Το ιατρείο του οδοντιάτρου δεν είναι για όλους μια ουδέτερη εμπειρία. Για πολλούς, συνοδεύεται από άγχος, ταχυκαρδία και τον φόβο για τον επερχόμενο πόνο. Όμως, η επιστήμη φαίνεται να έχει μια απρόσμενη απάντηση, χωρίς φαρμακευτική αγωγή. Η κλινική ύπνωση, ένα θεραπευτικό εργαλείο με τεκμηριωμένα οφέλη, μπορεί να μειώσει αισθητά τόσο το άγχος όσο και την ένταση του πόνου σε οδοντιατρικές επεμβάσεις, όπως δείχνει πρόσφατη διεθνής επιστημονική ανασκόπηση.
Τι είναι η κλινική ύπνωση
Η κλινική ύπνωση δεν έχει καμία σχέση με τον ύπνο, ούτε με θεατρικά τρικ ή εντυπωσιασμούς. Πρόκειται για μια επιστημονικά τεκμηριωμένη θεραπευτική μέθοδο που αξιοποιεί την εστίαση και τη δύναμη της υποβολής για να μειώσει τον πόνο και το άγχος, καθώς προκαλεί αλλοιωμένη συνειδησιακή κατάσταση. Η προσοχή εστιάζεται, ο νους γίνεται πιο δεκτικός σε θετικές υποβολές και το σώμα μπαίνει σε κατάσταση χαλάρωσης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική ανακούφιση από τον πόνο ακόμη και χωρίς επιπλέον αναισθησία.
Τι έδειξε η έρευνα σε έξι χώρες
Η ανασκόπηση πραγματοποιήθηκε από την Angélique Thibault, υποψήφια διδάκτορα στην Οδοντιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ, σε συνεργασία με τους καθηγητές Pierre Rainville και Nathalie Rei. Δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο American Journal of Clinical Hypnosis και βασίστηκε σε 12 συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις από το 2000 έως το 2024. Οι μελέτες προέρχονταν κυρίως από τη Γερμανία, όπου η ύπνωση ήδη χρησιμοποιείται σε ιατρικά πλαίσια, αλλά και από τις ΗΠΑ, τη Δανία, την Ιταλία, την Κίνα και την Ινδία.
Πιο ήπιοι πόνοι, λιγότερη αναισθησία
Τα δεδομένα δείχνουν ότι η κλινική ύπνωση λειτουργεί καλύτερα στην αντιμετώπιση τους οξέος πόνου κατά τη διάρκεια επεμβάσεων, όπως εξαγωγές δοντιών ή απονευρώσεις. Σε μια από τις μελέτες, 45,2% των ασθενών που έλαβαν εστιασμένη υπνωτική αναλγησία δεν ένιωσαν καθόλου πόνο κατά τη διάρκεια της ενδοδοντικής θεραπείας, όταν διεγείρεται ο πολφός του δοντιού (νεύρο). Για όσους είχαν υποβληθεί σε απλή κλινική υπνωτική, το ποσοστό ήταν 16,1%. Επιπλέον, παρατηρήθηκαν μειωμένες ανάγκες για τοπική αναισθησία και για αναλγητικά μετά την επέμβαση.
Λιγότερο άγχος πριν από το σφράγισμα
Η κλινική ύπνωση αποδείχθηκε εξίσου αποτελεσματική και στη διαχείριση του λεγόμενου «οδοντιατρικού άγχους», τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Οι ασθενείς που υπεβλήθησαν σε υπνωτικές τεχνικές εμφάνισαν χαμηλότερα επίπεδα στρες, με καλύτερους δείκτες υγείας όπως χαμηλό καρδιακό ρυθμό και αρτηριακή πίεση. Σε παιδιά, η μέθοδος οδήγησε σε λιγότερο κλάμα και αντίσταση, με πιο ομαλή συμπεριφορά στη διάρκεια της θεραπείας.
