Επιτέλους καλοκαίρι και διακοπές έχοντας αφήσει την πανδημία πίσω μας. Καιρός για ήλιο και θάλασσα. Μπαίνουμε σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από ανεμελιά και καλή διάθεση, η οποία όμως μπορεί εύκολα να αναστραφεί από μια απροσεξία ή ένα ατυχές συμβάν. Τα μικροατυχήματα είναι συχνά κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών και, εκτός από το να μας χαλάσουν τη διάθεση, μπορούν να εξελιχθούν σε σοβαρά περιστατικά αν δεν αντιμετωπιστούν κατάλληλα. Ας δούμε ποια είναι τα συχνότερα μικροατυχήματα του καλοκαιριού και πώς πρέπει να δράσετε αν συμβεί κάποιο απρόοπτο σε εσάς ή το παιδί που παίζει ανέμελο στην παραλία.

Έπαθα θερμοπληξία
Η ζέστη του καλοκαιριού -και ιδιαίτερα του μεσημεριού- σε συνδυασμό με τον ξηρό αέρα αυξάνει τον κίνδυνο αφυδάτωσης και θερμοπληξίας, της οποίας τα συμπτώματα είναι ζάλη, ναυτία και έμετος. Τι κάνουμε: Βάζουμε το άτομο που πάσχει κάτω από το ντους με δροσερό νερό – ή κάνουμε μια σύντομη εμβάπτιση στη θάλασσα με άμεση απομάκρυνση από τον ήλιο και μεταφορά του σε ένα μέρος σκιερό και δροσερό. Γενικότερα, η πρώτη κίνηση είναι η απομάκρυνση του ατόμου από τη ζέστη και τις συνθήκες που δημιούργησαν τη θερμοπληξία (κοινώς ηλίαση). Ακολουθεί η ενυδάτωση με πολλά υγρά (όχι μόνο νερό αλλά και χυμούς).

Κάηκα στον ήλιο
Συνήθως τα ηλιακά εγκαύματα γίνονται αντιληπτά πολύ αργότερα και μπορούν να γίνουν επικίνδυνα αν μολυνθούν (το δέρμα καταστρέφεται, επομένως αποτελεί πύλη εισόδου μικροβίων). Σε περίπτωση πληγής χρησιμοποιούμε αντισηπτικό και αποστειρωμένη γάζα. Τι κάνουμε: Για άμεση ανακούφιση ενδείκνυνται οι φαρμακευτικές αλοιφές με μικρές δόσεις κορτιζόνης που έχει αντιφλεγμονώδη δράση. «Ενυδάτωση στο δέρμα σημαίνει λίπος, άρα συστήνονται όλες οι αλοιφές που έχουν ως βάση τη βαζελίνη και οι ενυδατικές αλοιφές που χρησιμοποιούνται στους διαβητικούς. Μια άλλη πολύ καλή και πρακτική λύση είναι το γιαούρτι που χρησιμοποιούσαν οι γιαγιάδες μας, το οποίο έχει λίπος και μπορεί να ενυδατώσει και να ανακουφίσει το δέρμα», αναφέρει ο κ. Λέπουρας.
TIP – Αποφεύγουμε την υπέρμετρη έκθεση στον ήλιο, ειδικά τις μεσημβρινές ώρες, καθώς το ηλιακό έγκαυμα -που χαρακτηρίζεται από ερυθρότητα στην πάσχουσα περιοχή, ευαισθησία και πόνο- μπορεί να προκαλέσει φυσαλίδες, μελαγχρωματικές κηλίδες και δυσχρωμίες, ενώ αυξάνεται στα σημεία αυτά και ο κίνδυνος μελλοντικής καρκινογένεσης.

Έπαθα διάστρεμμα
Στα διαστρέμματα αυτό που πάντα βοηθάει είναι ο πάγος. Σε όλα τα μυοσκελετικά ατυχήματα την πρώτη εβδομάδα συστήνεται πάγος, καθώς κρυώνει τη φλεγμονή και έχει αναλγητικές ιδιότητες. Τυλίγουμε τον πάγο σε ένα καθαρό ύφασμα και τον τοποθετούμε στην τραυματισμένη περιοχή για τουλάχιστον 5-10 λεπτά, κάνοντας πολλές επαναλήψεις.

