Πολλοί άνθρωποι παραμένουν εγκλωβισμένοι για χρόνια σε φάρμακα που αρχικά τους δόθηκαν για βραχυχρόνια χρήση, αντιμετωπίζοντας σοβαρές παρενέργειες και κίνδυνο εξάρτησης. Μία φαρμακοποιός, η Deborah Grayson προειδοποιεί με άρθρο της στην Daily Mail ότι η υπερσυνταγογράφηση και η έλλειψη τακτικής επανεξέτασης οδηγούν σε μια σιωπηλή «επιδημία» μακροχρόνιας λήψης φαρμάκων χωρίς να υπάρχει πραγματική ανάγκη.
«Αν παίρνετε ένα φάρμακο για μήνες ή χρόνια, είναι ζωτικής σημασίας να επανεξετάζονται – με τη γνώμη του γιατρού – τα οφέλη σε σχέση με τους κινδύνους. Κανείς δεν πρέπει να μένει κολλημένος σε χάπια επ’ αόριστον χωρίς ξεκάθαρο πλάνο» τονίζει, αποκαλύπτοντας παράλληλα 5 συχνά φάρμακα που μπορεί να εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους και να απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή.
Οπιοειδή παυσίπονα
Η μακροχρόνια χρήση οπιοειδών μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους υπερβολικής λήψης, παγιδεύοντας τον ασθενή σε έναν φαύλο κύκλο συνεχούς κατανάλωσης. Παράλληλα, η διακοπή των οπιοειδών συνοδεύεται από έντονα στερητικά συμπτώματα, από εφίδρωση και μυϊκούς πόνους έως ανησυχία, διάρροια και δυσκοιλιότητα.
Στατίνες
Οι στατίνες αποτελούν μια από τις πιο συχνά συνταγογραφούμενες θεραπείες για τη μείωση της LDL χοληστερόλης, όμως η φαρμακοποιός επισημαίνει ότι τα οφέλη τους σε άτομα χωρίς ιστορικό καρδιακού επεισοδίου δεν είναι πάντα ξεκάθαρα. Όπως τονίζει, η προληπτική χρήση τους παρουσιάζει περιορισμένη αποτελεσματικότητα, ιδιαίτερα όταν η χοληστερόλη δεν είναι υψηλή εξαρχής, ενώ στις γυναίκες το προστατευτικό αποτέλεσμα φαίνεται ακόμη μικρότερο.
Οι παρενέργειες, από μυϊκούς πόνους και εξάντληση έως αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, είναι καλά τεκμηριωμένες, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί σοβαρή ραβδομυόλυση, μια καταστροφική διάλυση του μυϊκού ιστού που μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια και, χωρίς άμεση θεραπεία, να αποβεί μοιραία. Αναφέρονται επίσης περιστατικά ηπατικής φλεγμονής και πιθανές γνωστικές διαταραχές.
Η Grayson υπογραμμίζει ότι, παρότι οι στατίνες δεν προκαλούν εξάρτηση, πολλοί παραμένουν σε αυτές για μια ζωή χωρίς επανεξέταση της αναγκαιότητάς τους. Γι’ αυτό προτρέπει κάθε ασθενή να συζητά με τον γιατρό του τον προσωπικό καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Αντικαταθλιπτικά
Η χρήση αντικαταθλιπτικών έχει αυξηθεί θεαματικά τα τελευταία χρόνια, όμως η φαρμακοποιός προειδοποιεί ότι οι κίνδυνοι και οι δυσκολίες διακοπής συχνά υποτιμώνται. Όπως εξηγεί, τα φάρμακα αυτά μπορεί να βοηθήσουν σε στιγμές έντονης ψυχικής κρίσης, αλλά για ήπια ή μέτρια κατάθλιψη η ψυχοθεραπεία, όπως η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία, παραμένει ιδιαίτερα αποτελεσματική.
Επιπλέον, οι παρενέργειες των αντικαταθλιπτικών δεν είναι αμελητέες: ναυτία, πονοκέφαλοι, διαταραχές ύπνου, καθώς και μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι όπως αύξηση βάρους, διαβήτης ή γαστρική αιμορραγία. Επιπλέον, η Grayson αναφέρεται και στη σοβαρή σεξουαλική δυσλειτουργία που μπορεί να επιμείνει ακόμη και μετά τη διακοπή.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, παραμένει η απόσυρση. Τα στερητικά συμπτώματα είναι συχνά τόσο έντονα -από ζάλη και ναυτία έως «ηλεκτρικά σοκ» στο κεφάλι, άγχος και αϋπνία- που πολλοί τα εκλαμβάνουν λανθασμένα ως επιστροφή της κατάθλιψης. Όπως τονίζει, φάρμακα όπως η παροξετίνη, η βενλαφαξίνη και η ντουλοξετίνη είναι από τα δυσκολότερα στη διακοπή.
Η Grayson υπογραμμίζει πως η σταδιακή, «υπερβολικά βαθμιαία» μείωση της δόσης κατά 10–25% κάθε φορά αποτελεί πλέον τη συνιστώμενη πρακτική και πρέπει πάντα να γίνεται υπό ιατρική καθοδήγηση.
Αντιόξινα φάρμακα
Οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων, όπως η ομεπραζόλη και η λανσοπραζόλη, χρησιμοποιούνται ευρέως για την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, όμως η μακροχρόνια χρήση τους μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Η μείωση του στομαχικού οξέος διαταράσσει την πέψη και την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, οδηγώντας σε ελλείψεις όπως βιταμίνη Β12 και μαγνήσιο, με πιθανές επιπτώσεις όπως αναιμία, απώλεια μνήμης, σπασμούς και μυϊκές κράμπες. Η παρατεταμένη χρήση έχει συνδεθεί ακόμη και με αυξημένο κίνδυνο ορισμένων καρκίνων, άνοιας, καρδιαγγειακής νόσου και οστεοπόρωσης, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών λαμβάνει τα σκευάσματα χωρίς σαφή διάγνωση που να το δικαιολογεί.
Η Grayson προτείνει μια πιο ασφαλή προσέγγιση, που περιλαμβάνει σταδιακή μείωση της δόσης κάθε λίγες εβδομάδες, χρήση αλγινικών σκευασμάτων για προστασία του οισοφάγου και τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής, όπως διαχείριση του στρες, σωστό φαγητό χωρίς περισπασμούς και αποφυγή τροφών που επιδεινώνουν την παλινδρόμηση. Πριν γίνει οποιαδήποτε αλλαγή, επισημαίνει, είναι απαραίτητη η συμβουλή γιατρού.
Καθαρτικά
Τα καθαρτικά μπορεί να προσφέρουν γρήγορη ανακούφιση από τη δυσκοιλιότητα, όμως, σύμφωνα με τη φαρμακοποιό, η μακροχρόνια χρήση τους μπορεί να να οδηγήσει σε εξάρτηση και λιγότερο ενεργό έντερο. Παρενέργειες όπως κράμπες, διάρροια, ναυτία και φούσκωμα είναι συχνές, ενώ πολλοί ασθενείς συνεχίζουν να τα χρησιμοποιούν για μήνες χωρίς ιατρική παρακολούθηση.
Η Grayson τονίζει ότι τα καθαρτικά αυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο βραχυπρόθεσμα και ότι η καλύτερη λύση για τη χρόνια δυσκοιλιότητα είναι η ενίσχυση της διατροφής με φυτικές ίνες και η επαρκής ενυδάτωση Η σωστή καθοδήγηση μπορεί να βοηθήσει να «σπάσει» ο κύκλος της εξάρτησης και να βελτιωθεί η μακροπρόθεσμη υγεία του εντέρου.
Διαβάστε επίσης
Δύο προϊόντα που πρέπει να ξεφορτωθούμε από το μπάνιο για το καλό του εντέρου
Έντερο: Τρία αναπάντεχα σημάδια που μαρτυρούν ότι υπάρχει πρόβλημα
Η γλυκιά προσθήκη στο γιαούρτι που αγαπά το έντερο και τη λειτουργία του πεπτικού
