Με το ερώτημα «Είναι εφικτή η εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στην Ελλάδα: πότε και πώς;» ξεκίνησε την ομιλία του στην ημερίδα του ygeiamou ο κ. Θεόδωρος Αγοραστός, Καθηγητής Mαιευτικής-Γυναικολογίας στο «Αριστοτέλειο» Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, απαντώντας θετικά και οριοθετώντας τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου.
Από το τεστ ΠΑΠ στα εμβόλια και τις μοριακές εξετάσεις
Ο κ. Αγοραστός έκανε μια σύντομη αναφορά στο τεστ ΠΑΠ, η εφαρμογή του οποίου ξεκίνησε τη δεκαετία του 1950 από την Αμερική και έκτοτε θεωρήθηκε η κυρίαρχη εξέταση για τη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ο οποίος οφείλεται στον ιό HPV που προκαλεί διάφορους καρκίνους αλλά και καλοήθη νοσήματα, όπως τα κονδυλώματα.
Σύμφωνα με τον Καθηγητή, το τεστ ΠΑΠ βοήθησε αρχικά στην μείωση των περιστατικών καρκίνου, ωστόσο γρήγορα η συμβολή του άρχισε να μειώνεται, ενώ η εκ νέου αύξηση των περιπτώσεων αυτού του καρκίνου δείχνει ότι πλέον αποτελεί ανεπαρκές εργαλείο διάγνωσης.
Σε αυτό το σημείο, ο κ. Αγοραστός επεσήμανε δύο επαναστατικές εξελίξεις: Το πρώτο εμβόλιο εναντίον ενός καρκίνου, καθώς και το πρώτο μοριακό τεστ για έλεγχο σε όλο το εύρος του πληθυσμού και όχι μόνο σε μεμονωμένες ομάδες.
«Οι μελέτες έδειξαν ότι το εμβόλιο είναι άκρως αποτελεσματικό, καθώς ο κίνδυνος για τις νεαρές γυναίκες που εμβολιάζονται μειώνεται κατά 90%, γεγονός που το καθιστά πολύ πιο αποτελεσματικό τρόπο πρόληψης από το τεστ ΠΑΠ και μας χαρίζει την ελπίδα ότι ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας μπορεί να εξαλειφθεί», σχολίασε χαρακτηριστικά ο καθηγητής.
Τα βήματα για την εξάλειψη της νόσου
Ο κ. Αγοραστός διευκρίνισε ότι ο στόχος της εξάλειψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας αναφέρεται στην εξάλειψη ως πρόβλημα δημόσιας υγείας, που σημαίνει 4 περιπτώσεις ανά 100.000 γυναίκες ανά έτος, σε αντίθεση με τα σημερινά νούμερα, που είναι σχεδόν διπλάσια. Ο ΠΟΥ έχει θέσει αυτό τον στόχο έως το 2030.
Ο καθηγητής επεσήμανε ότι ο στόχος αυτός δεν είναι καθόλου ουτοπικός και πολλές χώρες, ανάμεσά τους η Αυστραλία και η Σουηδία έχουν δηλώσει ότι θα τον επιτύχουν μέχρι το 2030.
Ο «κανόνας 90-70-90»
Για να επιτευχθεί ο στόχος εξάλειψης, ο καθηγητής τόνισε ότι θα πρέπει να τηρηθεί ο κανόνας 90-70-90, δηλαδή εμβολιασμός στο 90% των κοριτσιών κάτω των 15 ετών, HPV τεστ στο 70% των γυναικών από 30 ετών και πάνω, με επανάληψη κάθε 5 χρόνια και 90% επιτυχία στη θεραπεία των ασθενών.
Ο καθηγητής έκανε επιπλέον λόγο για τη μέθοδο της αυτοδειγματοληψίας (self sampling), η οποία μπορεί να βοηθήσει και την οποία χαρακτήρισε ως την εξέταση του μέλλοντος.
Εστιάζοντας ιδιαίτερα στα δεδομένα της Ελλάδας, ο κ. Αγοραστός υπενθύμισε ότι «στην Ελλάδα ο εμβολιασμός υπάρχει από το 2008, αλλά δυστυχώς η εμβολιαστική κάλυψη είναι μικρή. Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται μια άνοδος, ωστόσο βρισκόμαστε ακόμη πολύ μακριά από το στόχο».
Ο καθηγητής τόνισε την απουσία ενός εθνικού προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου, καθώς και την έλλειψη επαρκών ογκολογικών κέντρων, ιδιαίτερα σε μικρότερα αστικά και μη κέντρα. Θύμισε ότι το 2022 ψηφίστηκε νομοσχέδιο, το οποίο συμπεριλάμβανε τον προσυμπτωματικό έλεγχο, κάτι όμως που ανακόπηκε το 2023, με αποτέλεσμα να εξακολουθούμε σήμερα να βασιζόμαστε στο τεστ ΠΑΠ.
Παράλληλα, επεσήμανε ότι η χώρα μας οφείλει να συμμορφωθεί με τις διεθνείς οδηγίες και κάλεσε την πολιτεία να αναλάβει την ενημέρωση του πληθυσμού για τον εμβολιασμό και το HPV τεστ, υπογραμμίζοντας ότι μόνο έτσι θα είναι αποτελεσματική, όπως έγινε τόσο στην περίπτωση του AIDS τη δεκαετία του 1990, όσο και στην περίπτωση του κορωνοϊού τα τελευταία χρόνια. Ο ίδιος αποκάλυψε ότι υπάρχουν κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση που προβλέπονται ακριβώς για την ενημέρωση των πολιτών, επομένως δεν τίθεται ζήτημα έλλειψης πόρων.
«Εάν η χώρα μας πετύχει τον κανόνα 90-70-90 έως το 2030, τότε θα μπορέσει να επιτύχει το στόχο της εξάλειψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας έως το 2047, δηλαδή σε 25 χρόνια από σήμερα», δήλωσε ο κ. Αγοραστός, καταλήγοντας στο ότι «η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των πολιτών είναι αναγκαία, οι δείκτες ποιότητας είναι απαραίτητοι, όπως και μια μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση για την προσπάθεια αυτή. Εάν δε τα καταφέρουμε, θα φέρουμε αποκλειστικά την ευθύνη. Ήδη, πολλές χώρες έχουν δηλώσει ότι θα πιάσουν το στόχο μέχρι το 2030 και αρκεί να σας πω ότι χώρες όπως το Ουζμπεκιστάν δίνουν ήδη αισιόδοξες ενδείξεις, ενώ η Ρουάντα υποστηρίζει ότι θα είναι η πρώτη αφρικανική χώρα που θα πετύχει το στόχο της εξάλειψης».