Αν υπάρχει κάταγμα: Στην περίπτωση του κατάγματος, το βασικότερο είναι η ακινητοποίηση. Εστω και με κλαδιά ή ξύλα φτιάχνουμε έναν πρόχειρο νάρθηκα ώστε να ακινητοποιήσουμε το σημείο που πονάει πολύ και να ανακουφίσουμε τον πόνο. Ενας ελαστικός επίδεσμος μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να ακινητοποιήσει και να αποφορτίσει προσωρινά ένα κάταγμα. Υπάρχουν ελαστικοί επίδεσμοι για μερική ακινητοποίηση καταγμάτων, γι’ αυτό και σε περίπτωση που υπάρχουν μικρά παιδιά ή δεν υπάρχει εύκολη πρόσβαση σε κέντρο υγείας είναι καλό να έχουμε κάτι τέτοιο μαζί μας στις διακοπές.

Τα ενοχλητικά τσιμπήματα
Σύμφωνα με τον γενικό κανόνα για τα τσιμπήματα, όσο πιο κοντά βρίσκονται στον λαιμό, στον αυχένα και το πρόσωπο τόσο πιο επικίνδυνα είναι. Ο κίνδυνος στον λαιμό είναι το οίδημα λάρυγγος, το οποίο συμβαίνει συνήθως εντός 20 λεπτών, και μπορεί να αποβεί απειλητικό για τη ζωή λόγω ασφυξίας, όπως εξηγεί ο κ. Λέπουρας.

• ΚΟΥΝΟΥΠΙΑ: Στον παραπάνω κανόνα του σημείου του τσιμπήματος δεν περιλαμβάνεται το τσίμπημα από κουνούπια, εκτός από κάποια κουνούπια που μεταφέρουν νόσους, πράγμα το οποίο, ωστόσο, είναι σχεδόν απίθανο να γνωρίζουμε. Το κουνούπι προκαλεί μόνο ενόχληση, εκτός αν το ξύσουμε και προκληθεί μόλυνση. «Ολες οι ασθένειες, από τον κορωνοϊό έως τον σταφυλόκοκκο, χρειάζονται πύλες εισόδου στο σώμα. Επομένως, τα σημεία στα οποία πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί είναι το στόμα, η μύτη, τα γεννητικά όργανα και οι πληγές», επισημαίνει ο κ. Λέπουρας.
• ΣΦΗΚΑ ΚΑΙ ΜΕΛΙΣΣΑ: Σε οποιαδήποτε περίπτωση τσιμπήματος, τονίζει ο ειδικός, καλό είναι να αποφεύγουμε τα σκευάσματα με αμμωνία και τις αλοιφές με αντιισταμινικά. Αντιθέτως, βοηθούν οι κορτιζονούχες αλοιφές υπό μορφή κρέμας, οι οποίες αν εφαρμοστούν τοπικά πολλές φορές θα μειώσουν τη βαρύτητα και το εύρος των συμπτωμάτων. TIP Αν και πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι είναι αλλεργικοί στα τσιμπήματα των εντόμων επειδή μια φορά στη ζωή τους είχαν κάποιο επεισόδιο, στην πραγματικότητα, αλλεργικοί υψηλού κινδύνου θεωρούνται εκείνοι που έχουν νοσηλευτεί για τουλάχιστον ένα οξύ επεισόδιο αλλεργίας και έλαβαν ενδοφλέβια κορτιζόνη.
• ΔΑΓΚΩΜΑ ΦΙΔΙΟΥ: Στην Ελλάδα δεν έχουμε δηλητηριώδη φίδια, με την έννοια του θανατηφόρου δαγκώματος χωρίς αντίδοτο, γι’ αυτό και ο αντιοφικός ορός δεν χρησιμοποιείται πλέον, καθώς προκαλεί πιο πολλές αλλεργίες απ’ ό,τι το δηλητήριο του φιδιού ή του σκορπιού. Και σε αυτή την περίπτωση το πρώτο που χρειαζόμαστε είναι η αντισηψία και έπειτα κορτιζόνη γιατί το δηλητήριο του φιδιού μπορεί να προκαλέσει συστηματικές αλλεργικές εκδηλώσεις.
• ΠΛΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ: Το ίδιο ισχύει και για τα πλάσματα της θάλασσας όπως η δράκαινα, η σκορπίνα, οι μέδουσες και οι τσούχτρες, τα οποία μπορεί να αποδειχθούν επικίνδυνα για τα μικρά παιδιά. Και σε αυτή την περίπτωση συστήνεται κορτιζονούχος αλοιφή και όχι με βάση τη βαζελίνη, καθώς η πρώτη απορροφάται καλύτερα. Για τα μικρά παιδιά, υπάρχουν ενέσεις αδρεναλίνης μιας χρήσεως, τις οποίες μπορεί να κάνει ο οποιοσδήποτε και καλό είναι να τις έχουμε μαζί μας. Είναι όμως αρκετά ακριβές και έχουν μικρή διάρκεια ζωής. Ισως είναι προτιμότερο να τα μεταφέρετε στο πλησιέστερο κέντρο υγείας.

