Ο διαβήτης αποτελεί σήμερα μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της δημόσιας υγείας στην Ευρώπη -και όχι μόνο. Στην Ισπανία, για παράδειγμα, αφορά περίπου το 14% του πληθυσμού, δηλαδή πάνω από 5 εκατομμύρια άτομα, και κοστίζει στο σύστημα υγείας περισσότερα από 14 εκατ. ευρώ ετησίως. Για αυτό και πολλές φορές έχουν γίνει -και βρίσκονται εν εξελίξει -προσπάθειες, ώστε να κατανοηθούν οι μηχανισμοί και τα «εργαλεία» για την πρόληψη ή/και αντιμετώπισή του.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ώρα και η σύνθεση του τελευταίου γεύματος της ημέρας φαίνεται να παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση του σακχάρου το επόμενο πρωί, σύμφωνα με νέα διεθνή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nutrients. Το εύρημα αποκτά ιδιαίτερη σημασία για τα άτομα με προδιαβήτη, καθώς θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμο εργαλείο στην πρόληψη της εξέλιξης προς τον διαβήτη τύπου 2.
Για τις ανάγκες περαιτέρω έρευνας, εξετάστηκαν 33 άτομα, ηλικίας 50 έως 75 ετών, με προδιαβήτη, που ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Όλοι οι συμμετέχοντες ακολούθησαν μια ελεγχόμενη διατροφή με σταθερά ωράρια γευμάτων. Στη συνέχεια, μετρήθηκαν τα επίπεδα γλυκόζης τους το επόμενο πρωί, μετά από 10 ώρες νυχτερινής νηστείας.
Οι συμμετέχοντες φορούσαν συνεχείς αισθητήρες γλυκόζης, ώστε οι ερευνητές να παρακολουθήσουν με ακρίβεια τις μεταβολές στα επίπεδα σακχάρου.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι:
- όσο πιο αργά καταναλώνεται το τελευταίο γεύμα, τόσο δυσκολότερη γίνεται η ρύθμιση της γλυκόζης,
- η ποσότητα και η ποιότητα των υδατανθράκων στο βραδινό γεύμα επηρεάζουν άμεσα τα επίπεδα γλυκόζης το επόμενο πρωί,
- η ατομική ευαισθησία στην ινσουλίνη καθορίζει την ένταση της γλυκαιμικής απόκρισης.
Όπως εξήγησε η Diana Díaz-Rizzolo, λέκτορας στο Universitat Oberta de Catalunya και μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Columbia University, «οι συστάσεις σχετικά με την πρόσληψη υδατανθράκων και θερμίδων στο βραδινό γεύμα μπορούν να προσαρμόζονται με βάση την ευαισθησία του κάθε ασθενούς στην ινσουλίνη. Η παρακολούθηση της μετα-γευματικής γλυκαιμικής απόκρισης θα μας επιτρέψει να ρυθμίζουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια τη διατροφή ή τη φαρμακευτική αγωγή».
Ο ρόλος του «χρονοτύπου»
Η μελέτη αναδεικνύει μια ακόμη παράμετρο: το εσωτερικό μας βιολογικό ρολόι. Το αν κάποιος είναι «πρωινός» ή «βραδινός» τύπος φαίνεται να επηρεάζει τον τρόπο που μεταβολίζεται η γλυκόζη στη διάρκεια της νύχτας. «Η κατανόηση της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στον χρονότυπο και τη γλυκαιμική απόκριση μπορεί να κάνει τις στρατηγικές πρόληψης και διαχείρισης του διαβήτη πιο ακριβείς», σημείωσε η Δρ. Díaz-Rizzolo.
Οι συγγραφείς προτείνουν ότι οι οδηγίες για τα άτομα με προδιαβήτη ή αντίσταση στην ινσουλίνη πρέπει να στηρίζονται σε 3 άξονες:
- περιορισμό του γλυκαιμικού φορτίου του τελευταίου γεύματος (ειδικά των υδατανθράκων),
- προσαρμογή της ποσότητας των υδατανθράκων με βάση την ευαισθησία στην ινσουλίνη,
- εξέταση του χρόνου των γευμάτων, ώστε να αποφευχθούν νυχτερινές αυξήσεις της γλυκόζης.
Τεχνολογία και τεχνητή νοημοσύνη «στη μάχη» κατά του διαβήτη
Η πρόοδος της τεχνολογίας ανοίγει νέους δρόμους. Συνεχείς αισθητήρες γλυκόζης, εφαρμογές σε κινητά και πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης επιτρέπουν, πλέον, τη συνεχή παρακολούθηση και έγκαιρη προσαρμογή της θεραπείας.
Η ομάδα της Díaz-Rizzolo παρουσίασε και μια νέα μεθοδολογία που χρησιμοποιεί αλγορίθμους τεχνητής νοημοσύνης για να μετρά με ακρίβεια τον «βιολογικό χρόνο νηστείας» (biological overnight fast – BOF). Αυτό το νέο εργαλείο μπορεί να αποτελέσει δείκτη μεταβολικής υγείας και να βοηθήσει στον εντοπισμό διαφορετικών μεταβολικών υποτύπων και μετα-γευματικής απόκρισης, οδηγώντας σε πιο εξατομικευμένες θεραπείες.
«Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να μας βοηθήσει να προβλέψουμε έγκαιρα τον κίνδυνο εμφάνισης του διαβήτη και περαιτέρω επιπλοκών, αλλά και να συνδυάσουμε στοιχεία, όπως (επι)γενετικοί παράγοντες, μεταβολομικά δεδομένα και το μικροβίωμα του εντέρου», κατέληξε η Δρ. Díaz-Rizzolo.
Η μελέτη με μια ματιά
- Δείγμα: 33 άτομα, 50–75 ετών, υπέρβαρα ή παχύσαρκα με προδιαβήτη
- Μέθοδος: Ελεγχόμενη διατροφή, αισθητήρες συνεχούς παρακολούθησης γλυκόζης
- Διάρκεια νηστείας: 10 ώρες
- Κύρια ευρήματα: το τελευταίο γεύμα επηρεάζει τα επίπεδα γλυκόζης νηστείας, η σύνθεση και η ώρα του γεύματος παίζουν κρίσιμο ρόλο, η ευαισθησία στην ινσουλίνη και ο χρονότυπος διαφοροποιούν την απόκριση.
Διαβάστε επίσης
Ποιες πατάτες είναι ένοχες για την πρόκληση διαβήτη; Μελέτη απαντά
Διαβήτης: Η πιπεράτη φυσική θεραπεία που ρίχνει το σάκχαρο βρίσκεται στην κουζίνα
Διαβήτης: Το τρίπτυχο που μειώνει τον κίνδυνο κατά 31% – Με την επιστημονική σφραγίδα του Χάρβαρντ
