Πριν ακριβώς 12 χρόνια, με την οικονομική κρίση να έχει χτυπήσει ισχυρά τη χώρα και επί υπουργίας Άδωνι Γεωργιάδη ξεκινούσε πανυγηρικά μια μεγάλη προσπάθεια μεταρρύθμισης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) της χώρας μας υπό την αυστηρή καθοδήγηση των Ευρωπαίων Εταίρων μας και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Είχαν διακρίνει την επιτακτική ανάγκη και επιβάλει την άμεση δόμηση συστήματος ΠΦΥ με θεμέλιο της τον θεσμό του οικογενειακού γιατρού. Στην κεντρική εκδήλωση ένας από τους σκαπανείς της Γενικής Οικογενειακής Ιατρικής ωρυόταν πως η οργάνωση ενός συστήματος ΠΦΥ δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη και απαιτείται μια δεκαετία. Όσο χρόνο χρειάστηκε ο Οδυσσέας να φθάσει στην Ιθάκη.
Οι εναλλαγές στη διακυβέρνηση της χώρας δεν βοήθησαν να επιτευχθεί ο στόχος. Η μεταρρύθμιση των ΤΟΜΥ και του θεσμού του οικογενειακού ιατρού κατά τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, παρότι βασισμένη στις αρχές και τις αξίες της ΠΦΥ, έπεσε στα βράχια, κυρίως λόγω της αποτυχίας προσέλκυσης ιατρών και της ιδεοληπτικής μεροληψίας υπέρ του δημόσιου τομέα. Ουσιαστική πρόοδος υπήρξε μόλις πριν 3 έτη με την μεταρρύθμιση του Προσωπικού Ιατρού (ΠΙ). Ο τότε Υπουργός Υγείας κ. Θάνος Πλεύρης και κυρίως ο τότε Γενικός Γραμματέας για την ΠΦΥ κ. Μάριος Θεμιστοκλέους πέτυχαν τη δημιουργία μιας σημαντικής δεξαμενής ιατρών, από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, αναγνωρίζοντας τη σημασία και το συμπληρωματικό τους χαρακτήρα, αλλά και προχωρόντας σε μια σημαντική αύξηση των αποζημίωσεων των ιατρών. To αποτέλεσμα είναι σήμερα 2 στους 3 ενήλικες να είναι εγγεγραμμένοι σε λίστα ΠΙ.
Η σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Υγείας καλείται να φέρει την προσπάθεια εις πέρας και να πετύχει τους πρωταρχικούς στόχους της μεταρρύθμισης: Όλοι οι πολίτες να έχουν τον προσωπικό τους γιατρό- καθολική κάλυψη του πληθυσμού- που θα αποτελεί το σημείο πρώτης επαφής τους με το σύστημα υγείας, θα αντιμετωπίζει την πλειοψηφία των αναγκών υγείας τους και θα συντονίζει και κατευθύνει την φροντίδα τους, όταν απαιτείται παραπομπή τους σε εξειδικευμένη φροντίδα στην κοινότητα ή/ και στο νοσοκομείο με την εφαρμογή ενός συστήματος αναφοράς από την ΠΦΥ προς την εξειδικευμένη φροντίδα.
Για να προχωρήσει ο στόχος της καθολικής κάλυψης του πληθυσμού από ΠΙ, σχεδόν το σύνολο των 4000 γιατρών της ΠΦΥ– γενικών οικογενειακών ιατρών και παθολόγων της κοινότητας θα έπρεπε να βρεθούν εντός συστήματος, με τα 2/3 αυτών να συνεχίζουν να απέχουν από το θεσμό κρίνοντας τους προτεινόμενους όρους σύμβασης ως μη ικανοποιητικούς. Δυστυχώς και ενώ αυτές τις ημέρες καλούμαστε να υπογράψουμε τις νέες συμβάσεις ΠΙ με τον ΕΟΠΥΥ, για την επόμενη 3ετία δεν έγινε καμία προσπάθεια βελτίωσης των όρων της σύμβασης. Τουναντίον δεν υπήρξε ούτε κάποια προσπάθεια αντιστάθμισης του πληθωρισμού, που συσσωρευτικά την προηγούμενη 3ετία έφθασε το 20% και αύξησε τα λειτουργικά έξοδα των ιατρείων που επιβαρύνουν εξ ολοκλήρου τους γιατρούς (ενοίκιο, μισθοδοσία υπαλλήλου, ασφαλιστικές εισφορές, λογαριασμοί ΔΕΚΟ, κλπ) απομειώνοντας το καθαρό εισόδημα τους.
Καθώς δεν υπήρξε προσπάθεια βελτίωσης της σύμβασης για να γίνει επαρκώς ελκυστική και να αυξηθεί η δεξαμενή των ΠΙ από συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ γενικούς οικογενειακούς ιατρούς και παθολόγους, τους μόνους κατάλληλους να φέρουν αποτελεσματικά εις πέρας τον κρίσιμο και πολυσχιδή ρόλο του ΠΙ.
Προχώρησε η είσοδος στη δεξαμενή γιατρών με την αποφοίτησή τους από τις Ιατρικές Σχολές, αλλά και ειδικευόμενων γιατρών στο τελευταίο έτος της ειδικότητας της Γενικής Οικογενειακής, που όμως ειδικά οι πρώτοι δεν έχουν τα απαιτούμενα εφόδια- δεξιότητες, εμπειρία για να φέρουν εις πέρας τον ρόλο.