Το παιδί κατάπιε τσιγάρο – Και τώρα;
Δεν αποτελεί σπάνιο φαινόμενο ένα μικρό παιδί να καταπιεί μια γόπα από τσιγάρο που κάποιος έχει πετάξει απερίσκεπτα στην παραλία. Στην περίπτωση αυτή – εφόσον δεν είναι καυστικό αυτό που έχει καταπιεί (π.χ. χλωρίνη), όπου ο εμετός θα κάνει χειρότερη ζημιά – η πρώτη κίνηση είναι να προσπαθήσουμε να πιει το παιδί πολύ νερό, αλατόνερο ή γάλα σε μεγάλες ποσότητες ώστε να κάνει εμετό. Υπάρχουν, επίσης τα χάπια ενεργού άνθρακα (καρβουνάκια) που χρησιμοποιούνται λόγω της ιδιότητάς τους να δεσμεύουν τις τοξίνες και να εμποδίζουν την απορρόφησή τους από το στομάχι. Το σημαντικό που πρέπει να θυμούνται οι γονείς είναι ότι αν το παιδί καταπιεί γόπα τσιγάρου έχουν αρκετές ώρες μπροστά τους. Δεν θα προκληθούν αμέσως παρενέργειες -χρειάζονται 3-4 ώρες- οπότε θα έχουν τον χρόνο να πάνε στο νοσοκομείο για την απαραίτητη πλύση στομάχου.

Γδαρσίματα και πληγές
Πάντα πρέπει να έχουμε μαζί μας ένα κιτίο πρώτων βοηθειών που περιέχει αντισηπτικά (π.χ. οξυζενέ). Το πρώτο που θα κάνουμε σε έναν τραυματισμό είναι να ξεπλύνουμε την πληγή με άφθονο νερό για να φύγουν τα ξένα σώματα κι έπειτα να κάνουμε αντισηψία, να χρησιμοποιήσουμε δηλαδή ένα αντισηπτικό και αποστειρωμένες γάζες διαφόρων μεγεθών (αν είναι δυνατόν αδιάβροχες) ώστε να καλύψουμε το τραύμα. Αν δούμε ότι είναι βαθύ ή προκλήθηκε από όργανα που δεν είναι καθαρά (π.χ. σύρμα) είναι πιθανό, αν δεν έχουμε κάνει πρόσφατα αντιτετανικό εμβόλιο, να χρειαστεί να κάνουμε αντιτετανικό ορό. Αν, τέλος, το τραύμα είναι πολύ βαθύ ενδεχομένως να χρειαστεί και αντιβίωση, κάτι που, όμως, θα κρίνει ο γιατρός. Αν υπάρχει αιμορραγία: Στην περίπτωση αιμορραγίας, επιβάλλεται πίεση του σημείου. Πιέζουμε με οποιαδήποτε αποστειρωμένη γάζα και οξυζενέ που έχει αιμοστατικές ιδιότητες. Δεν χρησιμοποιούμε βαμβάκι γιατί αφήνει ίνες. Η αποστειρωμένη γάζα με οξυζενέ είναι η ενδεδειγμένη λύση για να σταματήσουμε την αιμορραγία ή και ένας ελαστικός επίδεσμος μέχρι να πάμε σε ένα κέντρο υγείας. «Στην αιμορραγία προτεραιότητα έχει η αντισηψία κι έπειτα η αιμόσταση», αναφέρει ο κ. Αντώνης Λέπουρας. Σημειώνεται ότι υπάρχουν και σκευάσματα που χρησιμοποιούνται σαν ράμματα, τα οποία μπορούμε να βρούμε στα φαρμακεία.

Με τη συνεργασία του Aντώνιου Λέπουρα, Ειδικευμένου Ιατρού Παθολόγου-Διαβητολόγου, Διευθυντή Παθολογικής-Διαβητολογικής Κλινικής και Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan General