Ο καρκίνος των ωοθηκών συγκαταλέγεται στα πιο ύπουλα είδη καρκίνου. Συνήθως, δεν παρουσιάζει εμφανή συμπτώματα μέχρι να φτάσει σε προχωρημένα στάδια, γεγονός που καθιστά την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία εξαιρετικά δύσκολη. Με ποσοστό 75% των περιπτώσεων που διαγιγνώσκονται σε αυτά τα στάδια, ο καρκίνος των ωοθηκών είναι γνωστός για την ανθεκτικότητά του στις κλασικές θεραπείες. Ωστόσο, μια επαναστατική νέα έρευνα από τη Mayo Clinic, που δημοσιεύτηκε στο JCO Precision Oncology, μπορεί να φέρει την ελπίδα για την πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου και τη σωτήρια πρόληψη.
Η 22χρονη ασθενής που ανοίγει το δρόμο
Αυτή η ανακάλυψη έγινε χάρη στην περίπτωση μιας 22χρονης ασθενούς που έφερε δύο σπάνιες γενετικές μεταλλάξεις, οι οποίες αυξάνουν κατακόρυφα τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Η ασθενής είχε κληρονομήσει τη μετάλλαξη BRCA2, η οποία συνδέεται με το κληρονομικό σύνδρομο καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών, καθώς και τη μετάλλαξη του γονιδίου TP53, που προκαλεί το σύνδρομο Li-Fraumeni. Αυτά τα γενετικά χαρακτηριστικά αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης διάφορων τύπων καρκίνου κατά τη διάρκεια της ζωής.
Η ασθενής διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού και είχε επίσης έναν καλοήθη όγκο στις ωοθήκες, γεγονός που την οδήγησε να επιλέξει να υποβληθεί σε προληπτική χειρουργική επέμβαση. Έτσι, υποβλήθηκε σε μαστεκτομή και υστερεκτομή με αφαίρεση των ωοθηκών και των σαλπίγγων. Αυτή η επιλογή της προληπτικής χειρουργικής επέμβασης σχετίζεται με την υψηλή κληρονομική προδιάθεση για καρκίνο.
Αυτό που εντυπωσίασε την ερευνητική ομάδα της Mayo Clinic ήταν ότι, πέρα από την επιτυχή αφαίρεση των καρκινικών ιστών, οι γιατροί εντόπισαν και πρώιμες, κρυφές αλλαγές στα επιθηλιακά κύτταρα των σαλπίγγων της ασθενούς. Οι αλλαγές αυτές έδειχναν σημάδια που μπορεί να προδιαθέτουν για την ανάπτυξη καρκίνου των ωοθηκών, προτού καν εμφανιστούν ορατά συμπτώματα ή βλάβες.
Η σημασία της ανακάλυψης για την πρώιμη διάγνωση
Η ομάδα επιστημόνων της Mayo Clinic χρησιμοποίησε τις πιο σύγχρονες τεχνολογίες ανάλυσης μονοκυτταρικού επιπέδου για να εξετάσει τα κύτταρα που αφαιρέθηκαν από τη σάλπιγγα της ασθενούς. Στην ανάλυση αυτή, οι ερευνητές εντόπισαν ασυνήθιστες αλλαγές στη συμπεριφορά των κυττάρων, οι οποίες αποκαλύπτουν ότι τα εκκριτικά επιθήλια είχαν αυξηθεί σημαντικά σε αριθμό, ενώ τα κροσσωτά κύτταρα, που συνήθως βοηθούν στη μεταφορά του ωαρίου, ήταν λιγότερα. Αυτή η ανισορροπία προκαλεί χρόνια φλεγμονή, η οποία είναι ένας γνωστός παράγοντας κινδύνου για καρκίνο.
Ο Δρ. Nagarajan Kannan, Διευθυντής του Stem Cell and Cancer Biology Laboratory στη Mayo Clinic, εξήγησε: «Εντοπίσαμε ένα σπάνιο και αποκαλυπτικό φαινόμενο στην επιθηλιακή βιολογία, το οποίο φανερώνεται μόνο χάρη στις εξελιγμένες τεχνολογίες μονοκυτταρικής ανάλυσης». Αυτό το εύρημα μπορεί να βοηθήσει να κατανοηθούν καλύτερα οι πρώτες αλλαγές που οδηγούν στην εμφάνιση καρκίνου των ωοθηκών, ανοίγοντας τον δρόμο για την ανάπτυξη πρώιμων διαγνωστικών εργαλείων.
Πρόληψη και νέες στρατηγικές για τον καρκίνο των ωοθηκών
Η Δρ. Jamie Bakkum-Gamez, γυναικολογική ογκολόγος στη Mayo Clinic, δήλωσε: «Γνωρίζουμε ότι ο πιο επιθετικός τύπος καρκίνου των ωοθηκών συνήθως ξεκινά από τη σάλπιγγα. Όμως, το πώς ακριβώς και γιατί συμβαίνει αυτό παραμένει άγνωστο. Η κατανόηση αυτών των πρώιμων φαινομένων θα μπορούσε να μας επιτρέψει να αναπτύξουμε καλύτερα εργαλεία πρόληψης και πιο εξατομικευμένες στρατηγικές θεραπείας».
Η ομάδα των επιστημόνων, εντυπωσιασμένη από τα αποτελέσματα της έρευνας, δημιούργησε μια «βιοτράπεζα σαλπίγγων» για να συλλέξει και να αναλύσει ανθρώπινα δείγματα κυττάρων και ιστών. Αυτά τα δείγματα θα χρησιμοποιηθούν για να εξετάσουν την αρχική φάση του καρκίνου των ωοθηκών και να ανακαλύψουν νέους τρόπους για την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση της νόσου.
«Αυτή η δουλειά θέτει τις βάσεις για μια νέα εποχή πρόωρης ανίχνευσης και πρόληψης για τον καρκίνο των ωοθηκών, ιδίως για γυναίκες με κληρονομικούς παράγοντες κινδύνου, όπως οι μεταλλάξεις BRCA», κατέληξε ο Δρ. Kannan. Η νέα αυτή μελέτη της Mayo Clinic επιβεβαιώνει ότι, ακόμα και απέναντι στις πιο ύπουλες μορφές καρκίνου, η πρώιμη ανίχνευση θα παραμείνει το πιο ισχυρό μας όπλο.
Διαβάστε επίσης
Καρκίνος ωοθηκών: Τα οφέλη του προσυμπτωματικού ελέγχου για τις γυναίκες
Γυναικολογικός καρκίνος: Τα 4 πλεονεκτήματα της ρομποτικής χειρουργικής – Πότε κρίνεται απαραίτητη
Καρκίνος τραχήλου μήτρας: Σε ποια χώρα θα έχει εξαλειφθεί μέχρι το 2040
