Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μια χρόνια νευρολογική πάθηση που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα και συνήθως διαγιγνώσκεται όταν εμφανιστούν συγκεκριμένα συμπτώματα, όπως μυϊκή αδυναμία, διαταραχές όρασης ή προβλήματα ισορροπίας. Ωστόσο, νέα δεδομένα από το Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας δείχνουν ότι η νόσος μπορεί να εκδηλώνεται «σιωπηλά» πολύ νωρίτερα απ’ ό,τι πιστευόταν μέχρι σήμερα, με ανεπαίσθητα σημάδια να προαναγγέλλουν την εμφάνισή της ακόμη και 15 χρόνια πριν τη διάγνωση.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο JAMA Network Open, ανέλυσε τα ιατρικά δεδομένα πάνω από 12.000 ατόμων. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως οι ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση σημείωσαν αυξημένη χρήση υπηρεσιών υγείας ήδη 15 χρόνια πριν τη διάγνωση, γεγονός που θέτει υπό αμφισβήτηση την παραδοσιακή αντίληψη για το πότε ξεκινά η πάθηση.
Πρώιμες ενδείξεις μέσα από τις επαφές με το σύστημα υγείας
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα άτομα που αργότερα διαγνώστηκαν με τη νόσο είχαν συχνότερες επαφές με γιατρούς (από διάφορες ειδικότητες), πολύ πριν την επίσημη έναρξη των συμπτωμάτων. Συγκεκριμένα, αυξήθηκαν:
- 15 χρόνια πριν: Οι επισκέψεις σε γιατρούς γενικής ιατρικής, όπως και οι επισκέψεις σε οποιονδήποτε γιατρό για συμπτώματα όπως κόπωση, πόνος, ζάλη και ψυχικές καταστάσεις, όπως άγχος και κατάθλιψη.
- 12 χρόνια πριν: Οι επισκέψεις σε ψυχίατρο.
- 8 έως 9 χρόνια πριν: Οι επισκέψεις σε νευρολόγους και οφθαλμίατρους, γεγονός που θα μπορούσε να σχετίζεται με θέματα όπως η θολή όραση ή ο οφθαλμικός πόνος.
- 3 έως 5 χρόνια πριν: Οι επισκέψεις στην επείγουσα ιατρική και στο ακτινολογικό.
- 1 χρόνο πριν: Οι επισκέψεις ιατρών σε πολλές ειδικότητες κορυφώθηκαν, συμπεριλαμβανομένης της νευρολογίας, της επείγουσας ιατρικής και της ακτινολογίας.
«Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι δύσκολο να ανιχνευθεί στα αρχικά στάδια, επειδή τα πρώτα συμπτώματα –όπως η εξάντληση, οι πονοκέφαλοι και οι ψυχολογικές διαταραχές– είναι γενικά και μπορεί να αποδοθούν σε άλλες αιτίες», εξήγησε η Δρ Helen Tremlett, καθηγήτρια νευρολογίας στο UBC και επικεφαλής της έρευνας. «Τα αποτελέσματα αυτά μετατοπίζουν σημαντικά το χρονικό πλαίσιο στο οποίο εκδηλώνονται οι πρώτες ενδείξεις, ανοίγοντας ενδεχομένως τον δρόμο για πιο έγκαιρη αναγνώριση και παρέμβαση».
Προδρομική φάση: Τι σημαίνει για τη διάγνωση και τη θεραπεία
Η έρευνα είναι η πρώτη που εξετάζει τη χρήση υπηρεσιών υγείας τόσο μακροχρόνια πριν την επίσημη έναρξη της νόσου, φτάνοντας μέχρι και 25 έτη πίσω στα ιατρικά αρχεία των ασθενών. Μέχρι σήμερα, οι περισσότερες μελέτες επικεντρώνονταν στα 5 έως 10 χρόνια πριν το πρώτο απομυελινωτικό επεισόδιο.
«Τα δεδομένα μας υποδεικνύουν ότι η σκλήρυνση κατά πλάκας έχει μια μακρά και σύνθετη προδρομική φάση, όπου υπάρχουν πρώιμες αλλαγές στην υγεία που δεν συνδέονται άμεσα με τη νόσο», δήλωσε η Δρ Marta Ruiz-Algueró, μεταδιδακτορική ερευνήτρια και συν-συγγραφέας της μελέτης. «Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι τα ψυχολογικά προβλήματα εμφανίζονται ανάμεσα στα πρώτα σημάδια».
Παρόλο που οι ερευνητές τονίζουν πως τα γενικά συμπτώματα που καταγράφονται δεν οδηγούν απαραίτητα στην εκδήλωση της ασθένειας στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, η χαρτογράφηση αυτής της προδρομικής φάσης μπορεί να συμβάλει στο μέλλον στην ταχύτερη διάγνωση και καλύτερη διαχείρισή της.
«Η αναγνώριση αυτών των πρώιμων προειδοποιητικών ενδείξεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε έγκαιρη παρέμβαση, είτε μέσα από παρακολούθηση, υποστήριξη ή πρόληψη», πρόσθεσε η Δρ Tremlett. «Ανοίγει επίσης νέες ερευνητικές κατευθύνσεις σχετικά με τους πιθανούς βιοδείκτες, τις επιδράσεις του τρόπου ζωής και άλλους παράγοντες που ενδέχεται να επηρεάζουν αυτή τη λιγότερο ορατή φάση της νόσου».
Η μελέτη ενισχύει την ιδέα ότι η σκλήρυνση κατά πλάκας, όπως και άλλες νευρολογικές παθήσεις, όπως η νόσος του Πάρκινσον, ενδέχεται να ξεκινά «σιωπηλά», με μη ειδικά συμπτώματα, πολύ πριν την κλασική διάγνωση.
Διαβάστε επίσης
Πολλαπλή Σκλήρυνση: Από πού «ήρθε» η νόσος στην Ευρώπη – Τι αποκαλύπτει αρχαίο DNA