Τι γίνεται με τον χρόνιο πόνο
Η ύπνωση φαίνεται να έχει κάποια επίδραση και στη δυσλειτουργία της κροταφογναθικής διάρθρωσης, η οποία προκαλεί πόνους στις γνάθους και το πρόσωπο, αν και τα διαθέσιμα δεδομένα είναι ακόμη περιορισμένα. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες μελέτες κατέγραψε μείωση του πόνου, όπως τον αντιλαμβάνεται ο ασθενής, κατά 55% μετά από συνεδρίες ύπνωσης, έναντι μόλις 3,8% σε ομάδα ελέγχου που δεν έλαβε καμία παρέμβαση.
Όχι πανάκεια, αλλά πολύτιμο εργαλείο
Παρότι η κλινική ύπνωση δεν προορίζεται να υποκαταστήσει την αναισθησία ή τις καθιερωμένες τεχνικές, η συμβολή της δεν περνά απαρατήρητη. Όπως επισημαίνει η Thibault, δεν ανταποκρίνονται όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο και η πλήρης αναλγησία μέσω ύπνωσης είναι σπάνια. Ωστόσο, όταν εφαρμόζεται σωστά, μπορεί να αναβαθμίσει ουσιαστικά την εμπειρία του ασθενή, μειώνοντας το στρες και ενισχύοντας τη συνεργασία στη θεραπεία.
Γιατί δεν τη χρησιμοποιούν περισσότεροι οδοντίατροι
Παρά τα ενθαρρυντικά ευρήματα, η κλινική ύπνωση παραμένει σπάνια στην καθημερινή οδοντιατρική πράξη. Σύμφωνα με την Thibault, αυτό οφείλεται κυρίως στην έλλειψη εκπαίδευσης. Για παράδειγμα, από τις 10 καναδικές οδοντιατρικές σχολές που μελέτησε, μόνο 2 προσφέρουν βασική εισαγωγή στην ύπνωση. Επιπλέον, οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στις έρευνες διαφέρουν σημαντικά: άλλες χρησιμοποιούν επαγγελματία υπνωτιστή, άλλες ηχογραφήσεις και άλλες την καθοδήγηση του ίδιου του οδοντιάτρου. Αυτό κάνει δύσκολη τη σύγκριση και την αναπαραγωγή των αποτελεσμάτων.
Για να βρει η κλινική ύπνωση τη θέση που της αξίζει στην οδοντιατρική πρακτική, χρειάζεται κάτι παραπάνω από μεμονωμένες προσπάθειες. Η Thibault υπογραμμίζει την ανάγκη για σοβαρό και δομημένο πλαίσιο εφαρμογής, ξεκινώντας από την τυποποίηση τεχνικών και πρωτοκόλλων, ώστε οι επαγγελματίες να εφαρμόζουν αποδεδειγμένες μεθόδους.
Παράλληλα, θεωρεί απαραίτητα τα εξειδικευμένα σεμινάρια καθώς και την ένταξη της ύπνωσης στα πανεπιστημιακά προγράμματα σπουδών, ώστε οι μελλοντικοί οδοντίατροι να τη γνωρίζουν από νωρίς. Η ίδια τονίζει επίσης τη σημασία της επιστημονικής τεκμηρίωσης μέσω περισσότερων μελετών με ενεργές ομάδες σύγκρισης και λεπτομερή περιγραφή παρεμβάσεων, για πιο αξιόπιστα και συγκρίσιμα αποτελέσματα.
Τέλος, δεν παραλείπει να θέσει ως προτεραιότητα και την ενημέρωση του κοινού. Γιατί, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά: «Η ύπνωση είναι ένα σοβαρό ιατρικό εργαλείο, όχι θέαμα για διασκέδαση». Ίσως τελικά, το μεγαλύτερο αναισθητικό είναι το ίδιο το μυαλό.
Διαβάστε επίσης
Τερηδόνα: Ο απρόσμενος εχθρός των δοντιών που κρύβεται στο νερό
Το αντιμικροβιακό τρόφιμο που καταπολεμά την τερηδόνα
Το αρωματικό μπαχαρικό που προστατεύει ήπαρ, καρδιά και δόντια
