διπολικής διαταραχής.
Η μελέτη διαπίστωσε επίσης διαγενεακές μεταβολές. Στην Ταϊβάν, η ομοιότητα των συζύγων σε ό,τι αφορά στις διαταραχές χρήσης ουσιών αυξήθηκε σε διαδοχικές γενιές, ενώ η ομοιότητα στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD) μειώθηκε. Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ADHD) παρουσίασε διακυμάνσεις, χωρίς σαφές μοτίβο. Οι διαφορές μεταξύ φύλων ήταν περιορισμένες.
Επιπτώσεις για τις οικογένειες και τη γενετική
Τα ευρήματα επεκτάθηκαν πέρα από τα ζευγάρια. Η ομοιότητα μεταξύ γονέων και απογόνων αντικατόπτριζε τις τάσεις των συζύγων, δείχνοντας αύξηση του κινδύνου για μείζονα καταθλιπτική διαταραχή και διαταραχές χρήσης ουσιών, αλλά μείωση ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής. Ο οικογενειακός κίνδυνος ήταν ιδιαίτερα έντονος όταν και οι δύο γονείς είχαν διαγνωστεί με σχιζοφρένεια, μείζονα κατάθλιψη, διπολική διαταραχή ή διαταραχή χρήσης ουσιών.
Τα σήματα γενετικής συνδιακύμανσης συνάδουν με αυτές τις παρατηρήσεις, με την ομοιότητα μεταξύ των συζύγων να συσχετίζεται με την κληρονομικότητα και τις γενετικές συσχετίσεις που προέκυψαν από τη μελέτη γονιδιακής συσχέτισης (GWAS).
Ένα παγκόσμιο και γενεαλογικό φαινόμενο
Η μελέτη υπογραμμίζει τη σημασία της ομοιογενούς σύζευξης — της τάσης των ανθρώπων να επιλέγουν συντρόφους με παρόμοια χαρακτηριστικά — ως παράγοντα ψυχιατρικού κινδύνου. Παραδοσιακά, η γενετική και το περιβάλλον θεωρούνται οι κύριες επιρροές στην ψυχική υγεία. Αυτά τα νέα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η μη τυχαία επιλογή συντρόφου προσθέτει ένα επιπλέον επίπεδο πολυπλοκότητας, διαμορφώνοντας τόσο τη γενετική κληρονομιά, όσο και το οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά.
Επιβεβαιώνοντας τη συνεπή ομοιότητα μεταξύ των συζύγων σε διάφορες κουλτούρες και σε διάστημα 90 ετών, η έρευνα υπογραμμίζει τον τρόπο με τον οποίο οι ψυχιατρικές διαταραχές μπορεί να επηρεάζουν όχι μόνο τα άτομα, αλλά και να διαμορφώνουν τα πρότυπα δημιουργίας οικογένειας και κληρονομικότητας. Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι μελλοντικές γενετικές μελέτες θα πρέπει να λάβουν υπόψη την επιλογή συντρόφου, προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο μεταδίδονται οι ψυχιατρικοί κίνδυνοι μεταξύ γενεών.
Διαβάστε επίσης
Ναρκισσισμός, ψευδαισθήσεις και εμμονές συνοδεύουν τους «εθισμένους» στα social media
Ποιoι δε θέλουν να γίνουν γονείς; Το βασικότερο εμπόδιο
Ψυχοθεραπεία: Κερδίζει έδαφος έναντι των φαρμάκων για την αντιμετώπιση ψυχικών διαταραχών
