Η στοματική υγιεινή αποτελεί, για τους περισσότερους, αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας. Οι ειδικοί συστήνουν να βουρτσίζουμε τα δόντια μας δύο φορές την ημέρα, να χρησιμοποιούμε επιμελώς οδοντικό νήμα και να επισκεπτόμαστε τον οδοντίατρο κάθε 6 μήνες, με στόχο να διατηρούμε τα δόντια μας υγιή. Όπως, όμως, επισημαίνει ο Saroash Shahid, λέκτορας στο Queen Mary University of London σε άρθρο του στο The Conversation, παρατηρείται τελευταία μια αυξανόμενη ανησυχία ότι οι συνήθειες αυτές ενδέχεται να συμβάλλουν σε ένα λιγότερο ορατό πρόβλημα: Την παγκόσμια κρίση ρύπανσης από πλαστικά.
Τα μικροπλαστικά στην οδοντική σας ρουτίνα
Η οδοντόκρεμα, για παράδειγμα, βρίσκεται εδώ και καιρό υπό εξέταση. Ενώ τα πλαστικά μικροσφαιρίδια έχουν απαγορευτεί σε πολλές χώρες, μελέτες δείχνουν ότι ορισμένες οδοντόκρεμες εξακολουθούν να περιέχουν. Το οδοντικό νήμα, επίσης, είναι συχνά κατασκευασμένο από νάιλον ή τεφλόν, υλικά που δεν είναι βιοδιασπώμενα και μπορούν να απελευθερώσουν ίνες στο περιβάλλον.
Ακόμη και οι οδοντόβουρτσες -το απλούστερο εργαλείο στην ρουτίνα της στοματικής φροντίδας- δεν αποτελούν εξαίρεση: Με κάθε χρήση, απελευθερώνουν μικροσκοπικές νάιλον τρίχες, που καταλήγουν στα αποχετευτικά συστήματα και τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Στη συνέχεια, τα θραύσματα αυτά εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα και, τελικά, επιστρέφουν στον άνθρωπο.
Πέρα από το μπάνιο: Πλαστικά και στην οδοντιατρική
Το πρόβλημα εκτείνεται πέρα από τις οικιακές ρουτίνες: Τις τελευταίες δεκαετίες, η οδοντιατρική έχει απομακρυνθεί από τα αμαλγάματα με βάση τον υδράργυρο κι έχει στραφεί σε εναλλακτικά υλικά, με βάση τη ρητίνη. Αυτή η αλλαγή έγινε με στόχο τη μείωση της ρύπανσης από υδράργυρο σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ωστόσο, τα σφραγίσματα με βάση τη ρητίνη, που συχνά θεωρούνται μια ασφαλέστερη και πιο οικολογική επιλογή, δεν είναι εντελώς αθώα. Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο British Dental Journal το 2022 υπογράμμισε ότι αυτά τα σύνθετα υλικά μπορεί να αποσυντεθούν, απελευθερώνοντας μικροπλαστικά και χημικά συστατικά στο σώμα και στο περιβάλλον.
Οι οδοντιατρικές επεμβάσεις προσθέτουν ένα επιπλέον επίπεδο ανησυχίας: Η λείανση ή η διάτρηση των σύνθετων σφραγισμάτων παράγει λεπτή πλαστική σκόνη, η οποία σε μεγάλο βαθμό καταλήγει στα συστήματα αποχέτευσης. Τα υλικά με βάση το ακρυλικό, όπως οι οδοντοστοιχίες, οι θήκες και άλλα αποβάλλουν επίσης μικροσκοπικά σωματίδια.
Ανησυχίες για την υγεία
Η εξάπλωση των οδοντικών πλαστικών υλικών εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την ανθρώπινη υγεία. Χημικές ουσίες όπως η δισφαινόλη Α (BPA), που βρίσκεται σε ορισμένες οδοντικές ρητίνες, είναι γνωστές ως ενδοκρινικοί διαταράκτες. Πρόσφατες ιατρικές έρευνες έχουν εντοπίσει μικροπλαστικά ενσωματωμένα ακόμη και σε αρτηριακή πλάκα, συνδέοντας την παρουσία τους με υψηλότερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου. Άλλες μελέτες υποδηλώνουν ότι μπορεί να διαταράσσουν τα βακτήρια του εντέρου και να πυροδοτήσουν φλεγμονή.
Αναζητώντας λύσεις
Oι λύσεις πρέπει να προέλθουν τόσο από τη βιομηχανία, όσο κι από τους καταναλωτές. Οι κατασκευαστές ήδη πειραματίζονται με υλικά, όπως ο άργιλος για οδοντόκρεμες και αναπτύσσουν βιοδιασπώμενα πολυμερή για οδοντιατρικά προϊόντα. Ορισμένες κλινικές δοκιμάζουν συστήματα φιλτραρίσματος για τη σύλληψη της σκόνης ρητίνης πριν εισέλθει στα λύματα.
Από την πλευρά των καταναλωτών, υπάρχουν βιώσιμες επιλογές:
- Δισκία ή σκόνες οδοντόκρεμας σε συσκευασίες χωρίς πλαστικό
- Οδοντόβουρτσες από μπαμπού ή βούρτσες με φυσικές τρίχες
- Οδοντικό νήμα από φυσικές ίνες
- Μεταλλικά σιδεράκια ως εναλλακτική λύση στα πλαστικά
Μια πράξη εξισορρόπησης
Τα οδοντιατρικά υλικά με βάση το πλαστικό έχουν φέρει σαφή πλεονεκτήματα: Ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις στα σφραγίσματα υδραργύρου, πιο αισθητικά αποτελέσματα και μεγαλύτερη άνεση. Ωστόσο, καθώς τα μικροπλαστικά βρίσκονται πλέον παντού, από τα βάθη των ωκεανών μέχρι την κυκλοφορία του αίματος, είναι καιρός να αναγνωριστεί ο «κρυφός» ρόλος της οδοντιατρικής στην κρίση του πλαστικού.
Στόχος -και πρόκληση ταυτόχρονα- είναι να εξισορροπηθεί η στοματική υγεία με τη φροντίδα του πλανήτη. Η καινοτομία, η ρύθμιση και η ευαισθητοποίηση των καταναλωτών μπορούν να συμβάλουν στο να διασφαλιστεί ότι η προστασία του χαμόγελου δε γίνεται σε βάρος του περιβάλλοντος.
Διαβάστε επίσης
Το αγαπημένο τρόφιμο που περιέχει 45 φορές περισσότερα μικροπλαστικά από ένα πλαστικό μπουκάλι
Παίζουν (και) με τα νεύρα μας τα μικροπλαστικά – Γιατί μας προκαλούν άγχος και κατάθλιψη