Αναμένεται τις επόμενες βδομάδες να δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες να επιλέγουν ως ΠΙ τους έναν αμιγώς ιδιώτη ιατρό που θα αμοίβεται από τους ίδιους, ρύθμιση που έχει ψηφίστεί σχεδόν ένα χρόνο πριν, αλλά παρουσιάζει προβλήματα εφαρμογής. Πολύ λίγες χώρες χρησιμοποιούν αμιγώς ιδιώτες ιατρούς στο σύστημα ΠΦΥ τους και αυτές συχνά επιβάλλουν ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για να προστατεύσουν τον πολίτη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα που θα μπορούσαμε να αντιγράψουμε σε κάποιο βαθμό η Γαλλία. Στα θετικά είναι πως αρκετοί πολίτες που είναι δηλωμένοι σε ΠΙ, για να αποφύγουν τα αντικίνητρα που είχαν αρχικά θεσμοθετηθεί και δεν τον χρησιμοποιούν, καθώς χρησιμοποιούν έναν αμιγώς ιδιώτη, θα ελευθερώσουν τώρα θέσεις για άλλους πολίτες που τις επιδιώκουν.
Αναμένεται παράλληλα ο σχεδιασμός- ανακοίνωση του συστήματος αναφοράς από τον ΠΙ προς την εξειδικευμένη φροντίδα, που εκτός από νευραλγική λειτουργία για να μπουν σε τάξη οι άναρχες ροές ασθενών στο σύστημα υγείας, αποτελεί προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση της χώρας από το RRF. Αυστηρά συστήματα αναφοράς, όπως το Βρετανικό που η πρόσβαση στην εξειδικευμένη φροντίδα αποκλείεται χωρίς παραπομπή από τον GP, δύσκολα θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στη χώρα. Αντίθετα πιο χαλάρα συστήματα, όπως το Γαλλικό, που δίνονται οικονομικά κίνητρα στον πολίτη να χρησιμοποιεί τον ΠΙ του ως σημείο πρώτης επαφής, χωρίς να αποκλείουν την πρόσβαση στην εξειδικευμένη φροντίδα απουσία παραπομπής, είναι πιο κοντά στην ελληνική πραγματικότητα.
Στα πολύ θετικά της τελευταίας περιόδου:
- H στροφή της χώρας προς την πρόληψη με σημαντικά εθνικά προγράμματα προσυμπτωματικών ελέγχων να τίθενται σε εφαρμογή. Από αυτά θα σταθώ στο «Προλαμβάνω τα Καρδιαγγειακά» που είναι το πρώτο πρόγραμμα Δημόσιας Υγείας που χρησιμοποιεί τους γιατρούς της ΠΦΥ ως εκτελεστικό του βραχίονα και, ταυτόχρονα, το πρώτο πρόγραμμα που τους δίνει οικονομικά κίνητρα για την διεκπεραίωσή του και σημείωνει όχι τυχαία πολύ μεγαλύτερη διείσδυση από όλα. Αποτελεί υπόδειγμα πως θα μπορούσαν εθνικές πολιτικές υγείας να εξυπηρετούνται μέσω παροχής κινήτρων στους γιατρούς της ΠΦΥ και αξιολόγησης της απόδοσής τους. Θα είναι ευχής έργο αυτό, αλλά και άλλα παρόμοια προγράμματα, να συνεχίσουν να λειτουργούν και μετά την επόχη του RRF εντασσόμενα στον τακτικό προϋπολογισμό, προσθέτοντας ένα σταθερό στοιχείο αποζημίωσης βάση απόδοσης στην συνολική αποζημίωση του ΠΙ, κάνοντας την πιο ελκυστική.
- H υλικοτεχνική αναβάθμιση των δημόσιων δομών ΠΦΥ σε όλη τη χώρα που πραγματοποιείται μέσω του RRF.
Θεωρώ πως, παρά τα μεγάλα βήματα που έγιναν τα τελευταία 12 έτη για την οργάνωση της ΠΦΥ στη χώρα μας, απαιτείται μια νέα ώθηση για να φθάσουμε στην Ιθάκη. Ο υπουργός υγείας έχει την μοναδική ευκαιρία να ολοκληρώσει το έργο που ο ίδιος ξεκίνησε πολλά χρόνια πριν. Απαιτείται σταθερή πολιτική βούληση, μεγαλύτερη επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό και κατάλληλο ρυθμιστικό- οργανωτικό πλαίσιο.
Το Ελληνικό Σύστημα Υγείας προς την παροχή περισσότερο ανθρωποκεντρικών υπηρεσιών με την ΠΦΥ στο επίκεντρο.
Mrs. Zsuzsanna Jakab, Regional Director, World Health Organization Europe
13/12/201 – Credits: κ. Ευάγγελος Φραγκούλης
Διαβάστε επίσης
Όλοι οι γιατροί του ΕΣΥ σε μία ψηφιακή πλατφόρμα – Πώς θα κλείνουν ραντεβού οι πολίτες
Αυτός ο γιατρός είναι πολύτιμος για την ψυχική μας ευεξία
Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας: Πού υστερεί η Ελλάδα – Πώς μπορεί να γίνει καλύτερη η ΠΦΥ
