Η επιστημονική κοινότητα εδώ και καιρό παρατηρεί μια αινιγματική σύνδεση ανάμεσα στο δέρμα και το πεπτικό σύστημα, ιδίως όσον αφορά τις τροφικές αλλεργίες. Παρότι ο γενικός επιπολασμός τροφικών αλλεργιών στα παιδιά κυμαίνεται γύρω στο 8%, το ποσοστό αυτό αυξάνεται δραματικά στο 30% μεταξύ αυτών που πάσχουν από έκζεμα, μια χρόνια δερματική φλεγμονώδη πάθηση. Ενδεικτικά, ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι το έκζεμα μπορεί να προηγείται της εμφάνισης τροφικών αλλεργιών.
Πρόσφατη μελέτη από την Ιατρική Σχολή του Yale, που δημοσιεύθηκε στο Science Immunology, εισάγει μια νέα υπόθεση σχετικά με την εν λόγω διασύνδεση. Σύμφωνα με τα πειραματικά αποτελέσματα σε ποντίκια, οι δερματικές βλάβες μπορούν να λειτουργήσουν ως «εκκινητές» για την εμφάνιση τροφικών αλλεργιών.
Στο επίκεντρο της έρευνας τέθηκαν ζώα με διαφορετικούς τύπους δερματικών τραυματισμών, όπως για παράδειγμα βλάβες από υπεριώδη ακτινοβολία. Όταν σε αυτά τα ποντίκια εισάγονταν τροφικές πρωτεΐνες μέσω σωλήνα σίτισης κατά τη στιγμή της δερματικής κάκωσης, παρατηρούνταν η ανάπτυξη τροφικής αλλεργίας.
Πριν από τη δημοσίευση αυτών των ευρημάτων, δεν είχε αποσαφηνιστεί αν γεγονότα που εκτυλίσσονται σε απόμακρες περιοχές του σώματος θα μπορούσαν να συντονιστούν μέσω του ανοσοποιητικού συστήματος, ώστε να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση. Όπως σχολιάζει ο επικεφαλής συγγραφέας, Δρ. Daniel Waizman, «αυτό αλλάζει την οπτική μας. Από ότι φαίνεται δεν χρειάζεται όλα να συμβαίνουν στο ίδιο σημείο. Πρέπει να εξετάσουμε προσεκτικά πώς επικοινωνούν μεταξύ τους τα επιμέρους συστήματα του σώματος».
Δερματική και τροφική αλλεργική αντίδραση: Μια αμφίδρομη σχέση
Παρόλο που υπήρχε η θεωρία ότι τα αλλεργιογόνα διεισδύουν μέσω του κατεστραμμένου δέρματος και προκαλούν συστηματική αντίδραση, οι συν-επικεφαλής της μελέτης Δρ. Anna Eisenstein, επίκουρη καθηγήτρια δερματολογίας, και Δρ. Andrew Wang, αναπληρωτής καθηγητής ρευματολογίας, επανεξέτασαν αυτή την άποψη υπό διαφορετικό πρίσμα. Ως νέοι γονείς, παρατήρησαν ότι τα παιδιά τους απέφευγαν αυθόρμητα την επαφή τροφών με φλεγμονώδες ή τραυματισμένο δέρμα. Όπως σημειώνει ο Δρ. Wang: «τα παιδιά μας απέφευγαν να τοποθετούν φαγητό σε περιοχές με τραύματα. Αρχίσαμε να αναρωτιόμαστε αν υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος με τον οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα θυμάται μια τροφή ως απειλή – κάτι που ενδεχομένως έχουμε παραβλέψει».
Το έντερο, υπό φυσιολογικές συνθήκες, αποτελεί ένα περιβάλλον ανοσολογικής ανεκτικότητας. Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει εξελιχθεί, ώστε να δέχεται τροφές και να επιτρέπει τη συνύπαρξη με ωφέλιμα μικρόβια. Η παραδοχή ότι μια τροφική αλλεργία ενδέχεται να ξεκινά όχι από το έντερο αλλά από το δέρμα, προσφέρει μια νέα εξήγηση στο μέχρι πρότινος αινιγματικό φαινόμενο.
Οι ερευνητές ασχολήθηκαν με διάφορα είδη δερματικών τραυμάτων στα ζώα – από παρακεντήσεις έως ηλιακά εγκαύματα – και τα σίτισαν με οβαλβουμίνη (πρωτεΐνη του ασπραδιού αυγού), που είναι γνωστό τροφικό αλλεργιογόνο. Ανεξαρτήτως του είδους του τραυματισμού, όλα τα πειραματόζωα παρουσίασαν αλλεργική αντίδραση, αρκεί να μην είχαν προηγούμενη έκθεση στην πρωτεΐνη. Αντίθετα, όσα εκτέθηκαν στην οβαλβουμίνη μέσω του περιβάλλοντος, χωρίς άμεση σίτιση, δεν εμφάνισαν αλλεργία.
Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν την ύπαρξη συγκεκριμένων ανοσολογικών μορίων, των οποίων η παρουσία ήταν καθοριστική για την εμφάνιση της αλλεργικής αντίδρασης. Η επιστημονική ομάδα υποθέτει ότι ειδικά κύτταρα του ανοσοποιητικού λειτουργούν ως μεσολαβητές μεταξύ δέρματος και εντέρου, μεταφέροντας κρίσιμα σήματα και πυροδοτώντας την ανοσολογική μνήμη. Η ταυτοποίηση αυτών των κυττάρων βρίσκεται σε εξέλιξη.
Αν και τα ευρήματα της μελέτης δεν μεταφράζονται άμεσα σε θεραπευτικές λύσεις για τις τροφικές αλλεργίες στους ανθρώπους, υπογραμμίζουν τη σημασία της έγκαιρης αντιμετώπισης των δερματικών βλαβών. Άλλες παθήσεις, όπως η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου και η ρευματοειδής αρθρίτιδα, έχουν επίσης συσχετιστεί με χρόνιες δερματικές καταστάσεις, όπως το έκζεμα. Ακόμη, η ψωρίαση έχει βρεθεί να αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων. Όπως σημειώνει η Δρ. Eisenstein «η θεραπεία μιας δερματικής πάθησης δεν αφορά μόνο το ορατό σύμπτωμα. Κάτω από την επιφάνεια κρύβεται μια φλεγμονώδης διαδικασία που μπορεί να έχει επιπτώσεις σε ολόκληρο τον οργανισμό».
Διαβάστε επίσης
Tροφικές αλλεργίες: Το γνωστό φάρμακο που περιορίζει τις επικίνδυνες αντιδράσεις
Έχει το παιδί αλλεργία στα φιστίκια; Η θεραπεία που την ελέγχει
Τροφικές αλλεργίες: Η «αθώα» κίνηση που αυξάνει τον κίνδυνο για τα παιδιά
