*Γράφει ο Αθανάσιος Φονταράς, φυσικοθεραπευτής
Ένας από τους πιο συχνούς αθλητικούς τραυματισμούς στην άρθρωση του γόνατος είναι η ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου. Στην Ελλάδα γίνονται περί τις 3500 ρήξεις πρόσθιου χιαστού το χρόνο. Παρατηρείται κυρίως σε ομαδικά αθλήματα που παρουσιάζουν βίαιες απότομες αλλαγές κατεύθυνσης όπως το μπάσκετ, το ποδόσφαιρο το βόλεϊ και το σκι.
Η άρθρωση του γόνατος πρόκειται από τις πιο πολύπλοκες αρθρώσεις του ανθρωπίνου σώματος καθώς διαθέτει ένα πλούσιο σύνολο συνδέσμων που παρέχει ποιοτικότατη σταθερότητα σε αυτή. Ένας από αυτούς είναι και ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος ο οποίος εκφύεται από το πρόσθιο τμήμα της κνήμης και πορεύεται προς τα πάνω και πίσω και καταφύεται στην έσω πλευρά του έξω μηριαίου κονδύλου. Εμποδίζει την πρόσθια παρεκτόπιση της κνήμης σε σχέση με το μηρό και συνεισφέρει στην στροφική σταθερότητα.
Τι είναι ο σύνδεσμος αυτός και γιατί η ρήξη αυτού αποτελεί σοβαρή κάκωση;
Στο 50% των περιπτώσεων ρήξης πρόσθιου χιαστού συνδέσμου συνυπάρχει κάκωση και άλλων στοιχείων της άρθρωσης του γόνατος όπως μηνίσκων, άλλων συνδέσμων, αρθρικού χόνδρου ή τενόντιου ιστού.
Οι κακώσεις του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου κατηγοριοποιούνται ανάλογα με τη βαρύτητα σε:
- 1ου βαθμού όπου ο σύνδεσμος έχει διαταθεί μερικώς αλλά διατηρεί την ακεραιότητα του και παρέχει πλήρη σταθερότητα.
- 2ου βαθμού όπου ο σύνδεσμος έχει διαταθεί αλλά υπάρχει μερική ρήξη των ινών
- 3ου βαθμού όπου ο σύνδεσμος έχει πλήρη ρήξη και δεν υπάρχει σταθερότητα στην άρθρωση.
Πώς συμβαίνει συνήθως αυτός ο τραυματισμός;
Η ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου συμβαίνει όταν ο αθλητής σταματήσει ή επιβραδύνει απότομα, μετά από ανώμαλη προσγείωση από άλμα, από απότομη αλλαγή κατεύθυνσης ή από άμεση πλήξη σε σύγκρουση.
Κατά τον τραυματισμό του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου και ιδιαίτερα σε 3ου βαθμού ρήξη ο ασκούμενος νιώθει χαρακτηριστικά σαν να σπάει ο σύνδεσμος και αυτόματα ακολουθεί δημιουργία οιδήματος (πρήξιμο), περιορισμός στην κίνηση της άρθρωσης (δυσκολία στο να λυγίσει και να τεντώσει το γόνατο), την ύπαρξη πόνου και αίμαρθρου (αιματώματος εσωτερικά στην άρθρωση του γόνατος).
Αρχικά στην οξεία φάση αντιμετωπίζεται με ανάπαυση και αποφόρτιση του μέλους, παγοθεραπεία και περίδεση. Λόγω της φύσης των συμπτωμάτων και της βαρύτητας της κάκωσης θα πρέπει να γίνει από Ορθοπεδικό χειρούργο συνεκτίμηση της κλινικής εικόνας, του ιστορικού του εξεταζόμενου, της κλινικής αξιολόγησης και της ΜRI Μαγνητικής Τομογραφίας για να οριστεί Χειρουργική ή Συντηρητική αντιμετώπιση.
Στη Χειρουργική αντιμετώπιση γίνεται ορθοσκοπικά συνδεσμοπλαστική του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου με αυτομόσχευμα (από επιγονατιδικό ή τένοντες των οπίσθιων μηριαίων) ή τοποθετείτε συνθετικό μόσχευμα. Η επιλογή του μοσχεύματος εξαρτάται από παράγοντες όπως ηλικία, άθλημα συμμετοχής, επαγγελματική ή ερασιτεχνική ενασχόληση με το άθλημα, ιστορικό τραυματισμού του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου και το μυϊκό υπόβαθρο. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές συνδεσμοπλαστικής μονής ή διπλής δέσμης καθώς και μέθοδοι σταθεροποίησης του μοσχεύματος. Καθώς επίσης εάν η χειρουργική αντιμετώπιση του τραυματισμού σε ρήξη μερική γίνει εντός λίγων ημερών, μπορεί με διπλή συρραφή να οδηγήσει σε πλήρη αποκατάσταση. Παράλληλα οι σύγχρονες βιολογικές θεραπείες με βλαστοκύτταρα ενισχύουν και επιταχύνουν την επούλωση και ενσωμάτωση του μοσχεύματος.
Είτε επιλεγεί Χειρουργική ή Συντηρητική αντιμετώπιση η αποκατάσταση του τραυματισμού καλείται να γίνει με ένα οργανωμένο πρωτόκολλο από εξειδικευμένο Φυσικοθεραπευτή.
Αρχικά επιδιώκεται η προοδευτική αύξηση του εύρους κίνησης και της φόρτισης του μέλους, εξάλειψη του πόνου και του οιδήματος για να ακολουθήσει πρόγραμμα αποκατάστασης με κινησιοθεραπεία και ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας. Η πλήρη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων θα γίνει με χρήση φυσικών μέσων όπως κρυοθεραπείας, Χωρητικής και αντιστατικής διαθερμίας, Laser και Tens.
Θα ακολουθηθεί βάση πρωτοκόλλου συγκεκριμένο πρόγραμμα κινησιοθεραπείας που θα συνοδεύεται από ασκήσεις ενδυνάμωσης, μυϊκής αντοχής και ιδιοδεκτικότητας. Η φυσική αποκατάσταση μετά από ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου είναι ένα αναπόσπαστο και πολύ σημαντικό μέρος της διαδικασίας επανόδου του ασθενούς στις δραστηριότητες του ανεξαρτήτως του αν θα αντιμετωπισθεί χειρουργικά ή συντηρητικά.
Η πλήρης ενσωμάτωση του μοσχεύματος σε λειτουργικό είναι μία διαδικασία που διαρκεί από 4,5 έως 6 μήνες στην περίπτωση του χειρουργείου. Η αξιολόγηση για την ενσωμάτωση του μοσχεύματος και το πρόγραμμα αποκατάστασης ορίζεται από τα δεδομένα της ισοκινητικής δυναμομέτρησης στους 2,5 μήνες μετά το χειρουργείο.
Διαβάστε επίσης
Πονούν τα γόνατά σας; Αυτά είναι τα παπούτσια που χρειάζεστε
Πόνος στο γόνατο: Τα παπούτσια που ανακουφίζουν – Θα εκπλαγείτε
Αθλητικές κακώσεις: Οι έξι συχνότερες και πώς αντιμετωπίζονται
