Καμιά εικοσιπενταριά χρόνια πίσω, ο Ορφέας Περίδης έγραφε σε ένα τραγούδι που σήμαινε και την έναρξη της δισκογραφικής του καριέρας: «Ρίχνω στα μάτια μου ένα φως και κάνω ανάκριση μονάχος / ο χωρισμένος μου εαυτός είναι που χώρισε τον κόσμο από λάθος». Το τραγούδι ερμήνευσε πρώτος ο Νίκος Παπάζογλου στον οποίο ο Περίδης είχε απευθυνθεί προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για τα τραγούδια του. Τόσα χρόνια μετά, το πάντα επίκαιρο τραγούδι βρίσκεται σε κάθε έντεχνη playlist, αποτελώντας μια μελωδική τρίλεπτη περιγραφή της κακής πλευράς της μοναξιάς, και του ανθρώπου που δεν θέλει να βλέπει κανέναν, ούτε καν τον εαυτό του. Μία νέα έρευνα επιβεβαιώνει ότι η μοναξιά μπορεί να γίνει απόκοσμη έχθρα και να ορθώσει ένα τείχος ανάμεσα στους άλλους ανθρώπους, οι οποίοι συνήθως δεν φταίνε σε τίποτα.
Η μοναξιά και η εχθρότητα έχουν πολλά κοινά. Η μοναξιά περιλαμβάνει την αίσθηση συναισθηματικής ή κοινωνικής αποσύνδεσης από τους ανθρώπους γύρω μας, θεωρώντας ότι οι άλλοι δεν δίνουν δεκάρα για εμάς ή δεν μας καταλαβαίνουν διόλου. Αυτή η αντιληπτική παραμόρφωση μας κάνει αντικοινωνικούς και μας οδηγεί σε ένα είδος εκούσιας απομόνωσης που σταδιακά μετατρέπεται σε εχθρότητα θεωρώντας ότι οι άλλοι όταν δεν είναι επιβλαβείς και επιτήδειοι είναι απλώς αναξιόπιστοι.
Η γέννηση της εχθρότητας
Οι ερευνητές, λοιπόν, διαπίστωσαν ότι η μοναξιά ήταν ένας σημαντικός παράγοντας πρόβλεψης της εχθρότητας, ήτοι οι άνθρωποι που είναι μόνοι τους, με συνειδητά λίγους ή καθόλου φίλους έχουν αρνητικά αισθήματα για τους άλλους.
Πράγματι, η μοναξιά δημιουργεί μια ψυχική κατάσταση που προκαλεί καχυποψία προς τους άλλους. Αυτό συμβαίνει επειδή η συναισθηματική ευπάθεια που αισθάνονται οι μοναχικοί μεταφράζεται σε φόβο περεταίρω απόρριψης. Κάπου εκεί, αρχίζουμε να βλέπουμε τους άλλους ως δυνητικά επιβλαβείς -επειδή ακριβώς ενδέχεται να μας απορρίψουν ή το έχουν κάνει- γεγονός που μας καθιστά εχθρικούς εκ των προτέρων και αρνητικά διακείμενους.
Την ίδια στιγμή, θεωρώντας ότι οι άλλοι είναι αναξιόπιστοι και επιβλαβείς, μπορούμε να δικαιολογήσουμε τη μοναξιά μας ως «σφάλμα» τους και όχι ως ανάδραση των δικών μας ελλείψεων ή κακών χειρισμών. Φταίνε εκείνοι δηλαδή που τους κάνατε πέρα και όχι εσείς που φέρεστε απότομα, παράλογα ή ανισόρροπα.
Εν ολίγοις, η μοναξιά προκαλεί συναισθηματικό πόνο και ευπάθεια καθώς και θεμελιώδη αίσθηση απογοήτευσης στους ανθρώπους γύρω μας, που μας άφησαν στην ησυχία της μοναξιάς μας. Αυτό μπορεί να μας οδηγήσει να νιώσουμε ακόμη πιο εχθρικά απέναντι στους άλλους και αντί να εμβαθύνουμε στις συναισθηματικές και κοινωνικές μας ελλείψεις, να ρίχνουμε τα βάρη αλλού.
Το ζήτημα είναι ότι όταν βλέπεις παντού φαντάσματα, δεν μπορείς να αντιληφθείς ότι το πρόβλημα δεν είναι εκεί έξω, αλλά μέσα σου. Και κάτι τέτοιο συμβαίνει όταν η μοναξιά μετατρέπεται σε εχθρότητα, κατόπιν σε μισανθρωπισμό και στη συνέχεια σε παραλογισμό. Θυμηθείτε, η μοναξιά δημιουργεί αντιληπτικές παραμορφώσεις που μας κάνουν να αισθανόμαστε ότι οι άνθρωποι γύρω μας μάς φροντίζουν λιγότερο από ό, τι πραγματικά συμβαίνει. Στην πραγματικότητα, ενδιαφέρονται περισσότερο από ό,τι συνειδητοποιούμε, αλλά αυτό μπορεί να μη γίνει ποτέ αντιληπτό αν θεωρούμε διαρκώς τον εαυτό μας θύμα τους…
Επιμύθιο: Αν δεν σας παίρνουν τηλέφωνο οι παλιοί σας φίλοι, αν δεν σας αναζητούν πια, είναι ίσως επειδή δεν μπορούν να ανεχθούν τη μιζέρια, την τοξικότητα και τα εχθρικά συναισθήματα που βγάζετε. Και όχι, δεν θα έρθουν να σας πάρουν από το χέρι για να σας αποδείξουν ότι έχετε καταλάβει λάθος, διότι απλώς δεν είστε πια πέντε χρονών…
