Το φθινόπωρο έχει ήδη φέρει τις πρώτες ιώσεις και, όπως κάθε χρόνο, η γρίπη είναι «έτοιμη» να ταλαιπωρήσει εκατομμύρια ανθρώπους. Εκτός από τα ενοχλητικά συμπτώματα, η νόσος χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά υψηλή μεταδοτικότητα: ο ασθενής μπορεί να μεταδώσει τον ιό έως και 48 ώρες πριν εμφανιστούν τα πρώτα σημάδια.
Τι θα γινόταν, όμως, αν υπήρχε ένα τεστ ικανό να ανιχνεύσει τη λοίμωξη πριν καν εκδηλωθούν τα συμπτώματα; Με αυτό το ερώτημα ξεκίνησε η ομάδα Γερμανών ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Würzburg, η οποία ανέπτυξε έναν μοριακό αισθητήρα που απελευθερώνει γεύση θυμαριού, όταν έρθει σε επαφή με τον ιό της γρίπης στο σάλιο. Μια καινοτομία που θα μπορούσε να μετατρέψει μια τσίχλα σε διαγνωστικό εργαλείο.
«Αντί να βασιστούμε σε πολύπλοκους ανιχνευτές και ακριβό εξοπλισμό, στραφήκαμε σε έναν που διαθέτουμε όλοι, πάντα και παντού: τη γλώσσα», εξηγεί ο Lorenz Meinel, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο ACS Central Science.
Πώς λειτουργεί
Ο μηχανισμός εκμεταλλεύεται ένα «αδύνατο σημείο» του ιού. Για να εξαπλωθεί στο σώμα, η γρίπη χρησιμοποιεί το ένζυμο νευραμινιδάση. Οι ερευνητές ανέπτυξαν ένα μόριο που μιμείται τον φυσικό στόχο του ιού και το συνέδεσαν με θυμόλη (τη χαρακτηριστική αρωματική ουσία του θυμαριού). Όταν η ιογενής νευραμινιδάση διασπάσει το μόριο, η θυμόλη απελευθερώνεται απευθείας στη γλώσσα, δίνοντας το σήμα της λοίμωξης.
Σε εργαστηριακές δοκιμές με σάλιο ασθενών, ο αισθητήρας απελευθέρωσε ανιχνεύσιμη ποσότητα θυμόλης μέσα σε 30 λεπτά. Ακόμη και σε προχωρημένα στάδια της γρίπης, τα ιικά φορτία αποδείχθηκαν αρκετά για να ξεπεράσουν το κατώφλι της ανθρώπινης γεύσης, ενώ στη πρώιμη φάση, η ένταση της γεύσης αναμένεται ακόμη μεγαλύτερη.
Από το εργαστήριο… στην τσίχλα
Το όραμα της ομάδας είναι να ενσωματώσει τον αισθητήρα σε τσίχλες ή καραμέλες, ώστε να δημιουργηθεί ένα γρήγορο, οικονομικό και εύχρηστο μέσο μαζικού ελέγχου. Το απροσδόκητο άρωμα θυμαριού θα μπορούσε να αποτελέσει «καμπανάκι» για απομόνωση και, στη συνέχεια, για επιβεβαιωτικά τεστ.
Οι αισθητήρες κρίθηκαν ασφαλείς για τα ανθρώπινα κύτταρα και ζωικά μοντέλα, ενώ διατηρούνται σταθεροί για τουλάχιστον 4 εβδομάδες ακόμη και σε αντίξοες συνθήκες (υψηλές θερμοκρασίες και υγρασία). Για κάθε τεστ υπολογίζεται ότι χρειάζονται μόλις 2,1 έως 11,5 mg ουσίας.
Οι επιστήμονες εξετάζουν ήδη (και) νέες εκδοχές, όπως ουσίες με πιο πικρή γεύση που θα αυξάνουν την ευαισθησία, ή ακόμη και χρωστικές που θα καθιστούν το αποτέλεσμα ορατό με γυμνό μάτι.
Συμπέρασμα
Παρόλο που τα PCR και rapid τεστ καλύπτουν σήμερα τις διαγνωστικές ανάγκες, έχουν ορισμένους περιορισμούς. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο «γευστικός αισθητήρας» μπορεί να λειτουργήσει ως μια ενδιάμεση λύση: όχι τόσο ακριβής όσο τα PCR, αλλά πολύ γρήγορος και ικανός να ανιχνεύει τη λοίμωξη σε πρώιμο στάδιο.
Οι πρώτες κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους αναμένονται μέσα στα επόμενα 2 χρόνια, με στόχο να διαπιστωθεί αν πράγματι οι ασθενείς μπορούν να αντιληφθούν με αξιοπιστία τη γεύση που «προδίδει» την παρουσία του ιού.
Διαβάστε επίσης
Στο φαρμακείο για το αντιγριπικό εμβόλιο από σήμερα – Ποιους αφορά
Γιατί ορισμένοι ιοί της γρίπης είναι πιο επικίνδυνοι από άλλους; Οι ειδικοί απαντούν
